Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η «Κρίση Κοφίνου» αναφέρεται στα γεγονότα που συνέβησαν μεταξύ Εθνικής Φρουράς και Τουρκοκυπρίων στο χωριό Κοφίνου που αποτελούσε τουρκοκυπριακό θύλακα, της επαρχίας Λάρνακας το Νοέμβριο του 1967. Τα γεγονότα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν 24 τουρκοκύπριοι και 1 ελληνοκύπριος, και χίλιοι περίπου να μείνουν άστεγοι. (Βλέπε ιστορικό Βίντεο)

Τα γεγονότα έστρεψαν την παγκόσμια κοινή γνώμη εναντίον των ελληνοκυπριακών θέσεων, ενώ οδήγησαν την ελληνική μεραρχία, η οποία βρισκόταν μυστικά και παράνομα στην Κύπρο, να αποχωρήσει από το νησί.

Η Κοφίνου βρίσκεται 40 χιλιόμετρα νότια της Λευκωσίας στο σταυροδρόμι δύο στρατηγικής σημασίας αυτοκινητοδρόμων: Λευκωσίας - Λεμεσού και Λάρνακας - Λεμεσού. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 150 μέτρων και τα χρόνια της δεκαετίας του '60 κατοικείτο αποκλειστικά από Τουρκοκυπρίους (725 κάτοικοι στην απογραφή του 1960). Ο Θύλακας ελεγχόταν από τον τοπικό διοικητή Τσιετίν, ο οποίος άνηκε στην ΤΜΤ. Η Κοφίνου, έλεγχε τον οδικό άξονα Λευκωσίας Λεμεσού και τουρκοκυπριακές δυνάμεις παρενοχούσαν την οδική κυκλοφορία. Καθώς το ζήτημα της παρενόχλησης των αυτοκινήτων από την ΤΜΤ ήταν αντικείμενο συζήτησης με την UNFICYP, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ' αποφάσισε να πραγματοποιηθεί στρατιωτική επέμβαση για να λυθεί το ζήτημα. Έτσι, στις 15 Νοεμβρίου 1967 με διαταγή του Μακαρίου η Εθνική Φρουρά υπό τις διαταγές του στρατηγού Γεωργίου Γρίβα ανέλαβε αυτή να αποκαταστήσει την τάξη βάζοντας σε εφαρμογή την «Επιχείρηση Γρόνθος», όπως ονομάστηκε. (Βλέπε ιστορικό Βίντεο). Ο Γρίβας κινητοποίησε πολύ ισχυρές δυνάμεις, με άρματα μάχης, τεθωρακισμένα και πυροβολικό. Πρώτα επιτέθηκε στο μικτό χωριό Άγιος Θεόδωρος (685 Τουρκοκύπριοι κάτοικοι και 525 Ελληνοκύπριοι) και κατέλαβε σχεδόν χωρίς μάχη την τουρκοκυπριακή συνοικία. Στη συνέχεια στράφηκε κατά της γειτονικής Κοφίνου. Στις αψιμαχίες που ακολούθησαν σκοτώθηκαν 24 Τουρκοκύπριοι και 9 τραυματίστηκαν, ενώ οι απώλειες της ελληνοκυπριακής πλευράς ήταν ένας νεκρός και δύο τραυματίες.

Οι επιχειρήσεις στην Κοφίνου προκάλεσαν σοβαρή ελληνοτουρκική κρίση με την Τουρκία να απειλεί με  στρατιωτική εισβολή στο νησί. Με την παρέμβαση των Αμερικανών, που εκδηλώθηκε με την αποστολή του υφυπουργού Άμυνας Σάιρους Βανς στο τρίγωνο Αθήνας - Άγκυρας - Λευκωσίας, η κρίση διευθετήθηκε με μια οδυνηρή υποχώρηση του δικτατορικού καθεστώτος της Ελλάδας στη συνάντηση της Αλεξανδρούπολης.  Υπό την πίεση Αμερικανών, Βρετανών και Καναδών, οι οποίοι ενδιαφέρονταν πρωτίστως για την τύχη της Νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ, αναγκάστηκε να αποσύρει από την Κύπρο την ελλαδική μεραρχία, που είχε στείλει μυστικά ο Γεώργιος Παπανδρέου μετά τις Διακοινοτικές Ταραχές του 1963 - 1964.

Μετά την τουρκική εισβολή, οι τουρκοκύπριοι κάτοικοι της Κοφίνου και του Αγίου Θεοδώρου μετακινήθηκαν στα Κατεχόμενα και σήμερα τα δύο χωριά κατοικούνται από αμιγή ελληνοκυπριακό πληθυσμό.