Αγιομαύρας ή Σαγκταμαύρας Ιωάννης

Image

Γραφέας - βιβλιογράφος, από τους τελευταίους γνωστούς Έλληνες γραφείς στην Ιταλία. Καταγόταν από οικογένεια ευγενών ( Σαγκταμαύρα ή Αγιομαύρα και γεννήθηκε στη Λευκωσία γύρω στο 1540. Μετά την κατάληψη της Κύπρου από τους Τούρκους κατέφυγε στην Ιταλία και το 1572 ή 1573 εγκαταστάθηκε στην Καλαβρία. Το 1582 εγκαταστάθηκε στη Νεάπολη και αργότερα στη Ρώμη. Από το 1585 μέχρι το 1612 εργάστηκε στη βιβλιοθήκη του Βατικανού ως αντιγραφέας χειρογράφων, κι αντέγραψε 44 συνολικά χειρόγραφα, καθώς κι επιγραφές, εκκλησιαστικούς λόγους, εκκλησιαστικά κι άλλα βιβλία. Επίσης έγραψε στα ιταλικά μια σύντομη ιστορία της κατάληψης της Κύπρου από τους Τούρκους. Ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του Κύπριο κι έτσι υπέγραφε, όπως για παράδειγμα σε χειρόγραφο που αντέγραψε στη Ρώμη και που φέρει ημερομηνία 18 Ιουνίου 1593, στο οποίο διαβάζουμε: «Ἰωάννης ὁ Ἁγιομαύρας Κύπριος ὁ εὐπατρίδος Λευκοσίας, ἐξίσωσεν». Χειρόγραφά του φυλάγονται κυρίως στην εθνική βιβλιοθήκη του Παρισιού, καθώς και σε βιβλιοθήκες στην Ιταλία, Αγγλία, Ολλανδία. Ζούσε μέχρι τα μέσα του 1613, αφού μια προσωπογραφία του, που βρίσκεται στη βιβλιοθήκη του Μιλάνου, έγινε τον Ιούλιο αυτού του χρόνου.

 

Σύμφωνα με την ερευνήτρια Νάσα Παταπίου, στους κώδικες που αντέγραψε απαντούν βιογραφικά σημειώματα του Ιωάννη Σαγκταμαύρα, γεγονός που μας επιτρέπει να πληροφορηθούμε τα μέρη στα οποία έζησε. Με βάση τα πιο πάνω, σημειώνουμε ότι έζησε στη Μεσσήνη της Σικελίας, στο San Lorenzo και στη Seminara της Καλαβρίας, στη Νάπολη και τέλος στη Ρώμη το 1583. Εκεί από το 1585 έως τον θάνατό του υπηρέτησε ως γραφεύς (scriptor) των ελληνικών βιβλίων στη Βιβλιοθήκη του Βατικανού. Οι κώδικες τους οποίους αντέγραψε ο Σαγκταμαύρας ανέρχονται στους εκατό και σήμερα βρίσκονται σε διάφορες βιβλιοθήκες, όπως στο Παρίσι, τη Ρώμη, το Βατικανό, το Μιλάνο, το Λονδίνο, την Οξφόρδη, το Μόναχο, τη Βιέννη και αλλού. Ας σημειωθεί ότι στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Νεάπολης υπάρχει εικονογραφημένο κείμενο του Σαγκταμαύρα με πνευματικές παραινέσεις αφιερωμένο στον φίλο του Μακάριο Μελισσηνό, μητροπολίτη Μονεμβασίας. Πρόσφατα σε πατμιακό κώδικα βρέθηκε μετάφραση σε δημώδη ελληνική κάποιων κεφαλαίων των «Πράξεων των Αποστόλων» και ως εκ τούτου ο Σαγκταμαύρας θεωρείται ο πρώτος μεταφραστής κειμένων της Καινής Διαθήκης. Ο Γερμανός Κουσκουνάρης, επίσκοπος Αμαθούντος, Λευκάρων Νεμεσού ή Κουρίου υπήρξε στενός φίλος του Σαγκταμαύρα στη Ρώμη.