Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ο βασιλιάς της Αιγύπτου Πτολεμαίος ΙΑ΄ Αυλητής δεν τόλμησε όπως ν’ αντιδράσει στην κατάληψη της Κύπρου από τους Ρωμαίους, που σήμανε και τον θάνατο του ίδιου του αδελφού του. Προτίμησε τη φιλία των Ρωμαίων παρά την αντιπαράθεση προς αυτούς, πράγμα μάλιστα που έκανε τον λαό του βασιλείου του να αντιδράσει και να ξεσηκωθεί, κατηγορώντας τον για υπερβολική ανεκτικότητα έναντι των Ρωμαίων και για το ότι απέφυγε ν’ απαιτήσει την επιστροφή της Κύπρου. Με τη βοήθεια όμως των Ρωμαίων διατήρησε τελικά τον θρόνο του.

Οι ίδιοι οι Κύπριοι υποδέχθηκαν ευνοϊκά τον Κάτωνα όταν αυτός ήλθε τελικά στην Κύπρο. Ο Δίων Κάσσιος (Ῥωμαϊκῶν Ἱστοριῶν τά σωζόμενα, 39, 22.3), γράφει ότι oἱ Κύπριοι τόν Κάτωνα οὐκ ἀκουσίως, ἄτε καί φίλοι καί σύμμαχοι τῶν Ῥωμαίων ἀντί δούλων ἔσεσθαι προσδοκήσαντες, ἐσεδέξαντο. Δηλαδή οι Κύπριοι δέχθηκαν θεληματικά τον Κάτωνα, αφού προσδοκούσαν ότι θα ήταν φίλοι και σύμμαχοι των Ρωμαίων κι όχι δούλοι τους.

Διοικητικά η Κύπρος υπήχθη στην επαρχία της Κιλικίας που κατεχόταν από τους Ρωμαίους ήδη από το 103 π.Χ. Μεταξύ των Ρωμαίων αξιωματούχων που, ως διοικητές της επαρχίας της Κιλικίας, άσκησαν την εξουσία τους και επί της Κύπρου αυτή την πρώτη περίοδο της ρωμαϊκής κατοχής της, ήταν κι ο Κικέρων (51-50π.Χ.). Προκάτοχός του ήταν ο Άππιος Κλαύδιος Πούλχερ (53-51 π.Χ.), κι αυτού προκάτοχος ήταν ο Πόπλιος Κορνήλιος Λέντουλος Σπίνθερ (56-53 π.Χ.). Ο πρώτος που κυβέρνησε την Κύπρο (από το 58 έως το 56 π.Χ.) μας είναι άγνωστος. Στην ίδια την Κύπρο πρώτος προσωρινός τοπικός διοικητής υπηρέτησε ο Γάιος Σεξτίλιος Ρούφος.

Ο διοικητής της Κιλικίας και της Κύπρου Πόπλιος Κορνήλιος Λέντουλος Σπίνθερ (56-53 π.Χ.) εισήγαγε στην Κύπρο την τοπική «Lex Provinciae» (= επαρχιακή νομοθεσία).

Μα ήδη από τα πρώτα χρόνια της ρωμαϊκής κυριαρχίας άρχισε κι η άγρια εκμετάλλευση του νησιού. Αναφέρεται ιδιαίτερα το γνωστό θέμα του δανεισμού των κατοίκων της Σαλαμίνος από πηγές της Ρώμης με ένα μεγάλο χρηματικό ποσόν, για το οποίο απαιτήθηκε τόκος 48%! Μάλιστα τα χρήματα αυτά έγινε προσπάθεια να εισπραχθούν ακόμη και με τη βία, με αποτέλεσμα να σημειωθούν ταραχές (βλέπε λεπτομέρειες στο λήμμα Κικέρων).

Το 49 π.Χ., κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου μεταξύ του Ιουλίου Καίσαρος και του Πομπηίου, επιστρατεύθηκαν από τον Πομπήιο και Κύπριοι, μαζί με Ροδίους, Κρήτες κι άλλους νησιώτες (Αππιανός, Ἐμφυλίων Β΄, 70-71).

Λίγο αργότερα (47 π.Χ.) ο Ιούλιος Καίσαρ προσπαθεί να συμφιλιώσει την Κλεοπάτρα Ζ΄ την Ωραία με τον αδελφό της Πτολεμαίο. Υποκύπτοντας δε στα θέλγητρα της περιβόητης Κλεοπάτρας, επέστρεψε την Κύπρο στους Πτολεμαίους. Από τον Δίωνα Κάσσιο αναφέρεται, μάλιστα, ότι ο Ιούλιος Καίσαρ δώρισε την Κύπρο στα αδέλφια της Κλεοπάτρας, την Αρσινόη και τον Πτολεμαίο τον νεώτερο (βλέπε λήμμα Καίσαρ Γάιος Ιούλιος). Ένας μάλιστα εκ των σκλάβων του Ιουλίου Καίσαρος, που ονομαζόταν Δημήτριος, απαντάται να είναι αργότερα (περί το 39 π.Χ.) κυβερνήτης της Κύπρου σταλμένος από τον Μάρκο Αντώνιο.

Μετά τη δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρος (το 44 π.Χ.), η Κύπρος παρέμεινε υπό την εξουσία της Κλεοπάτρας, της οποίας στρατηγός (=κυβερνήτης) στην Κύπρο ήταν ο Σεραπίων. Οι Ρωμαίοι, απασχολημένοι τώρα με τις μεταξύ τους έριδες και τους πολέμους που ακολούθησαν τον θάνατο του Ιουλίου-Καίσαρος, ξέχασαν για λίγο την Κύπρο, αν και όχι εντελώς. Το 43 π.Χ. ο Κάσσιος, ένας των δολοφόνων του Ιουλίου Καίσαρος, ζήτησε ενισχύσεις από την Κλεοπάτρα κι από αλλού (Αππιανός, Ἐμφυλίων Δ΄, 61). Η Κλεοπάτρα αγνόησε την απαίτησή του, όμως ο Σεραπίων, χωρίς να την συμβουλευθεί, ανταποκρίθηκε και του έστειλε όσα καράβια διέθετε. Το ίδιο ανταποκρίθηκαν κι οι Τύριοι και άλλοι.

Λίγο όμως αργότερα, όταν επεκράτησε ο Μάρκος Αντώνιος, συνέλαβε τον Σεραπίωνα και τον παρέδωσε στην Κλεοπάτρα, επειδή είχε βοηθήσει τον Κάσσιο. Ο Μάρκος Αντώνιος, που επεσκέφθη και την Κύπρο το 40 π.Χ., μπλέχθηκε σε ερωτικές περιπέτειες με την Κλεοπάτρα, προς την οποία χάρισε την Κύπρο, ανακηρύσσοντάς την και επίσημα βασίλισσα του νησιού (βλέπε λήμμα Αντώνιος Μάρκος. Βλέπε επίσης λήμμα Κλεοπάτρα Ζ΄ η Ωραία).

Οι ενέργειες του Αντωνίου στην Αίγυπτο και οι γενναιόδωρες προσφορές του προς την οικογένεια της Κλεοπάτρας (προς την οποία δώρισε, εκτός της Κύπρου, και την Κοίλη Συρία και άλλα μέρη) θορύβησαν τη Ρώμη που τον κατηγόρησε ότι δρούσε ενάντια στα ρωμαϊκά συμφέροντα κι ότι προσπαθούσε να δημιουργήσει δική του αυτοκρατορία στην Ανατολή.

Εκ μέρους της Ρώμης τους λογαριασμούς με τον Μάρκο Αντώνιο ανέλαβε να λύσει ο Οκταβιανός Αύγουστος. Καθοριστική υπήρξε η ναυμαχία του Ακτίου* (31 π.Χ.), όπου ο Μάρκος Αντώνιος ηττήθηκε. Τόσο αυτός όσο και η Κλεοπάτρα προτίμησαν ν’ αυτοκτονήσουν (30 π.Χ.) παρά να συλληφθούν αιχμάλωτοι. Η κατάληψη της Αλεξάνδρειας από τον Οκταβιανό Αύγουστο την 1η Αυγούστου του 30 π.Χ., σήμανε την οριστική διάλυση του βασιλείου των Πτολεμαίων και την υπαγωγή τόσο της Αιγύπτου όσο και της Κύπρου στις επαρχίες της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Η Κύπρος συμμερίστηκε την τύχη της Αιγύπτου. Έτσι, δεν θεωρήθηκε φίλη και σύμμαχος της Ρώμης αλλά εχθρική χώρα που κατακτήθηκε. Οι Κύπριοι, που είχαν υποδεχθεί λίγα χρόνια πιο πριν τόσο φιλικά τον Κάτωνα, προτιμώντας να γίνουν φίλοι των Ρωμαίων αντί δούλοι τους, τελικά υποδουλώθηκαν σ’ αυτούς.