Η Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

Η οδός Ονασαγόρου είναι εμπορικός δρόμος στο ιστορικό κέντρο της εντός των τειχών Λευκωσίας, από την πλατεία Ελευθερίας έως τη Σχολή Φανερωμένης. 

Η οδός έγινε πεζόδρομος στο νότιο τμήμα της προς τα τέλης της δεκαετίας του 1990. Η Ονασαγόρου και η παράλληλη οδός Λήδρας είχαν πλήρη πεζοδρομοποίηση για περίπου μια δεκαετία, πριν μερικά τμήματά τους ανοίξουν ξανά για κυκλοφορία με περιορισμούς το 2002.

Βλέπε λήμμα: Πλατεία Ελευθερίας και Φανερωμένη

Ονομάστηκε έτσι από τον  βασιλιά της αρχαίας κυπριακής πόλης των Λεδρών (Λήδρας, σημερινής Λευκωσίας) κατά τον 7ο π.Χ. αιώνα. Το όνομά του απαντάται ως Unasagusu στο γνωστό «πρίσμα» του Εσσαρχαδώνος που χρονολογείται στο 673/2 π.Χ. Στο «πρίσμα», που αναφέρεται στην ανοικοδόμηση του ανακτόρου της Νινευή επί βασιλείας του Εσσαρχαδώνος, βασιλιά των Ασσυρίων, μνημονεύονταν μεταξύ άλλων και δέκα κυπριακές πόλεις με τους βασιλιάδες τους που πλήρωσαν φόρο υποτελείας. Ένας απ' αυτούς ήταν και ο Ονασαγόρας, βασιλιάς των Λεδρών.

Βλέπε λήμμα: Ονασαγόρας

Η  οδός Ονασαγόρου αναφέρεται ως έδρα των σημαντικότερων οικογενειών της Κύπρου κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ού. Στα τέλη του 20ού αιώνα η οδός σταδιακά έχασε τη σημασία της λόγω της ανάπτυξης της οδού Λήδρας.

Στην οδό Ονασαγόρου είναι και το σπίτι που έζησε ο μεγάλος ζωγράφος Αδαμάντιος Διαμαντής. Υπάρχει επίσης η εκκλησία του Αγίου Ελευθερίου, κρυμμένη ανάμεσα στα γραφικά μαγαζάκια, προστάτη των σκλαβωμένων και ελευθερωτή επιτόκων γυναικών. Ο ναός, ένα από τα επτά μετόχια της Ιεράς Μονής Μαχαιράκαι κτίστηκε από τον Εθνομάρτυρα Κυπριανό το 1804, όταν ήταν Οικονόμος της Αρχιεπισκοπής. Το χώρο είχε δωρίσει στη Μονή του Μαχαιρά το 1800 μια  κυρία με το όνομα Μαρία, ο τάφος της οποίας βρίσκεται στον περίγυρο. Ο ναός κατασκευάστηκε χωρίς άδεια της τουρκικής διοίκησης του νησιού.

Στην Ονασαγόρου βρίσκεται και η έδρα του Βρετανικού Συμβουλίου στην Κύπρο.

Βλέπε λήμμα: Παναγία Μαχαιρά

Μεταξύ των πιο ιστορικών εστιατορίων της περιοχής, στην οδό Ονασαγόρου βρίσκεται το Εστιατόριο της Ευρούλας, στη Στοά Κλόκκαρη μεταξύ των οδών Λήδρας και Ονασαγόρου για  πάνω από 35 χρόνια, ενώ υπάρχουν και πολλά αρμένικα εστιατόρια. Επίσης η οδός Ονασαγόρου ήταν γνωστή για τα υφασματοπωλεία της από τα μέσα του 20ου αιώνα, μερικά από τα οποία λειτουργούν μέχρι σήμερα (2025), όπως αυτά του Α. Π. Μιχαηλίδη, του  Γιάννης Πιπονίδη, του Μεκερτίτς Κουγιουμτζιάν.

Πηγές

1. Δήμος Λευκωσία
2. www. polignosi.com
3. Οι πεζόδρομοι του ιστορικού κέντρου της Λευκωσίας