Ανδρόνικος άγιος, Καλοπαναγιώτης

Image

Η εκκλησία του αγίου Ανδρονίκου είναι κτισμένη στο νοτιοανατολικό άκρο του Καλοπαναγιώτη. Είναι μικρή ξυλόστεγη εκκλησία με ημικυκλική αψίδα εγγεγραμμένη σ' ευθύ τοίχο, στ' ανατολικά και ορθογώνιο νάρθηκα στα δυτικά. Ο κυρίως ναός χωρίς την αψίδα έχει εσωτερικές διαστάσεις 5,89X3,28 μ. Ο νάρθηκας έχει εσωτερικές διαστάσεις 3,48X2,28 μ. Ο ναός έχει δυο θύρες, μια στο βόρειο τοίχο και μια στο μέσο του δυτικού τοίχου του νάρθηκα. Ο ναός επικοινωνεί με το νάρθηκα με μια θύρα στο μέσο του δυτικού τοίχου, απέναντι από τη δυτική είσοδο. Υπάρχουν στενά φωτιστικά ανοίγματα, στα αετώματα και στο κέντρο της αψίδας. Ορθογώνιο παράθυρο στο βόρειο τοίχο του νάρθηκα δίνει πρόσθετο φωτισμό στο ναό.

 

Στην εκκλησία του Αγίου Ανδρονίκου σώζονται τοιχογραφίες στο δυτικό και το βόρειο τοίχο και στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας. Στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας εικονίζεται η Θεοτόκος όρθια με τα χέρια υψωμένα σε δέηση, χωρίς το Χριστό, ανάμεσα στους αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ που έχουν υψωμένο το αριστερό χέρι σε δέηση ενώ με το δεξιό θυμιούν με το θυμιατήριο που κρατούν.

 

Στο αέτωμα του δυτικού τοίχου είναι ζωγραφισμένη, όπως συνήθως, η Σταύρωση, ενώ πιο κάτω, στα νότια της δυτικής θύρας, είναι ζωγραφισμένος ο άγιος Ευστάθιος που κατά το μεγαλύτερο μέρος είναι κατεστραμμένος. Στα βόρεια της δυτικής θύρας είναι ζωγραφισμένος ο άγιος Αντώνιος και ο άγιος Σάββας. Ο βόρειος τοίχος είναι χωρισμένος σε δυο ζώνες. Στην πάνω ζώνη εικονίζονται από τη μέση και πάνω, οι απόστολοι Πέτρος και Παύλος και οι άγιοι Βηχιανός, Ευτύχιος και Νικόλαος. Στην κάτω ζώνη εικονίζονται δυτικά της βόρειας εισόδου οι άγιοι Δημήτριος και Γεώργιος και στ' ανατολικά της εισόδου η αγία Βαρβάρα και η αγία Παρασκευή. Μ' εξαίρεση τη Σταύρωση, καμιά άλλη ευαγγελική σκηνή δεν έχει ζωγραφισθεί στον Άγιο Ανδρόνικο στον Καλοπαναγιώτη. Ίσως να είχε ζωγραφισθεί στο ανατολικό αέτωμα ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου όπως συνήθως στους άλλους σύγχρονους ξυλόστεγους ναούς.

 

Το εικονοστάσιο του ναού είναι σύγχρονο ή λίγο μεταγενέστερο. Στο επιστύλιο του εικονοστασίου, πολύ κατεστραμμένο σήμερα, είναι ζωγραφισμένο το Δωδεκάορτο. Οι εικόνες του Χριστού, της Παναγίας και του Προδρόμου έχουν επιζωγραφισθεί με αποτέλεσμα να αλλοιωθούν τα χρώματα. Και οι τρεις εικόνες χρονολογούνται στα τέλη του 16ου ή τις αρχές του 17ου αιώνα. Αντίθετα οι τοιχογραφίες μπορούν να χρονολογηθούν στα μέσα του 16ου αιώνα.

 

Η εγχάρακτη επιγραφή στο παράθυρο της αψίδας που μιλά για ανοικοδόμηση του ναού στο 17ο αιώνα, αναφέρεται ίσως στην ανοικοδόμηση του νότιου τοίχου και του ανατολικού αετώματος μετά από κατάρρευσή τους. Γι’ αυτό άλλωστε ούτε ο νότιος τοίχος ούτε το ανατολικό αέτωμα δεν έχουν σήμερα τοιχογραφίες.