Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Λέγεται και τρυπομάζης ή τρυποράσ’ης ή τρυποβατούιν, μαυροτσιροβάκος.  Sylvia melanothorax. Οικογένεια: Sylviidae. Η αγγλική του ονομασία είναι Cyprus warbler, επειδή είναι ενδημικό πουλί της Κύπρου, απαντάται μόνο στην Κύπρο και σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου.

Έχει μαυρόγκριζο χρώμα στο επάνω μέρος του κορμού του, ενώ το κάτω μέρος είναι σταχτόγκριζο. Ο λαιμός και το στήθος του είναι μαυριδερά με ασπρόγκριζες ραβδώσεις. Οι κνήμες και τα πόδια του έχουν κιτρινωπό χρώμα. Η ίριδα των ματιών του είναι κόκκινη, κι έχει και κόκκινο κύκλο γύρω από τα μάτια. Το θηλυκό έχει χρώμα γκρίζο με στίγματα στο στήθος και στην κεφαλή. Στα πλευρά της ουράς έχουν από δυο άσπρα φτερά, πολύ ευδιάκριτα όταν πετούν, οπότε πάντοτε ανοίγουν την ουρά τους.

Το μέγεθος του τρυποβάτη φθάνει τα 13,5 εκατοστόμετρα. Όταν ενοχληθεί, ιδίως το θηλυκό, φωνάζει κάτι σαν τσιίρπ-τσιίρπ και ανασηκώνει την ουρά. Η φωνή του αρσενικού είναι μελωδική, ακούγεται όμως κατά τους μήνες της αναπαραγωγής, οπότε βρίσκεται συνήθως καθισμένος στις κορφές ψηλών θάμνων.

Φωλιάζει σε χαμηλούς θάμνους (απ' όπου και οι τοπικές ονομασίες του) και γεννά 3 έως 5 αυγά γκριζόασπρα, με ελαφρά καφέ στίγματα, κατά τα τέλη Μαρτίου μέχρι τα τέλη Απριλίου. Τρέφεται με μικρά έντομα.

Οι αριθμοί του τρυποβάτη ελαττώνονται συνεχώς, επειδή το πουλί πιάνεται πολύ εύκολα σε δίκτυα και ιξόβεργα αφού πάντοτε πετά πολύ χαμηλά, μεταξύ των θάμνων. Είναι πουλί προστατευόμενο, όπως κι όλα τα μικρά πουλιά της Κύπρου.

Το 1968 το πουλί εικονογραφήθηκε σε κυπριακό γραμματόσημο. Εικονιζόταν στο χαρτονόμισμα των δέκα λιρών.