Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

 

Η ΧΙΩΤΙΣΣΑ

(απόσπασμα)

 

(...) Ἡ Τρίτη ἒν μέρα καταραμένη

κ’ ἢτουν ἡ μέρα τούν’ τοῦ κακοῦ

κ’ εἲμαστον ἒσσω μας τρυπωμένοι

ἀπού τόν φόον τοῦ μαχ'αιρκοῦ˙

κ'αί μέ τόν φόον εἰς τήν καρκιάν τους

οἱ λᾶς ἐβκῆκαν εἰς τήν δουλειάν τους.

Πού τόν καιρόν τῆς Λαμπρῆς πού κάμαν

κ'εῖν’ τἀλλησμόνητον μακ'ελλειόν

πού τότες ἒν μᾶς λείπει τό κλάμαν˙

πάντα μέ πίκρες κ'αί νεκαλειόν.

 

Κ'είν’ τήν ἡμέραν κ'αι κ'είν’ τήν ὣραν

που γίνην πάλε τοῦν’ τό κακόν

ἀρφός μου ἢτουν ἒξω στήν Χώραν

κ'ι’ ὁ κ'ύρης μοὒτουν εἰς τό χωρκόν

κ’ οἱ Τοῦρκ'οι ἒξω ἁρματωμένοι

ἐκαρτεροῦσαν τριβικ'ιασμένοι˙

Ἐγιώ κ’ ἡ μάνα μου οἱ πικραμμένες

εἲχαμεν πάντα παραγ'γ'ελιάν

κ’ ἢμαστον ἒσσω ρωμανισμένες

ποσκολισμένες εἰς τήν δουλειάν.

 

Ἐγιώνη ἐπότιζα τά καβάκ'ια

κ’ ἢτουν τό χῶμαν πολλά σκλερόν

κ’ εἶχαν κ'αί σύρπην πολλήν ταὐλάκ'ια

κι’ οὗλλον κ’ ἐστάλωνεν τόν νερόν˙

κ’ ἢμουν βκιαστή κ'αί δισπιρκασμένη

κ’ ἢμουν δρωμένη κ'αί ποσταμένη˙

ἡ μάνα μὢθεν νά ξηντιλήση

τοῦ πιθαρκοῦ τόν καταστατόν

κ’ ἐπεριπκοιέτουν ν’ ἀνακ'ινήση

νάκκον προζύμιν γιά ζυμωτόν.

 

Θεέ μου, μέν δώκης ἒτσι σόρταν!

κάλλιον τό πλάσμαν νά μέν πλαστῆ:

Ἀκούω μιάν πουμπουρκάν στήν πόρταν

κ'αί ππέφτ’ ἡ πόρτα χαμαί σωστή

κ'αί μ’ ἓναν βρύχος κ' ἓναν χωχώιν

ἒδωκεν ἒσσω τό Τουρκολόιν.

Ἐγιώ τιτσίρα, μεσοντυμένη,

που τήν πολλήν μου τήν ἀντροπήν

ἒμεινα μέσ’ στά δεντρά χωσμένη

κ’ εἶχα τά μμάδκια μου σάν στραπήν.

 

Ἐπεριπκοιοῦνταν να μποῦν νά σφάξουν

νά μποῦν ν’ ἁρπάξουσιν, κ'αί πριχοῦ

πού τήν αὐλήν κόμα νά δκιαλλάξουν

ἒμπην τῆς πόρτας κατά λαχοῦ

ἁρματωμένος εὐτύς ὁ ἀρφός μου

κ’ οὓλλα πού νἂμπηκεν ὁ Θεός μου.

Λαλεί τους- Τοῦρκ'οι, σταθῆτε πίσω˙

ἂν ἠδκιαλλάξετε ἀσ'κ'ελλιάν

ἒν νά βουττήσω νά σᾶς μελίσω˙

κ'αί κ'εἷν’ ἐπαῖξαν μιάν πιστολιάν.

 

Ὃτι κ’ ἀκούστην ἡ πιστολιά τους

εὐτύς σκουλλίζει τον ὁ θυμός

κ’ ἐπλατυδκιάστηκ'εν ὀμπροστά τους

κ’ ἐγίνην κόκ'κ'ινος κ'αί χλωμός

κ'αί θαμπωμένος ἀπού τό γαῖμαν

ἂρκ'εψεν πόλεμον κ’ ἐπολέμαν˙

τἂρματα πκιόν ἐστραφτοκοποῦσαν,

ἐπουμπουρίζαν οἱ πιστολιές

κ'αί τά κορμιά ἐκουτρουμπελλούσαν

κατακομμένα πού τές ππαλιές.

 

Ἒτυχ'εν ἓνας νά μέ πεισκάση

κ’ ἒρκετουν οὓλλα τόν ποταμόν,

οὓλλα τόν σίφφουναν νά μέ πκιάση

κ’ ἐφώναξά του μέ τόν θυμόν:

- Φύε, παράπλασμαν, μέν μέ πκιάσης,

φύε, κοντά μου μέν κοστερκάσης.

Ἐβλέπου πάνω μου μέν δικλήσης,

γιατί στραώννει σε ὁ σταυρός.

Ἐβλέπου πάνω μου μέν τανύσης,

γιατί μεινίσκεις εὐτύς λορός.

 

Σύρνω τήν τσάππαν μου πηλωμένην

νά τόν ἠρτώσω μέσ’ τά μυαλά

μά κ'εῖνος ἒρριψέν με φυρμένην

μέ μιάν γροθκιάν του μέσ’ στά πηλά.

Δέν εἶχα μάναν, δεν εἶχα κ'ύρην

μήτε κανέναν νά μέ ποφύρη

κ'αι πκιόν δέν ἒνωθα, θκειούλλα, τάξην˙

ἒμεινα τέλεια σάν τήν νεκρήν

ἢτουν καλλιόν μου νεῖεν μέ σφάξη

παρά νά ζ'ῶ ’τσι ζωήν πικρήν.

 

Ὓστερα, πὢφερα τά μυαλά μου,

ἂκουσα τούρκ'ικ'ην συντυχ'ιάν˙

εἶδα Τουρκοῦδες πολλές κοντά μου

κ’ ἐφόρουν τούρκ'ικ'ην φορεσιάν˙

τούρκ'ικον σπίτιν, τούρκ'ικα οὓλλα,

πού νεῖεν μέν εἶεν πλαστῶ, θκειούλλα.

Γυρεύκω; ἒλειπεν ὁ σταυρός μου,

ποὖχα κρεμμάμενον στόν λαιμόν.

Ἂχ! εἶπα˙ ἀρνήθην με ὁ Χριστός μου

κ'αί πκιόν ἐγύρευκα σκοτωμόν.

 

Γύριση μέρα πρίν νά χαράξη,

πριχοῦ νά κράξουν οἱ πετεινοί,

κ'αι κόμα πλάσμαν πρίν νά δκιαλλάξη

μέσ’ σ'κ'είν τήν Χώραν τήν σκοτεινήν,

μέ τοῦν τόν μπέην, πού νά λορώση,

παίρνουν με κάμποσες κ'αί καμπόσοι

σ’ ἓναν καράβιν σαρπαρισμένον

κ’ ηὗρεν τόν ἂνεμον περισσόν

κ’ εὐτύς ἐλάμνισεν τό κλεισμένον

κ’ ἢρταμεν ἲσ'ια στήν Λεμεσόν (...)

 

Βασίλης Μιχαηλίδης