Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Στην περιοχή της Μεσαορίας περιλαμβάνονται 86 οικισμοί των επαρχιών Λευκωσίας, Αμμοχώστου και Λάρνακας. Οι οικισμοί αυτοί κατά επαρχία έχουν ως ακολούθως:   

 

Επαρχία Λευκωσίας (41 οικισμοί):

 

1. Άγιος  Δομέτιος
2. Άγιος Σωζόμενος
3. Αγλαντζιά
4. Αγυιά
5. Ανάγυια
6. Βώνη
7. Γέρι
8. Δάλι
9. Δευτερά  Κάτω
10. Δευτερά  Πάνω
11. Έγκωμη
12. Έξω Μετόχι
13. Επισκοπειόν
14. Επιχό
15. Εργάτες
16. Κανλί
17. Κιόνελι
18. Κουρού Μοναστήρι
19. Κυθρέα
20. Λακατάμια Κάτω
21. Λακατάμια Πάνω
22. Λατσιά
23. Λευκωσία (πόλη)
24. Μια Μηλιά
25. Μόρα
26. Μπέικιογιου
27. Νέο Χωριό
28. Νήσου
29. Ορτά Κιογιού
30. Παλαίκυθρον
31. Πέρα
32. Πέτρα του Διγενή
33. Πολιτικόν
34. Ποταμιά
35. Πυρόι
36. Στρόβολος
37. Τράχωνας
38. Τραχώνι
39. Τσέρι
40. Τύμπου
41. Ψημολόφου  

 

Επαρχία Αμμοχώστου (41 οικισμοί):

 

1. Άγιος Γεώργιος (Σπαθαρικού)
2. Άγιος Σέργιος
3. Αγκαστίνα 
4. Αλόα
5. Αμμόχωστος (πόλη)
6. Αρναδί
7. Άσσια
8. Αφάνεια
9. Βατιλή
10. Βιτσάδα
11. Γαϊδουράς
12. Γέναγρα
13. Γούφες
14. Γύψου
15. Έγκωμη
16. Κνώδαρα
17. Κοντέα
18. Λάπαθος
19. Λευκόνοικον
20. Λιμνιά
21. Λύση
22. Μάντρες
23. Μαράθα
24. Μαραθόβουνος
25. Μηλιά
26. Μουσουλίτα
27. Περβόλια του Τρικώμου
28. Περιστερώνα
29. Ορνίθι
30. Πηγή
31. Πραστειόν
32. Πυργά
33. Σανταλάρης
34. Σίντα
35. Σπαθαρικόν
36. Στρογγυλός
37. Στύλλοι
38. Σύγκραση
39. Τζιάος
40. Τρίκωμον
41. Ψυλλάτος  

  

Επαρχία Λάρνακας (4 οικισμοί):

 

1. Αθηένου
2. Άρσος
3. Μελούσεια
4. Τρεμετουσιά    

 

Από τους 86 οικισμούς  της  Μεσαορίας  οι 43 (50%) είναι αμιγείς ελληνοκυπριακοί, οι 18 (20,9%) αμιγείς τουρκοκυπριακοί και οι 25 (29,1%) μεικτοί οικισμοί.   

 

Οι  αμιγείς  ελληνοκυπριακοί  οικισμοί είναι  οι ακόλουθοι: Άγιος  Γεώργιος (Σπαθαρικού), Άγιος  Δομέτιος, Άγιος  Σέργιος, Αγκαστίνα, Αθηένου, Ανάγυια, Άσσια, Βώνη, Γαϊδουράς, Γέρι, Γύψου, Δευτερά  Πάνω, Έγκωμη(Αμμοχώστου), Έγκωμη (Λευκωσίας), Έξω Μετόχι, Επισκοπειόν, Εργάτες, Κοντέα, Κυθρέα, Λακατάμια Κάτω, Λακατάμια Πάνω, Λατσιά, Λευκόνοικον, Λιμνιά, Λύση, Μάντρες, Μαραθόβουνος, Μηλιά, Μια Μηλιά, Μουσουλίτα, Πέρα, Περιστερώνα, Πηγή, Πολιτικόν, Πραστειόν, Πυργά, Σπαθαρικόν, Στύλλοι, Τραχώνι, Τρίκωμον, Τσέρι, Τύμπου και Ψημολόφου.

 

Οι  αμιγείς  τουρκοκυπριακοί  οικισμοί είναι  οι ακόλουθοι: Αγυιά, Αλόα, Επιχό, Κανλί, Κιόνελι, Κνώδαρα, Κουρού Μοναστήρι, Μαράθα, Μελούσεια, Μόρα, Μπέικιογιου, Περβόλια του  Τρικώμου, Πέτρα του Διγενή, Ορνίθι, Σανταλάρης, Σίντα, Τζιάος και Ψυλλάτος.   

Οι  μεικτοί  οικισμοί είναι  οι ακόλουθοι: Άγιος  Σωζόμενος, Αγλαντζιά, Αμμόχωστος (πόλη), Αρναδί, Άρσος, Αφάνεια, Βατιλή, Βιτσάδα, Γέναγρα, Γούφες, Δάλι, Δευτερά  Κάτω, Λάπαθος, Λευκωσία (πόλη), Νέο Χωριό, Νήσου, Ορτά Κιογιού, Παλαίκυθρον, Ποταμιά, Πυρόι, Στρογγυλός, Τράχωνας, Σύγκραση, Στρόβολος και Τρεμετουσιά.   

 

Σύμφωνα με την  επίσημη  απογραφή πληθυσμού  του 1973, ο συνολικός  πληθυσμός  των  οικισμών της  Μεσαορίας  ανερχόταν  στους 219.766 κατοίκους  οι οποίοι αντιπροσώπευαν το 34,8% ολόκληρου του πληθυσμού της Κύπρου που ήταν 631.778.   

 

Η περιφέρεια, λόγω της  πεδινής  της  τοπογραφίας  και  των  εύφορων  εδαφών της, χαρακτηρίζεται από  πολλούς  και  μεγάλους οικισμούς, σε αντίθεση με τις  ορεινές  και  λοφώδεις περιοχές της Κύπρου όπου οι οικισμοί είτε είναι μικροί είτε δεν είναι κανονικά κατανεμημένοι στον χώρο. Στη Μεσαορία βρίσκονται τα δυο μεγάλα αστικά κέντρα της Λευκωσίας και της Αμμοχώστου. Οι δυο αυτοί μεγάλοι αστικοί οικισμοί, σαν κέντρα παροχής υπηρεσιών και εργοδότησης στην περιοχή, διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των προαστίων τους, καθώς και γειτονικών αγροτικών περιοχών.    

 

Με  βάση την  επίσημη  απογραφή πληθυσμού  του 1973 οι είκοσι μεγαλύτεροι  σε πληθυσμό οικισμοί της  Μεσαορίας  ήσαν:   

 

ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΟΙΚΩΝ

1. Λευκωσία (πόλη)              42.487
2. Αμμόχωστος (πόλη)         38.960
3. Στρόβολος                          18.572
4. Άγιος  Δομέτιος                  13.183
5. Αγλαντζιά                            5.762
6. Λύση                                      4.537
7. Αθηένου                              3.739
8. Έγκωμη (Λευκωσίας)        3.165
9. Βατιλή                                  3.161
10. Δάλι                                   3.056
11. Κυθρέα                             2.947
12. Άσσια                                2.734
13. Μαραθόβουνος                2.363
14. Τρίκωμον                          2.325
15. Λευκόνοικον                     2.116
16. Άγιος Σέργιος                 2.040
17. Τράχωνας                         1.891
18. Κάτω Λακατάμια             1.824
19. Κιόνελι                              1.745
20. Νέο Χωριό                       1.421

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στον πιο πάνω πληθυσμό της πόλης της Λευκωσίας περιλήφθηκε  και  ο  πληθυσμός  των  προαστίων  της  Καϊμακλί, Παλλουριώτισσα και  Ομορφίτα, τα οποία  εντάχθηκαν στα  δημοτικά όρια της πρωτεύουσας το 1968. Επίσης στον πληθυσμό της Λευκωσίας, του Στροβόλου, του Τράχωνα και της Αγλαντζιάς δεν συμπεριλαμβάνονται οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοί τους, οι οποίοι ήσαν 28.000 περίπου. 

 

Σαν αποτέλεσμα της  τουρκικής  εισβολής του 1974, οι 63 από τους 86 οικισμούς της Μεσαορίας κατελήφθησαν από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής. Τα κατεχόμενα χωριά είναι τα ακόλουθα:    

Επαρχία Λευκωσίας (19):

 

1. Αγυιά
2. Βώνη
3. Έξω Μετόχι
4. Επιχό
5. Κανλί
6. Κιόνελι
7. Κουρού Μοναστήρι
8. Κυθρέα (και Χρυσίδα)
9. Μια Μηλιά
10. Μόρα
11. Μπέικιογιου
12. Νέο Χωριό
13. Ορτά Κιογιού
14. Παλαίκυθρον
15. Πέτρα του Διγενή
16. Πυρόι
17. Τράχωνας
18. Τραχώνι
19. Τύμπου    

 

Επαρχία Αμμοχώστου (41):

Όλα  τα χωριά  της  επαρχίας Αμμοχώστου που  περιλαμβάνονται  στη Μεσαορία βρίσκονται από το 1974 κάτω από τουρκική στρατιωτική κατοχή.    

 

Επαρχία Λάρνακας (3): Άρσος, Μελούσεια  και  Τρεμετουσιά.   

 

Μετά  την  τουρκική εισβολή  του 1974, στο  ελεύθερο τμήμα  της  Μεσαορίας  και  ιδιαίτερα  στην πόλη της  Λευκωσίας  και  τις  περιαστικές  περιοχές της, εγκαταστάθηκαν χιλιάδες Ελληνοκύπριοι εκτοπισμένοι απ' όλες σχεδόν τις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου. Έτσι το 1982 ο συνολικός πληθυσμός των 23 ελεύθερων οικισμών της Μεσαορίας ανερχόταν στους 166.650 κατοίκους, που αντιπροσώπευαν το 32,5% του πληθυσμού της ελεύθερης Κύπρου που ήταν 512.098.   

 

Με  βάση την  επίσημη  απογραφή πληθυσμού  του 1982, οι δέκα μεγαλύτεροι  σε πληθυσμό οικισμοί της  ελεύθερης  περιοχής της  Μεσαορίας  ήσαν:   

 

ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΟΙΚΩΝ

1. Λευκωσία (πόλη)              48.221
2. Στρόβολος                          42.964
3. Άγιος Δομέτιος                  13.458
4. Αγλαντζιά                            12.838
5. Κάτω Λακατάμια               8.591
6. Λατσιά                                 7.558
7. Πάνω Λακατάμια               7.171
8. Έγκωμη                              5.817
9. Δάλι                                     3.877
10. Αθηένου                            3.570