Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μικρός οικισμός της επαρχίας Λεμεσού, στη χερσόνησο του Ακρωτηρίου, περί το 1,5 χιλιόμετρο δυτικά του χωριού Ασώματος. Από διοικητικής απόψεως εμπίπτει στα όρια του χωριού Ακρωτήρι. Είναι κτισμένος στα αριστερά του δρόμου Ακρωτηρίου-Κολοσσιού, σε μέσο υψόμετρο 6 μόλις μέτρων. Από γεωλογικής απόψεως, είναι τοποθετημένος πάνω στις πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις της Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου, πάνω στις οποίες αναπτύχθηκαν εδάφη τέρρα ρόζα.

Το Φασούρι είναι κατά βάση γεωργικός οικισμός που οφείλει την ύπαρξή του στο ομώνυμο αγρόκτημα έκτασης 602 εκταρίων (4.500 σκαλών) που εκτείνεται στη διοικητική έκταση των χωριών Ακρωτήρι (το μεγαλύτερο τμήμα του), Ασώματος, Κολόσσι και Τραχώνι. Στα εύφορα εδάφη του αγροκτήματος καλλιεργούνται κυρίως τα εσπεριδοειδή και τα αβοκάντο. Το Φασούρι αποτελεί σήμερα ιδιοκτησία της Κυπριακής Εταιρείας Φυτειών Φασουρίου.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, ο οικισμός συνδέεται στα βόρεια με το χωριό Κολόσσι (περί τα 4 χμ.), στα νότια με το χωριό Ακρωτήρι (περί τα 4,5 χμ.) και στα ανατολικά με το χωριό Ασώματος (περί το 1,5 χμ.).

Το 1881 οι κάτοικοι του οικισμού ήταν 7 που αυξήθηκαν στους 15 το 1901, στους 20 το 1911 αλλά μειώθηκαν στους 12 το 1921. Στις απογραφές πληθυσμού των ετών 1931, 1946 και 1960 οι κάτοικοι του Φασουρίου συνυπολογίζονταν με εκείνους του γειτονικού χωριού Ασώματος, παρά το γεγονός ότι διοικητικά υπάγεται στο χωριό Ακρωτήρι. Το 1973 οι κάτοικοι του οικισμού ανέρχονταν στους 32, που αυξήθηκαν στους 48 το 1976. Στην επίσημη απογραφή πληθυσμού του 1982 οι κάτοικοι του Φασουρίου συνυπολογίζονταν και πάλι με τους κατοίκους του χωριού Ασώματος.

Ιστορικά στοιχεία

Το Φασούρι αναφέρεται κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια (περίοδος Φραγκοκρατίας) με την ίδια ονομασία: Fassuri. Ωστόσο δεν επρόκειτο για χωριστό φέουδο, αλλά μικρό οικισμό που ανήκε στο τάγμα των Ιωαννιτών ιπποτών (Μεγάλη Κομμανταρία) με έδρα το γειτονικό Κολόσσι. Ολόκληρη η περιοχή ανήκε στο τάγμα των Ιωαννιτών και μπορούμε να υποθέσουμε ότι στο Φασούρι υφίσταντο εγκαταστάσεις, κυρίως για διαμονή δουλοπάροικων του τάγματος. Σε παλαιούς χάρτες το αγρόκτημα βρίσκεται σημειωμένο ως Phassur.

Βλέπε λήμμα: Ιωαννίτες ιππότες

Η περιοχή, πάντως, αν και ιδιαίτερα εύφορη, ήταν ελώδης κατά μεγάλο μέρος. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας οι καλλιέργειες περιορίστηκαν. Λίγο πριν από τις εκτεταμένες σφαγές του 1821, λέγεται ότι είχε στην περιοχή αγρόκτημα ένας  Έλληνας, που φυλακίστηκε επειδή χρωστούσε χρήματα σε έναν Τούρκο, ο οποίος εποφθαλμιούσε τη γη. Επενέβη όμως ο τότε αρχιεπίσκοπος Κύπρου (ο εθνομάρτυρας Κυπριανός) που πλήρωσε το ποσόν και πέτυχε την αποφυλάκιση του  Έλληνα ο οποίος και πήρε πίσω τη γη του. Την ιστορία διασώζει ο Νέαρχος Κληρίδης.

Ο ιστορικός του 16ου αιώνα Φλώριος Βουστρώνιος μνημονεύει το Φασούρι (γράφοντας: Fassuri) ως ιδιοκτησία, κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, πρώτα του Τάγματος των Ναϊτών ιπποτών. Το 1313, μετά τη διάλυση του Τάγματος αυτού, όλα τα χωριά που κατείχε, μαζί και το Φασούρι, πέρασαν στην κατοχή του Τάγματος των Ιωαννιτών ιπποτών.

Το Φασούρι άρχισε και πάλι ν' αξιοποιείται επί οργανωμένης βάσεως και σε μεγάλη έκταση, όταν μεγάλο μέρος της γης του αποκτήθηκε το 1931 από την εταιρεία Cyprus-Palestine Plantation Co στην οποία μετείχαν Κύπριοι και Εβραίοι κεφαλαιούχοι. Τότε κτίστηκαν και οι διάφορες εγκαταστάσεις.

Ιδιαίτερα αξιοσημείωτοι είναι και οι δρόμοι του Φασουρίου, με εκτεταμένες δεντροστοιχίες από κυπαρίσσια στις δυο πλευρές. Συστάδες ευκαλύπτων υπάρχουν επίσης, γιατί πολλά τέτοια δέντρα φυτεύτηκαν (όπως και σε πολλές άλλες περιοχές της Κύπρου) μετά την αγγλική κατοχή της Κύπρου (1878) για αποξήρανση ελωδών περιοχών.

Βλέπε λήμμα: Έλη

Δεν είναι απόλυτα βέβαιο από πού προήλθε η ονομασία του Φασουρίου. Κατά μια άποψη από το πουλί φάσσα (οπόταν φασσερόν σήμαινε την τοποθεσία όπου υπήρχαν φάσσες) ή από φυτό που βλάσταινε στην περιοχή και λεγόταν φασσόχορτον.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια