Aρπακτικά πουλιά
Τα αρπακτικά πουλιά (Bird of prey – Raptor) είναι καθαρά σαρκοβόρα πουλιά τα οποία κυνηγούν και πιάνουν τα θηράματά τους εν πτήσει ή στο έδαφος. Τρέφονται με θηλαστικά ζώα (κυρίως τρωκτικά), με άλλα είδη πουλιών, με ερπετά, αμφίβια, ψάρια και μεγάλα έντομα. Συνήθως προτιμούν φρέσκα θηράματα που κυνηγούν και σκοτώνουν τα ίδια άλλα μερικές φορές όταν υπάρχει έλλειψη τροφής τρέφονται και με ψοφίμια. Πρόκειται για τα πιο δυνατά και ευέλικτα πουλιά στον μαγικό κόσμο των πουλιών.
Τα αρπακτικά πουλιά θεωρούνται πουλιά με οικολογική αξία καθώς δρουν ως καθαριστές της φύσης, αφού πιάνουν θηράματα τα οποία είναι άρρωστα ή τραυματισμένα λόγω του ότι είναι εύκολο να τα πιάσουν και έτσι αποτρέπουν τη μετάδοση ασθενειών, ενώ πολλά άλλα είδη τρέφονται με μεγαλόσωμα έντομα και τρωκτικά που είναι πολύ βλαβερά για τη γεωργία, όπως οι ακρίδες.
Σιωπηλά πουλιά
Τα περισσότερα αρπακτικά πουλιά είναι συνήθως σιωπηλά πουλιά εν συγκρίσει με άλλα είδη πουλιών, και βγάζουν μόνο μερικές κραυγές κυρίως ως συναγερμό όταν έχουν αβγά και νεοσσούς ή όταν ενοχληθούν. Συνήθως τα αρπακτικά είναι μοναχικά πουλιά για αποφυγή ανταγωνιστών στα θηράματά τους εκτός από μερικά είδη που κυνηγούν ομαδικά. Κοπάδια από αρπακτικά μπορούμε να δούμε μόνο κατά τις περιόδους της αποδημίας τους. Συνήθως τα αρπακτικά πουλιά όταν πετούν καταδιώκονται από κορακοειδή, τις περισσότερες φορές από κοράζινους.
Στον πλανήτη συναντούμε περισσότερα από πεντακόσια πενήντα διαφορετικά είδη αρπακτικών πουλιών και τα συναντούμε παντού, ακόμα και σε αρκτικές περιοχές και ερήμους. Οι μεγαλοπρεπείς αετοί αποτελούν τα μεγαλύτερα και δυνατότερα από τα αρπακτικά πουλιά και στην Κύπρο συναντούμε πέντε είδη αετών εκ των οποίων μόνο ένας φωλιάζει στην Κύπρο και είναι ο Bonelli’s Eagle (Aquila fasciata), το Περτικοσιάχινο. Ένα από αυτά τα αρπακτικά πουλιά αποτελεί και τον πιο γρήγορο οργανισμό στον πλανήτη στις κάθετες εφορμήσεις και είναι το Peregrine Falcon (Falco peregrinus), ο Πετρίτης τον οποίο συναντούμε και στον τόπο μας όπου και φωλιάζει.
Τα θηλυκά
Ως επί το πλείστον, τα θηλυκά αρπακτικά πουλιά είναι αρκετά μεγαλύτερα από τα αρσενικά. Διακρίνονται για τις οξύτατες αισθήσεις τους, όπως την ακοή και ειδικά την όραση, το απίστευτα γρήγορο και ευέλικτο πέταγμά τους, τη γρηγοράδα των αντανακλαστικών τους και για τα ισχυρά δολοφονικά τους ράμφη και νύχια που κόβουν τη σάρκα σαν λεπίδες. Γι’ αυτό πολλές φορές όταν θέλουμε να χαρακτηρίσουμε κάποιον άνθρωπο για την εξυπνάδα του, την ευελιξία του ή τη σβελτάδα του τον αποκαλούμε αετό, ξεφτέρι, σαΐνι, ή όταν λέμε για κάποιον ότι πιάνει πουλιά στον αέρα περιγράφουμε κυριολεκτικά τον τρόπο με τον οποίο τα γεράκια κυνηγούν. Αναλόγως του είδους γεννούν από ένα μέχρι πέντε αβγά και τη φροντίδα του μεγαλώματος των νεοσσών αναλαμβάνουν και οι δύο γονείς. Αναλόγως του είδους επίσης φτιάχνουν τις φωλιές τους σε δέντρα, απόκρημνους γκρεμνούς, σε φωλιές άλλων πουλιών, σε τρύπες σε όχθες ακόμα και στο έδαφος. Μερικά είδη φαλκονιών τα τελευταία χρόνια φωλιάζουν σε πολυκατοικίες, σε καμπαναριά, σε πυλώνες, και άλλα ψηλά κτήρια.
30 είδη στο νησί
Στην Κύπρο συναντούμε περίπου 30 είδη αρπακτικών πουλιών που στην πλειοψηφία τους είναι αποδημητικά και τα συναντούμε κατά την αποδημία που γίνεται το φθινόπωρο και την άνοιξη. Από αυτά τα 30 είδη τα πέντε αποτελούν τα νυκτόβια αρπακτικά και είναι το Θουπί, ο Βαλτόμπουφος, το Ανθρωποπούλι, ο Αρκόθουπος και η Κουκουβάγια. Λόγω του ότι κυνηγούν τη νύχτα έχουν αναπτύξει μια απίστευτα ισχυρή ακοή και όραση. Δεκατρία από αυτά τα 30 αρπακτικά πουλιά φωλιάζουν στην Κύπρο και είναι τα υπογραμμισμένα στην παρακάτω λίστα που παραθέτω με τα αρπακτικά που συναντούμε στον τόπο μας.
Ο γύπας είναι το μεγαλύτερο αρπακτικό πουλί που συναντούμε στο νησί. Φωλιάζει στην Κύπρο και βρίσκεται στα πρόθυρα του αφανισμού κυρίως λόγω δηλητηριάσεων από δολώματα τοποθετούν παράνομα οι άνθρωποι για τις αλεπούδες και τους αδέσποτους σκύλους. Οι γύπες δεν κυνηγούν την τροφή τους διότι πρόκειται για καθαρά πτωματοφάγα πουλιά. Έχουν απομείνει στην Κύπρο λιγότερα από 15 πουλιά.
Τα αρπακτικά πουλιά που συναντούμε στην Κύπρο είναι:
Griffon Vulture (Gyps fulvus) Γύπας 2. Eleonora’s falcon (Falco eleonorae) Μαυροπετρίτης 3. Long-legged buzzard (Buteo rufinus) Αετογερακίνα 4. Hen Harrier (Circus cyaneus) Χειμωνόκιρκος 5. Montagu’s Harrier (Circus pygargus) Λιβαδόκιρκος 6. Pallid Harrier (Circus macrourus) Στεπόκιρκος 7. Western Marsh-harrier (Circus aeruginosus) Καλαμόκιρκος 8. Common Buzzard (Buteo buteo) Γερακίνα 9. Lesser spotted eagle (Clanga pomarina) Κραυγαετός 10. Peregrine Falcon (Falco peregrinus) Πετρίτης 11. European Honey Buzzard (Pernis apivorus) Σφηκιάρης 12. Eurasian hobby (Falco subbuteo) Δενδρογέρακο 13. Eurasian Sparrowhawk (Accipiter nisus) Ξεφτέρι 14. Red-footed Falcon (Falco vespertinus) Μαυροκιρκίνεζο 15. Short-eared owl (Asio flammeus) Βαλτόμπουφος 16. Barn owl (Tyto alba) Ανθρωποπούλι 17. Booted Eagle (Aquila pennata) Σταυραετός 18. Long-eared Owl (Asio otus) Νανόμπουφος, Αρκόθουπος 19. Bonelli’s Eagle (Aquila fasciata) Περτικοσιάχινο 20. Little Owl (Athene noctua) Κουκουβάγια 21. Common Kestrel (Falco tinnunculus) Κίτσης 22. Osprey (Pandion haliaetus) Ψαραετός 23. Cyprus Scops Owl (Otus Cyprius) Θουπί 24. Egyptian Vulture (Neophron percnopterus) Ασπροπάρης 25. Short-toed Eagle (Circaetus gallicus) Φιδαετός 26. Accipiter brevipes (Levant Sparrowhawk) (Κοινό) Σαΐνι 27. Northern Goshawk (Accipiter gentilis) Διπλοσάινο 28. Red Kite (Milvus milvus) Ψαλιδιάρης 29. Black Kite (Milvus migrans) Τσίφτης 30. Merlin (Falco columbarius) Νανογέρακο.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ