Χετέμπ Heteb

Με το όνομα αυτό αναφέρεται μια Κυπρία βασίλισσα ή πριγκίπισσα των αρχαιότατων Προϊστορικών χρόνων και, συγκεκριμένα, γύρω στο 1075 π.Χ. Η Χετέμπ αναφέρεται ως βασίλισσα ή πριγκίπισσα της Αλασίας (Κύπρου) στη σωζόμενη αφήγηση της περιπέτειας του Αιγυπτίου ιερέα Βεναμόν. Σύμφωνα προς την αφήγηση αυγή, ο Βεναμόν ταξίδευε με καράβι από τη Βύβλο στην πατρίδα του, αλλά ύστερα από ναυάγιο ο ίδιος και το πλήρωμα του καραβιού κατέφυγαν στην Κύπρο. Οι Κύπριοι (κάτοικοι της Αλασίας) δεν γνώριζαν ούτε την αιγυπτιακή γλώσσα του ιερέα, ούτε τη συριακή των ναυτών και συνέλαβαν όλους με σκοπό να τους εκτελέσουν. Τελικά όμως βρέθηκε κάποιος που γνώριζε την αιγυπτιακή και έτσι ο ιερέας Βεναμόν κατόρθωσε να συνεννοηθεί και κατόπιν να συναντήσει την Χετέμπ, βασίλισσα ή πριγκίπισσα της Αλασίας. Ο Βεναμόν είπε στην Χετέμπ ότι εάν οποιοσδήποτε από τους ναυαγούς σκοτωνόταν, ο βασιλιάς της Βύβλου θα εκτελούσε δέκα Αλασιώτες (Κυπρίους) ναυτικούς για εκδίκηση. Με αυτά, και άλλα, έπεισε την Χετέμπ να μη θανατωθούν ο ίδιος και οι Σύροι ναυτικοί.

 

Εάν δεχθούμε ως περίπου πραγματική την αιγυπτιακή αυτή διήγηση, οδηγούμεθα ασφαλώς σε μερικά σημαντικά συμπεράσματα: ότι υφίσταντο αφενός σχέσεις Κύπρου-Συρίας-Αιγύπτου, που μαρτυρούνται βέβαια κι από πλήθος ευρημάτων κι από άλλες πηγές, όμως οι Κύπριοι δεν γνώριζαν ούτε την αιγυπτιακή ούτε τη συριακή γλώσσα κι ότι έβλεπαν ως εχθρούς τους ξένους που έφθαναν στο νησί (πράγμα καθόλου παράξενο, αφού αυτήν ακριβώς την εποχή δρούσαν στην Ανατολική Μεσόγειο οι Λαοί της Θάλασσας*, που είχαν διενεργήσει και επιδρομές κατά της Κύπρου). Σημαντικό συμπέρασμα είναι και το ότι η Αλασία, για την οποία τόσες πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί, ήταν πράγματι η Κύπρος ή βρισκόταν στην Κύπρο (εάν επρόκειτο μόνο για μια πόλη) κι όχι στη Συρία, εφόσον το καράβι του Βεναμόν ερχόταν απ' εκεί κι εφόσον οι Αλασιώτες δεν γνώριζαν τη συριακή. Το γεγονός όμως ότι τελικά βρέθηκε διερμηνέας που μιλούσε την αιγυπτιακή, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι είτε Αιγύπτιοι άποικοι ζούσαν στην Κύπρο, είτε Κύπριοι είχαν ζήσει στην Αίγυπτο.

 

Σημαντικό είναι επίσης το στοιχείο της ύπαρξης βασίλισσας, της Χετέμπ, που συνδιαλέγεται με τους αιχμαλώτους και παίρνει αυτή την τελική απόφαση για την τύχη τους. Ο χειρισμός του όλου προβλήματος των ναυαγών αιχμαλώτων από γυναίκα, φανερώνει ίσως την ύπαρξη στην Κύπρο τότε μιας μητριαρχικής δυναστικής δομής όπως αυτήν που αναφέρεται στα ομηρικά έπη και που υφίστατο στον ελλαδικό χώρο. Ένα τέτοιο μητριαρχικό καθεστώς ίσως δεν ήταν άσχετο προς την άφιξη κι εγκατάσταση των Μυκηναίων-Αχαιών στην Κύπρο.

 

Βλέπε και λήμματα Βεναμόν, Αλασία και Αμμόχωστος όπου και αναφορά στις πηγές.