Ιωαννίκιος έξαρχος

Image

Έξαρχος της μητροπόλεως Κυρηνείας κατά την εποχή της διοίκησης της Κύπρου από τον εγκληματία Χατζημπακκή (1775 κ.ε.). Όταν η διοίκηση του τυράννου Χατζημπακκή κατέστη αφόρητη, ιδίως από το 1782 και ύστερα, ο τότε αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρύσανθος και οι τότε επίσκοποι Πάφου Πανάρετος, Κιτίου Μελέτιος και Κυρηνείας Σωφρόνιος ανέλαβαν την αποστολή να ταξιδέψουν στην Κωνσταντινούπολη για να καταγγείλουν τις αγριότητες του κυβερνήτη και να επιτύχουν την απομάκρυνσή του.

 

Οι τέσσερις ιεράρχες, τους οποίους συνόδευε και ο ηγούμενος της μονής Κύκκου Μελέτιος, αναχώρησαν στις 22 Αυγούστου 1783 αλλά κυνηγήθηκαν από τον Χατζημπακκή που είχε πληροφορηθεί τις προθέσεις τους, με αποτέλεσμα να διακόψουν το ταξίδι τους και να κρυφθούν στη Σμύρνη. Ο Χατζημπακκής πέτυχε τότε την έκδοση καταδικαστικής κατ' αυτών αποφάσεως από την Υψηλή Πύλη καθώς και διάταγμα για εξορία τους στο Άγιον Όρος. Επιπλέον, μέσω των υψηλών φίλων του, ο Χατζημπακκής εξασφάλισε και εντολή του οικουμενικού πατριαρχείου (ημερομηνίας 30 Οκτ. 1783), για εκλογή νέων αρχιερέων στην Κύπρο. Εξανάγκασε έτσι τους Κυπρίους να «εκλέξουν» τον ηγούμενο του Μαχαιρά Ιωαννίκιο ως νέο αρχιεπίσκοπο, και τους Ιωακείμ, ηγούμενο Παλλουριωτίσσης, ως επίσκοπο Πάφου, Χρύσανθο, ηγούμενο του Αγίου Λαζάρου Λάρνακος, ως επίσκοπο Κιτίου, και Ιωαννίκιο, έξαρχο της μητροπόλεως Κυρηνείας, ως επίσκοπο Κυρηνείας. Με ενέργειες του Χατζημπακκή, εξασφαλίστηκαν από την Υψηλή Πύλη και τα απαραίτητα βεράτια για τους «εκλεγέντες».

 

Στο μεταξύ οι κρυπτόμενοι στη Σμύρνη Κύπριοι ιεράρχες κατόρθωσαν τελικά να επικοινωνήσουν με την Κωνσταντινούπολη, να καταγγείλουν τον Χατζημπακκή και να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με τις αρχές, πριν ακόμη χειροτονηθούν και εγκατασταθούν κανονικά στους θρόνους οι «εκλεγέντες» από τον Χατζημπακκή κληρικοί. Σ' αυτούς επεβλήθη στη συνέχεια, από το οικουμενικό πατριαρχείο, η ποινή της καθαίρεσης (τον Ιούλιο του 1784), επειδή είχαν αποδεχθεί το επισκοπικό αξίωμα σε θρόνους που δεν είχαν κανονικά χηρέψει. Η ποινή που τους επεβλήθη δεν ήταν απόλυτα δικαιολογημένη, αφού λίγο πιο πριν το ίδιο το πατριαρχείο είχε ενδώσει στον εκβιασμό του Χατζημπακκή κι είχε δώσει εντολή για την εκλογή τους. Αντιλαμβανόμενο το πατριαρχείο πως βαρυνόταν και αυτό με την ευθύνη της παράνομης εκλογής, αθώωσε τους τέσσερις «εκλεγέντες» και καθαιρεθέντες κληρικούς τον Δεκέμβριο του 1785.