Νικόλαος άγιος, Κώμη του Γιαλού

Image

Εκκλησία μονόκλιτη καμαροσκέπαστη στο βορειοανατολικό άκρο του χωριού. Το 1952 επεκτάθηκε στα δυτικά. Η καμάρα της αρχικής εκκλησίας βαίνει σε δυο οξυκόρυφα σφενδόνια που ξεκινούν από απλούς τεταρτοσφαιρικούς προβόλους στον βόρειο και τον νότιο τοίχο. Έχει αψίδα ημικυκλική.

 

Η εκκλησία δεν φαίνεται να διακοσμήθηκε ολόκληρη με τοιχογραφίες. Στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας ήταν ζωγραφισμένη η Θεοτόκος όρθια δεομένη ανάμεσα στους αρχαγγέλους. Το πάνω τμήμα της Θεοτόκου και του αγγέλου στ’ αριστερά της Θεοτόκου έχουν καταστραφεί. Έχει καταστραφεί και το κεφάλι του άλλου αγγέλου. Κάτω από το λοξότμητο γείσο της αψίδας εικονίζονταν τέσσερις όρθιοι ιεράρχες, ανά δύο δεξιά και αριστερά του δίλοβου παραθύρου της αψίδας. Οι δυο ιεράρχες που βρίσκονταν στο νότιο μισό της αψίδας, έχουν καταστραφεί. Καλύτερα σώζεται μόνο ο άγιος Σπυρίδων στο βόρειο άκρο της αψίδας. Πάνω από την αψίδα διακρίνονται εξίτηλα στηθάρια με αγίους και δεξιά και αριστερά της αψίδας, πολύ κατεστραμμένος, ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Στα βόρεια της αψίδας, στον ανατολικό τοίχο εικονίζεται νέος, αγένειος διάκονος. Στο βόρειο μισό της καμάρας, μεταξύ του ανατολικού τοίχου και του πρώτου σφενδονίου διασώζεται τοιχογραφία της Γέννησης του Χριστού. Πιο κάτω σώζονται υπολείμματα από αδιάγνωστη σκηνή και χαμηλότερα στον βόρειο τοίχο ένας διάκονος και ένας ιεράρχης. Στο βόρειο μισό του εσωρραχίου του ανατολικού σφενδονίου εικονίζονταν δυο όρθιοι άγιοι από τους οποίους μόνο ο κάτω διασώζει το όνομά του: άγιος Βάκχος. Προφανώς ο άλλος είναι ο άγιος Σέργιος. Κάτω από τον πρόβολο του σφενδονίου αυτού εικονίζεται ιεράρχης πολύ κατεστραμμένος. Δυτικά του σφενδονίου ήταν ζωγραφισμένος ο αρχάγγελος Μιχαήλ.

 

Απέναντι στο νότιο μισό της καμάρας σώζονται τμήματα σκηνής, ίσως της Βάπτισης. Πιο κάτω δυο άγιοι σε προτομή και χαμηλότερα στον νότιο τοίχο διακρίνονται ίχνη από δυο όρθιους αγίους. Στο νότιο μισό του εσωρραχίου του σφενδονίου ήσαν ζωγραφισμένοι δυο όρθιοι άγιοι, από τους οποίους μόνο ο κάτω σώζεται σε υποφερτή κατάσταση.

 

Δοκιμαστικός καθαρισμός των τοιχογραφιών αυτών που έγινε το 1967 απέδειξε ότι οι τοιχογραφίες ήσαν πολύ καλής τέχνης και πιθανότατα μπορούν να χρονολογηθούν στον 14ο αιώνα. Δυστυχώς οι δυο τοιχογραφίες που καθαρίσθηκαν, εκείνη του διακόνου στα βόρεια της αψίδας και του αγίου Σπυρίδωνος στην αψίδα, αφαιρέθηκαν ή καταστράφηκαν από τους Τούρκους μετά το 1979.