Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Αραδίππου- Aradippou. Το μεγαλύτερο σε πληθυσμό χωριό της επαρχίας Λάρνακας, 3 περίπου χλμ. στα δυτικά των Λειβαδιών και 6 περίπου χμ. στα βορειοδυτικά της πόλης Λάρνακας. Η Αραδίππου περιλαμβάνεται στους δήμους της επαρχίας Λάρνακας. Είναι τοποθετημένη σ' ένα υψόμετρο 50 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, με το ένα τμήμα της να ανήκει στην παράκτια πεδιάδα της Λάρνακας και το άλλο στη λοφώδη περιφέρεια των κρητίδων.

 

Γεωλογικά, στα βόρεια και βορειοδυτικά του χωριού κυριαρχούν οι κρητίδες, οι μάργες και οι μαργαϊκές κρητίδες, στα βορειοανατολικά και νοτιοδυτικά εκτός από τις κρητίδες και τις μαργαϊκές κρητίδες συναντώνται και γύψοι, στα νότια και νοτιοανατολικά βρίσκονται οι αποθέσεις της θαλάσσιας αναβαθμίδας (άμμοι, μάργες, κροκαλοπαγή), ενώ προς την κατεύθυνση της θάλασσας κυριαρχούν οι αλλουβιακές αποθέσεις (άμμοι, άργιλλοι, χαλίκια, κλπ.).

 

Από μορφολογικής απόψεως στα βόρεια και βορειοδυτικά βρίσκονται οι αποστρογγυλωμένοι κιμωλιούχοι λόφοι που το ύψος τους κυμαίνεται μεταξύ 100 και 200 μ., νοτιότερα συναντώνται οι ήπιοι, χαμηλοί λόφοι, που εμφανίζονται ως απλές διακυμάνσεις του εδάφους με υψόμετρο μεταξύ 50 και 100 μ., ενώ στο νότιο και νοτιοανατολικό τμήμα το υψόμετρο πέφτει κάτω των 50 μ. και κυριαρχεί η θαλάσσια αναβαθμίδα της Πλειστόκαινης γεωλογικής περιόδου.

 

Ο μικρός ποταμός Αρχάγγελος και μερικά άλλα ρυάκια που κατέρχονται από τα βορειοδυτικά και βόρεια του χωριού, εμφανίζονται στ' ανατολικά της Αραδίππου χωρίς κοίτη. Αυτό πιθανόν να οφείλεται στο ότι η ροή του ποταμού και των ρυακιών είναι περιοδική, η κλίση προς τη θάλασσα είναι ανεπαίσθητη, ή ακόμη στο ότι η κοίτη καταστράφηκε από ισοπεδώσεις που έγιναν για καλλιέργειες. Έτσι οι στενές και αβαθείς κοιλάδες στο άνω τμήμα, η απουσία γεφυριών, οι μαίανδροι, η έλλειψη δύναμης εκ μέρους του ποταμού να σκάψει μια καινούργια κοιλάδα, μια και εδώ συναντάται το «στάδιο γήρατός» του, όλα μαζί δημιουργούν πλημμύρες που έχουν επηρεάσει την περιοχή Αραδίππου - Λειβαδιών.

 

Η μέση ετήσια βροχόπτωση της Αραδίππου είναι πολύ χαμηλή. Κυμαίνεται γύρω στα 340 χιλιοστόμετρα, πολύ πιο κάτω από τη μέση όμβρηση της Κύπρου, που είναι 489 χιλιοστόμετρα. Οι πιο βροχεροί κατά σειρά μήνες είναι ο Δεκέμβριος (85 χιλιοστόμετρα), ο Ιανουάριος (67 χιλιοστόμετρα) και ο Φεβρουάριος (49 χιλιοστόμετρα).

 

Πολύ λίγες γεωτρήσεις ανορύχθηκαν στην περιοχή της Αραδίππου, πάνω δε στα ασβεστούχα εδάφη (Β. και ΒΔ. του οικισμού), τις ξερορεντζίνες (γύρω από το χωριό) και τα λίγα αλλουβιακά εδάφη (προς τη θάλασσα) αναπτύχθηκαν μάλλον ξηρικές καλλιέργειες. Οι κυριότερες καλλιέργειες του χωριού είναι τα σιτηρά (κυρίως κριθάρι), τα νομευτικά φυτά, οι ελιές, οι χαρουπιές, λίγα φρουτόδεντρα, λίγα λαχανικά, πολύ λίγα εσπεριδοειδή και αμπέλια.

 

Όμως εκεί που το χωριό διακρίθηκε όχι μόνο σε επαρχιακά αλλά και σε παγκύπρια επίπεδα είναι ο τομέας της κτηνοτροφίας. Τα ισχνά εισοδήματα από τις ξηρικές καλλιέργειες ανάγκασαν τους κατοίκους της Αραδίππου να στραφούν προς τις σύγχρονες κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Το 1996, η Αραδίππου συγκέντρωνε πέραν του 50% της κτηνοτροφικής δραστηριότητας ολόκληρης της επαρχίας Λάρνακας και περίπου το 20% ολόκληρης της Κύπρου.

 

Σε οποιοδήποτε μέρος του οικισμού κι αν βρεθείς, δεν θα αισθανθείς πως βρίσκεσαι σ' ένα τόσο σημαντικό κτηνοτροφικό κέντρο. Έχουν δημιουργηθεί κτηνοτροφικές περιοχές, ιδιαίτερα στα βορειοδυτικά του οικισμού, όπου βρίσκονται συγκεντρωμένες οι εκμεταλλεύσεις. Οι κτηνοτροφικές περιοχές βρίσκονται σε κάποια απόσταση από το χωριό, διακρίνονται δε από τις τσίγκινες στέγες, κάποτε πρόχειρες, καθώς και τις ποικίλες σύγχρονες εγκαταστάσεις.

 

Εκτός από τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ένα μεγάλο μέρος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της Αραδίππου εργοδοτείται και σε άλλους τομείς απασχόλησης. Ο βιομηχανικός τομέας έρχεται πρώτος σε σπουδαιότητα από άποψη εργοδότησης, ενώ ο τομέας των υπηρεσιών έρχεται δεύτερος. Ακολουθεί ο τομέας του εμπορίου και των εστιατορίων. Στην περιοχή αναπτύχθηκε και η βιομηχανία γύψινων πλακών. Πολύ κοντά στην κτηνοτροφική περιοχή, στα βορειοδυτικά του οικισμού, βρίσκονται τα κατάλοιπα παλιών λατομείων, απ' όπου εξορυσσόταν το «μάρμαρο» για την κάλυψη του πατώματος των λαϊκών παραδοσιακών σπιτιών του 19ου αιώνα αλλά και των πρώτων δεκαετιών του 20ου. Οι βιομηχανίες στην Αραδίππου αναπτύχθηκαν με βάση τις πρώτες ύλες (π.χ. τυροκομία, αρτοποιία, αλλαντοποιία), την ύπαρξη σχετικά φθηνού εργατικού δυναμικού (π.χ. ραπτική γυναικείων ενδυμάτων, είδη πλεκτικής κλπ.) και τις ανάγκες μιας πολυπληθούς και ευημερούσας αγροτικής κοινότητας. Εκτός από τη βιομηχανική περιοχή Λάρνακας που βρισκόταν στα διοικητικά όρια της Αραδίππου, βιομηχανικές μονάδες βρίσκονται και σ' άλλες τοποθεσίες, ιδιαίτερα στα δυτικά του χωριού. Ακόμη στην Αραδίππου βρίσκεται και το λοιμοκαθαρτήριο μεγάλων ζώων.

 

Η Αραδίππου είναι από τα λίγα χωριά της Κύπρου που συνεχώς από το 1881 σημειώνει πληθυσμιακή αύξηση. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

 

Χρονολογία	Κάτοικοι
1881	1.225
1891	1.338
1901	1.534
1911	1.884
1921	2.051
1931	2.373
1946	3.164
1960	3.632
1973	4.175
1976	9.956 (περιλαμβάνονται και οι κάτοικοι των προσφυγικών συνοικισμών Κόκκινες και Τσιακκιλερό που αργότερα εντάχθηκαν στα δημοτικά όρια της πόλης της Λάρνακας)
1982	4.899
1992	7.223
2001	11.448
2011	19199
2021	22934

 

Πολλοί Αραδιππιώτες είναι απόδημοι και ζουν σήμερα στην Αγγλία, στην Αυστραλία και σε άλλες χώρες.

 

Αλματώδης ανάπτυξη

Κατά τα τελευταία χρόνια, οπότε μάλιστα ανακηρύχθηκε και σε δήμο, η Αραδίππου συνέχισε να γνωρίζει αλματώδη ανάπτυξη σε διάφορους τομείς. Τούτο φαίνεται καθαρά και από την αξιοσημείωτη αύξηση του πληθυσμού της.

 

Στη διοικητική της έκταση (54 τετραγωνικά χιλιόμετρα ή 5.389 εκτάρια) κτίστηκαν πολλές νέες κατοικίες και βιομηχανικές μονάδες. Εκτός άλλων, λειτουργούν στην Αραδίππου γυμνάσιο, Λύκειο, τέσσερα δημοτικά σχολεία, νηπιαγωγείο και βρεφοκομικός σταθμός.

 

Ο οικισμός, συγκεντρωτικού τύπου, για πολλά χρόνια συμπαγής γύρω από τον πυρήνα του, άρχισε τις τελευταίες δεκαετίες να επεκτείνεται ακολουθώντας κυρίως τις υφιστάμενες οδικές αρτηρίες. Για παράδειγμα, ο ασφαλτόδρομος από τη βιομηχανική περιοχή προς το χώρο συνεχώς πλαισιώνεται με σύγχρονες οικοδομές. Αν και οι δρόμοι στο κέντρο του οικισμού είναι στενοί και ελικοειδείς λόγω πυκνής δόμησης, στην περιφέρεια του οικισμού είναι αρκετά πλατιοί. Το ίδιο περίπου συμβαίνει με τις οικοδομές. Στο κέντρο του οικισμού είναι σχετικά μικρές, μερικές ακόμη πλινθόκτιστες, ενώ στην περιφέρεια είναι σύγχρονες και ευρύχωρες, κτισμένες με μπετόν. Δεν απουσιάζουν μερικά ενδιαφέροντα παραδοσιακά σπίτια στο κέντρο του οικισμού με γλυπτά πλαίσια από πελεκητές ασβεστόπετρες γύρω από τις πόρτες. Σώζονται ακόμη πολύ λίγα γραφικά ανώγια με τα μπαλκόνια τους να προεξέχουν στους δημόσιους δρόμους. Η παρουσία στην αυλή των σπιτιών του φίκου, του γιασεμιού, της χουρμαδιάς, της μανδαρινιάς, της μεσπιλιάς καθώς και των μεγάλων κάκτων σε φραγμούς χωραφιών, μαρτυρούν τις σχετικά ψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν στην Αραδίππου.

 

Ο επισκέπτης στην Αραδίππου δεν μπορεί να μη σημειώσει τον οικοδομικό οργασμό, τη συνεχή επέκταση του οικισμού και τα ποικίλα καταστήματα ακόμη και τα εξειδικευμένα. Το καινούργιο συνεχώς εκτοπίζει το παλιό, με μεγάλο κίνδυνο να μη παραμείνει τίποτε από την παλιά αρχιτεκτονική και τη λαϊκή παράδοση. Όλες οι λειτουργίες που προαπαιτούνται για να θεωρηθεί ένας οικισμός πόλη υπάρχουν στην Αραδίππου: σχολεία μέσης εκπαίδευσης, νοσοκομείο, τράπεζες, κινηματογράφοι, υπεραγορές, γήπεδα αθλοπαιδιών και ποικίλες ψυχαγωγικές ανέσεις. 

 

Από το 1986 ο Δήμος Αραδίππου εκδίδει ετήσιο πολυσέλιδο δελτίο, με τίτλο «Αραδίππου», όπου υπάρχουν πολλές και ποικίλες αναφορές στο χωριό, στην ιστορία, στη λαογραφία, στις παραδόσεις και στη ζωή των κατοίκων του. Κατά τα τελευταία χρόνια στην Αραδίππου παρατηρείται κι έντονη πολιτιστική κίνηση. Εκτός από τους αθλητικούς και πολιτιστικούς ομίλους «Ομόνοια» και «Έρμής», στην Αραδίππου υπάρχουν σχολές χορού και πολιτιστικοί όμιλοι. Πλείστες πολιτιστικές εκδηλώσεις διοργανώνονται από τους πιο πάνω ομίλους, όπως και από την πολιτιστική επιτροπή του Δήμου Αραδίππου.

 

Η Αραδίππου διαθέτει και συμβούλιο βελτιώσεως. Ο πληθυσμός του χωριού, ιδιαίτερα η σύσταση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού συνεχώς διαφοροποιείται. Οι κάτοικοι της Αραδίππου εκτός από τη γεωργία ασχολούνται με τη βιομηχανία, το εμπόριο, τις κατασκευές και τις υπηρεσίες. Ένα σημαντικό ποσοστό διαμένει στην Αραδίππου αλλά εργάζεται στη Λάρνακα. Είναι γνωστό πως η τεχνική της συλλογής του αλατιού στην αλυκή της Λάρνακας, είχε γίνει στο παρελθόν ειδικότητα των κατοίκων της Αραδίππου. (Βλέπε Γ. Καρούζη, Γεωγραφία της Κύπρου, α' έκδοση, σ. 166).

 

Η Αραδίππου είναι από τα χωριά που σταθερά αστικοποιούνται. Ο εργατικός κόσμος της, βοηθούμενος από τη γεωγραφική της θέση κοντά στη Λάρνακα, έμαθε να προσαρμόζεται στις εκάστοτε δημιουργούμενες κοινωνικοοικονομικές καταστάσεις. Αυτό τον βοηθά να κερδίζει ψηλά εισοδήματα με τα οποία να καλυτερεύει το βιοτικό του επίπεδο και να βελτιώνει τον οικισμό του.

 

Στο χωριό υπάρχουν αρκετά ξωκλήσια και μερικές εκκλησίες, αν και η πιο επιβλητική στο κέντρο του οικισμού είναι η εκκλησία του Αποστόλου Λουκά, ο οποίος είναι και ο προστάτης άγιος της Αραδίππου. Στα βορειοδυτικά του οικισμού βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας των Αμπελιών (στα παλιά χρόνια εκαλλιεργούντο εδώ πολλά αμπέλια). Έξω από την εκκλησία, δίπλα στη δυτική είσοδο, βρίσκεται μια σχεδόν ορθογώνια μεγάλη πέτρα. Σύμφωνα με την παράδοση αν κάποιος υποφέρει από ακατάσχετη αιμορραγία και έρθει και καθήσει στην πέτρα αυτή, θα θεραπευτεί. Άλλα ξωκλήσια της περιοχής είναι ο Άγιος Κωνσταντίνος, ο Αρχάγγελος, η Αγία Αναστασία, κ.α. Εξάλλου η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνος είναι των Παλαιοημερολογιτών.

 

Από συγκοινωνιακής απόψεως η Αραδίππου συνδέεται με τη βιομηχανική περιοχή Λάρνακας στα νοτιοδυτικά και με τον κύριο δρόμο Λευκωσίας - Λάρνακας στα δυτικά και νοτιοδυτικά. Συνδέεται επίσης με τα Λειβάδια στα ανατολικά και το Αβδελλερό στα βόρεια.

 

Ιστορικά στοιχεία

Η Αραδίππου περιλαμβάνεται στον κατάλογο φέουδων της Λουζινιανο-Ενετικής περιόδου του ντε Μας Λατρί. Ο ίδιος τη μνημονεύει και στο κλασσικό ιστορικό του έργο Histoire de l’ ile de Chypre ως Aradippo, Radipe και Radippe. Στους Βενετικούς χάρτες η Αραδίππου αναφέρεται ως Aradipo. Ο ντε Μας Λατρί αναφέρει πως οι Λουζινιανοί είχαν οικία στην Αραδίππου ...και ο βασιλιάς Ούγος ο 4ος διέμενε εκεί μεταξύ 1352 και 1354.

 

Ο Μαρίτι, που έζησε στην Κύπρο μεταξύ 1760 και 1767 γράφει για την Αραδίππου: ... Το πλουσιότερο χωριό της περιοχής. Έχει μια εκκλησία αφιερωμένη στον απόστολο Λουκά και κάθε χρόνο κατά τη γιορτή του οι Ελληνοκύπριοι πραγματοποιούν εδώ ένα μεγάλο πανηγύρι. Υπάρχουν τα ερείπια μιας άλλης παλαιότερης εκκλησίας που αρχικά ήταν κατάγραφη. Οι χωρικοί της Αραδίππου έχουν το αποκλειστικό δικαίωμα να εκτρέφουν χοίρους.

 

Βλέπε λήμμα: Χοίροι της Κύπρου

 

Ο Λεόντιος Μαχαιράς αναφέρει τα πιο κάτω σχετικά με την Αραδίππου: Η Μαργαρίτα ντε Λουζινιάν, εγγονή του Αφέντη της Τύρου και αδελφή του βασιλιά της Αρμενίας Λέοντα ... ανήκε στην οικογένεια των Λουζινιανών ...ήταν σύζυγος του Άρχοντα Εμμανουήλ Κατακουζηνού, Αυτοκράτορα του Μωριά. Δεν είχε φθάσει έγκαιρα για τη στέψη του Βασιλιά, αλλά είχε φθάσει με δική της γαλέρα στην Αμμόχωστο μετά τη στέψη και την υποδέχθηκαν με μεγάλες τιμές, σαν συγγενής του Βασιλιά που ήταν. Διότι η Αραδίππου και η γύρω περιοχή και όλη η περιουσία του Αφέντη της Τύρου είχε περιέλθει σ' αυτήν διότι ήταν παππούς της κι είχε ένα ετήσιο εισόδημα από 4 χιλιάδες άσπρα βυζάντια της Κύπρου, που αντιστοιχούσαν με χίλια δουκάτα (Leontios Makhairas, Recital concerning the Sweet Land of Cyprus entitled Chronicle, 345, μετάφρ. Α. Παυλίδη).

 

Ο ίδιος μνημονεύει την Αραδίππου και κάπου αλλού, αναφέροντας: Και την Τετάρτη, 8 Αυγούστου, οι Σαρακηνοί έρχονταν παραπλεύρως προς την Αλυκή, και ο Πρίγκηπας τους ακολουθούσε από την ξηρά, κι έφτασαν μέχρι την Πύλα... Ο Πρίγκηπας πήγε μ' όλο του το στρατό στην Αραδίππου όπου και διανυκτέρευσε. Και την Πέμπτη, 9 Αυγούστου (1425) έστειλε ο Πρίγκηπας μερικούς άνδρες του να πάνε στην Αλυκή κι εκεί συνάντησαν Σαρακηνούς του πεζικού, με τους οποίους συγκρούστηκαν ... Και την Παρασκευή, 10 Αυγούστου, το μεσημέρι, έφεραν στο Βασιλιά την είδηση πως οι Σαρακηνοί έκαψαν τα Κελλιά και την Αραδίππου και το Δεσποτικό Κατάλυμα ...(Λ. Μαχαιράς, 656 και 657).

 

Ο Ν. Γ. Κυριαζής σημειώνει: «Ἡ Μαργαρίτα, Κυρία της Ἀραδίππου, ἐνυμφεύθη Μανουήλ τόν Κατακουζηνόν, δεσπότην τοῦ Μωρέως. Ὁ βασιλεύς εἶχεν Πύργον εἰς Ἀραδίππου».

 

Ο Τζέφρυ αναφέρει τα ακόλουθα για την Αραδίππου: Εγκαταλείποντας τη Λάρνακα το πρώτο χωριό που συναντάς είναι η Αραδίππου, οικισμός κάποιας αραιότητας, και βασιλικό φέουδο. Κατακάηκε από τους Σαρακηνούς το 1425. Η εκκλησία του Αποστόλου Λουκά είναι σύγχρονη ...φαίνεται πως υπήρχε κάποια σημαντική μεσαιωνική έπαυλη στην Αραδίππου το 14ο αιώνα. Η Μαργαρίτα ... συμμετείχε στους γιορτασμούς της στέψης του Πέτρου Β' το 1372 και πιθανόν έζησε στην Αραδίππου. Η λεηλασία και το κάψιμο του σπιτιού της -του ανακτόρου της Δεσπότισσας- από τους Σαρακηνούς το 1425 καταγράφεται από τον Στραμπάλντι.

 

Οι αρκετά συχνές αναφορές στην Αραδίππου που απαντώνται στις παλαιές πηγές φανερώνουν ότι το χωριό ήταν σημαντικό κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια. Εάν δε κρίνουμε από την ονομασία του, φαίνεται ότι το χωριό είχε ιδρυθεί κατά τη Βυζαντινή περίοδο της κυπριακής ιστορίας. Στη διοικητική έκταση του χωριού βρέθηκαν αρκετοί αρχαίοι τάφοι, διαφόρων χρονικών περιόδων, κι αυτό αποδεικνύει ότι η περιοχή ήταν κατοικημένη από τα αρχαία χρόνια.

 

Κατά τα τελευταία χρόνια διεξήχθησαν συστηματικές ανασκαφές στην περιοχή της Παναγίας Αιματούσας (Παναγίας των Αμπελιών) της Αραδίππου, από αποστολή του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, που έφεραν στο φως τεκμήρια τα οποία αποδεικνύουν ότι ο χώρος κατοικείτο από τα Προϊστορικά Χρόνια (Εποχή του Χαλκού) μέχρι και τα τέλη της Ρωμαϊκής Εποχής. Βρέθηκαν, μεταξύ άλλων, θεμέλια οικοδομημάτων των Ελληνιστικών Χρόνων και μεταγενέστερα (των Ρωμαϊκών), ενώ ενδείξεις υπάρχουν και για οικισμό που υφίστατο στην περιοχή κατά τα Πρωτοβυζαντινά Χρόνια και συγκεκριμένα από τον 5ο μέχρι και τον 7ο μ.Χ. αιώνα (οπότε άρχισαν οι καταστροφικές αραβικές επιδρομές). Τ

 

Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, η Αραδίππου ήταν ιδιαίτερα αξιόλογος χώρος, το δε «δεσποτικόν απλίκι» που αναφέρει ο Λεόντιος Μαχαιράς, φαίνεται ότι ήταν ένα πολύ μεγάλο, πολύ εντυπωσιακό και εξαίρετο βασιλικό ενδιαίτημα, που καταστράφηκε από τους Μαμελούκους της Αιγύπτου το 1425. Περί τούτου έχουμε μαρτυρίες μεσαιωνικών και άλλων επισκεπτών της Κύπρου, εκ των οποίων αρκετοί αναφέρουν στα κείμενά τους την Αραδίππου (Δες Α. Παυλίδης, «Η Κύπρος ανά τους Αιώνες μέσα από τα κείμενα ξένων επισκεπτών της», τόμοι A- Β -Γ, 1993-1995). Για παράδειγμα, ο μαρκήσιος Νίκολο Γ' ντ' Έστε, που επεσκέφθη την Κύπρο το 1412, κάνει λόγο για το «υπέροχο σε ωραιότητα βασιλικό ανάκτορο» που υφίστατο στην Αραδίππου και που καταστράφηκε 13 μόνο χρόνια μετά την επίσκεψή του. Δυστυχώς από το σημαντικό αυτό μεσαιωνικό κτίσμα δεν σώζεται τίποτα.

 

Βλέπε λήμμα: Μαμελούκοι και Κύπρος

 

Εκπαίδευση

Ο Λοΐζος Φιλίππου σημειώνει για την Αραδίππου: «Τό πρῶτον σχολεῖον τῆς Ἀραδίππου ἱδρύθη τό 1833. Ἀπό τοῦ 1833 - 1868 ἡ παιδεία ἐν Ἀραδίππῳ εὑρίσκεται εἰς νηπιώδη κατάστασιν περιοριζομένη εἰς γραφήν καί ἀνάγνωσιν ἐκ τῶν βιβλίων: Παιδαγωγίας, Ὀκτωήχου, Ψαλτηρίου καί Ἀποστόλου, ἃτινα ἀπετέλουν τήν ὃλην ἐγκύκλιον μόρφωσιν. Ἀπό τοῦ 1869 ἀρχίζει ἡ δευτέρα περίοδος τῶν σχολείων τῆς Ἀραδίππου καθ' ἣν ἡ ἐκπαίδευσις δέν περιορίζεται πλέον εἰς τόν αὐστηρόν ἐκκλησιαστικόν χαρακτῆρα, τόν ὁποῖον εἶχεν, ἀλλά ἐπεκτείνεται διδασκομένων ὃλων σχεδόν τῶν ἐγκυκλίων μαθημάτων, δηλ. Ἑλληνικῶν, Χρηστομαθείας, Γραμματικῆς, Ἱστορίας, Γεωγραφίας, Ἑλλ. Ἱστορίας, Ἀριθμητικῆς καί Καλλιγραφίας πλήν τῶν τεχνικῶν μαθημάτων καί τῶν φυσικῶν...»

 

Ο Σπένσερ κατά το 1879 περιγράφει ως εξής το σχολείο του χωριού: «Τό σχολεῖον Ἀραδίππους εὗρον μέ ὀλιγώτερον τοῦ ἡμίσεος ἐκ τῶν φοιτώντων διότι εἶχεν ἀρχίσει τό θέρος καί αἱ ὑπηρεσίαι τῶν παιδιῶν ἦσαν ἀναγκαῖαι εἰς τούς γονεῖς των. Τό μητρῶον ὃπερ μοῦ ἒδωκεν ὁ διδάσκαλος ἐδείκνυε 68 μαθητάς (οὐδεμίαν μαθήτριαν) ... Όπως ο Περικλής Μιχαηλίδης (1887) αναφέρει, η «Ἀραδίππου προάστειον τῆς Λάρνακος, ἐκτός τοῦ ἀρρεναγωγείου ἒχει και παρθεναγωγεῖον».

 

Για την Αραδίππου ο Κώστας Μυριανθέας (1945) παρατηρεί: «Μία ἐκ τῶν μεγαλυτέρων καί ἀρχαιοτέρων Κωμοπόλεων τῆς Νήσου. Οἱ κάτοικοί της ἀσχολοῦνται μέ τήν γεωργίαν καί τήν κτηνοτροφίαν. Πλησίον ὑπάρχουν λατομεῖα γύψινων πλακῶν, κοινῶς μαρμάρων ...Στήν ἐκκλησίαν τοῦ Ἀγίου Γεωργίου ὑπάρχει τρίπτυχος εἰκών τῆς Θεοτόκου, τοῦ 15ου αἰῶνος...» Τέλος ο Σίμος Μενάρδος αναφέρει πως στην Αραδίππου αναπτύχθηκε και η βυρσοδεψία: «Ἐν ὃλη τῇ Κύπρῳ βυρσοδεψικά χωρία, πλήν τοῦ Πεδουλᾶ, εἶναι μόνον ἡ Ἀραδίππου καί ἡ Ψημολόφου».

 

Η Αραδίππου με όλη την πολυκύμαντή της ιστορία, είναι σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα αγροτικά κέντρα της Κύπρου. Ο πληθυσμός της συνεχώς αυξάνεται, η οικονομία της βελτιώνεται, η κοινωνική δομή σταθερά διαφοροποιείται. Αποτελεί ένα κλασικό παράδειγμα ενός αγροτικού οικισμού που οδηγήθηκε στην αστικοποίηση.

 

Τοπων: Αραδίππου, όνομα που, σύμφωνα προς μια ερμηνεία, προέκυψε από το όνομα του πρώτου οικιστή του χωριού, ο οποίος ονομαζόταν Ράδιππος. Σύμφωνα προς άλλη εκδοχή, το όνομα του χωριού σχηματίστηκε από τις λέξεις αράδα και ίπποι, σημαίνει δηλαδή άλογα στη σειρά, ίσως επειδή στα παλιά χρόνια υπήρχαν στην περιοχή εκτροφεία ή σταύλοι αλόγων που εξυπηρετούσαν τη γειτονική πόλη. Την πρώτη εκδοχή υποστηρίζει ο Ν. Κληρίδης (Χωριά και πολιτείες της Κύπρου), και την δεύτερη ο Goodwin (A Historical Toponymy of Cyprus).

 

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια