Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Γιατρός. Ο Μάριος Τριτοφτίδης υπήρξε ένας από τους γνωστότερους γιατρούς στην Κύπρο.

Είναι ο  γιατρός που ίδρυσε την πρώτη γυναικολογική κλινική στη Λεμεσό, το 1940, υπήρξε ωστόσο και ενεργός πολίτης, φίλος του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και εκπρόσωπος του στη μυστική συνάντηση το 1972 με το στρατηγό Γρίβα.

 

Ο Μάριος Τριτοφτίδης  γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1910 και παρέμεινε στην πόλη μέχρι την Δ' τάξη του Γυμνασίου, όταν όλη η οικογένεια χρειάστηκε να εγκατασταθεί στην Αθήνα, λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων του πατέρα του. Τελείωσε το Γυμνάσιο Καλλιθέας και αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή Αθηνών, λαμβάνοντας και τον τίτλο του Διδάκτορα Ιατρικής. Πέθανε στις 24 Μαρτίου 2005 και τιμήθηκε  για την προσφορά του στην ιατρική, την πατρίδα και τον αθλητισμό.

 

Κλινική

Από το 1932 εργάστηκε ως βοηθός και επιμελητής με το Νικόλαο Λούρο στο Μαιευτήριο «Μαρίκα Ηλιάδη» στην Αθήνα, διδάσκοντας παράλληλα και στη Σχολή Μαιών. Το 1939 επέστρεψε στην Κύπρο και το 1956 ίδρυσε την πρώτη Μαιευτική - Γυναικολογική και Χειρουργική Κλινική στη Λεμεσό. Κατά τη διάρκεια της ιατρικής του καριέρας υπολογίζεται πως εκτέλεσε σε Ελλάδα και Κύπρο 40.000 τοκετούς και 30.000 εγχειρήσεις. Για τους Λεμεσιανούς ο χωρός εργσίας ήταν γνωστή με την ονομάσια: «Η κλινική του Μάριου».

 

Παράλληλα  η επιστημονική δράση του είχε και διεθνή εμβέλεια. Έκανε σειρά επιστημονικών μελετών και ερευνών οι οποίες έτυχαν αποδοχής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, εξελέγη μέλος της Μαιευτικής - Γυναικολογικής Εταιρείας Αθηνών, της Γυναικολογικής Εταιρείας Γαλλίας, της Διεθνούς Εταιρείας Γονιμότητας και του Διεθνούς Κολλεγίου Χειρουργών.

 

Κάποια στιγμή υπήρξε η σκέψη να συνεταιριστούν 4 - 5 γυναικολόγοι και να μεγαλώσουν την κλινική. «Αυτό κράτησε μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του ’70 περίπου», αναφέρει η Κούλα Τριτοφτίδου, «γιατί φαίνεται ότι δε συμφωνούσαν όλοι μεταξύ τους για τον τρόπο δουλειάς».

 

Στρατιωτικό νοσοκομείο

Την κλινική του τη μετέτρεψε 2 φορές σε στρατιωτικό νοσοκομείο, τόσο το 1963 κατά τις Διακοινοτικές Ταραχές, όσο και το 1974 κατά τη διάρκεια του πολέμου, ενώ είχε κεντρικό ρόλο και στην οργάνωση του Λανιτείου Γυμνασίου σε στρατιωτικό νοσοκομείο κατά την περίοδο της Τουρκικής  Εισβολής. Έβρισκε πάντα τον τρόπο να εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, επιστρατεύοντας τις γνώσεις και την εμπειρία του. Άλλωστε, το 1960 είχε διατελέσει και βουλευτής της Ελληνικής Κοινοτικής Συνέλευσης, προωθώντας μεταξύ άλλων και νόμους για την παροχή σύνταξης σε ανάπηρους αγώνα και σε χήρες και ορφανά ηρώων.

 

ΓΣΟ

Ασχολήθηκε έμπρακτα με τα κοινά, με κύρια μέριμνά του τον αθλητισμό, στηρίζοντας τον Γ.Σ.Ο. ως πρόεδρος του Λεμεσιανού Συλλόγου για 50 χρόνια. Μάλιστα, κατά την περίοδο της Προεδρίας του Σπύρου Κυπριανού στη χώρα, διετέλεσε Σύμβουλος του Προέδρου για θέματα αθλητισμού, αντλώντας εμπειρία από την πολύχρονη παρουσία του στη δραστηριότητα του Συλλόγου. Είχε, όμως, και έντονη εθελοντική δράση, προσφέροντας τις υπηρεσίες του ως γιατρός στην Εθνική Φρουρά και οργανώνοντας το σώμα Εθελοντριών Νοσοκόμων στη Λεμεσό, το οποίο αποδείχθηκε πολύτιμο στα ταραγμένα χρόνια των δικοινοτικών ταραχών και του πολέμου του 1974.

 

Για όλη του τη δράση αυτή, έχει δεχθεί ουκ ολίγες βραβεύσεις και οι τιμητικές πλακέτες στοιβάζονται ανά δεκάδες στο σπίτι του, όπου σήμερα μένει μόνη της η δεύτερη σύζυγός του, Κούλα. Όμως αυτό που τον έχει κάνει να ξεχωρίζει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στις συνειδήσεις των Λεμεσιανών που τον έζησαν, είναι η ανθρωπιά του, που δεν υποσκελίστηκε ούτε από την επαγγελματική επιτυχία, ούτε από τις περγαμηνές που κατέκτησε.

 

Βαφτίσεις

«Είναι εκατοντάδες τα παιδιά που βάφτισε (ο ίδιος δεν είχε δικά του παιδιά) θέλοντας να βοηθήσει και τα ίδια και τις οικογένειές τους», λέει η Κούλα Τριτοφτίδου, «και ήταν αμέτρητες οι φορές που περιέθαλψε ασθενείς χωρίς να πληρωθεί. Αν κάποιος ερχόταν στην κλινική και δεν είχε λεφτά, δεν τον έδιωχνε φυσικά!»

 

«Ήξερε, βέβαια, ότι κάποιοι από όσους ευεργέτησε δεν το εκτίμησαν και ορισμένοι, μάλιστα, στράφηκαν και εναντίον του. Το είχε και σε κάδρο στο γραφείο του το “φοβού τους υπό σου ευεργετηθέντες”, όμως δεν έπαψε να βοηθά κόσμο. Ήταν ο χαρακτήρας του έτσι, πως να αλλάξει;», συμπληρώνει η ίδια.

 

 

Νοσοκομείο 

Η φιλία με τον Μακάριο υπήρξε και ο μοχλός για να παραχωρηθεί στο κράτος η γυναικολογική κλινική. Ο Δρ. Τριτοφτίδης είχε μεταφέρει τους προβληματισμούς τους στον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας αναφορικά με την εξάπλωση της Μεσογειακής Αναιμίας στο νησί, προτείνοντας τη δημιουργία ενός κέντρου για τη μελέτη και αντιμετώπιση της ασθένειας. Ο Μακάριος είχε ζητήσει από τον γιατρό για τον σκοπό αυτό να παραχωρήσει την κλινική του.

 

«Όταν εγώ γνώρισα τον Μάριο, το 1977, η κλινική δεν υπήρχε πια»,  αναφέρει η Κούλα Τριτοφτίδου. Λίγο μετά τον θάνατο της πρώτης συζύγου του, Μάγδας Τριτοφτίδου, σε τροχαίο δυστύχημα, ο γιατρός παραχώρησε την κλινική στο κράτος. Ο ίδιος συνέχισε να δέχεται ασθενείς στο ιατρείο του στο σπίτι, μετά από αυτό».

 

Η κλινική συνέχισε να λειτουργεί ως νοσοκομείο στη Λεμεσό, μέχρι και την ανέγερση του Γενικού Νοσοκομείου, στην περιοχή Πολεμιδιών, το 1993. Έκτοτε η κλινική άδειασε, εγκαταλείφθηκε και έφτασε στο σημείο να αποτελεί χώρο φιλοξενίας περιθωριακών στοιχείων, μέχρι που τελικά πωλήθηκε. «Διάφοροι είχαν προτείνει ποικίλες χρήσεις για την πρώην κλινική. Ο Αντικαρκινικός Σύνδεσμος, μάλιστα, είχε εκφράσει την επιθυμία για τη δημιουργία ενός κέντρου φροντίδας και αποκατάστασης εκεί», λέει η Κούλα Τριτοφτίδου.

 

Η Εμπλοκή του το 1972

Στις 12 Μαρτίου 1972 ο πρέσβης της Κύπρου στο Παρίσι Πόλυς Μοδινός επικοινώνησε με τον Αρχιεπίσκοπο, για να του διαβιβάσει την πληροφορία ότι ο βασιλιάς Κωνσταντίνος επικοινώνησε με το Γεώργιο Γρίβα διά μέσου αξιωματικού (Α. Σιαπκαράς) και τον συμβούλευσε να συμφιλιωθεί με το Μακάριο. Ο Γρίβας εξέφρασε την προθυμία του για συμφιλίωση, αρκεί ο Μακάριος να τον όριζε αρχηγό του στρατού. Ο βασιλιάς ανέμενε την απάντηση του Μακαρίου, για να τη διαβιβάσει στο Γρίβα και η απάντηση του Μακαρίου ήταν καταρχάς "ναι".

 

Στις 13 Μαρτίου 1972 ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος διαβίβασε με το γιατρό Μάριο Τριτοφτίδη πρόσκληση προς το στρατηγό Γρίβα για συνάντηση, θεωρώντας την αναγκαία. Την 21η Μαρτίου 1972 συναντήθηκαν με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο εκ μέρους του Γ. Γρίβα ο Μάριος Τριτοφτίδης και ο Σταύρος Σταύρου-Σύρος, για να προετοιμάσουν τη συνάντηση. Η αρχική εισήγηση από την πλευρά των απεσταλμένων του Γρίβα ήταν η συνάντηση να πραγματοποιηθεί στις 23 Μαρτίου 1972 σε ερημική περιοχή, στην οποία θα μεταφερόταν ο Αρχιεπίσκοπος χωρίς την παρουσία της φρουράς του. Η πρόταση αρχικά έγινε αποδεκτή από τον Αρχιεπίσκοπο, όμως στη συνέχεια μετά από δεύτερες σκέψεις απορρίφθηκε και έτσι η συνάντηση ναυάγησε.

 

Δίπλα από το Χίλτον

Τελικά συμφωνήθηκε η συνάντηση να πραγματοποιηθεί στο σπίτι της αδελφής του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Μαρίας Χατζηκλεάνθους, το οποίο βρισκόταν στην περιοχή του ξενοδοχείου "Χίλτον".

 

Οι δύο άνδρες συναντήθηκαν στις 26 Μαρτίου 1972. Η μεταξύ τους συζήτηση έγινε χωρίς την παρουσία των συνεργατών τους. Ως εκ τούτου, το τι διημείφθη κανένας δεν μπορεί να το επιβεβαιώσει. Ο καθένας γνωρίζει αυτά που μετέφεραν οι δυο άνδρες στο περιβάλλον τους, καθώς και το περιεχόμενο των επιστολών τις οποίες αντάλλαξαν στη συνέχεια διά μέσου του Μάριου  Τριτοφτίδη.

 

Η πλευρά του στρατηγού Γρίβα ισχυρίζεται ότι στη συνάντηση συμφωνήθηκε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος να περιορισθεί στα εκκλησιαστικά του καθήκοντα και την προεδρία της Δημοκρατίας να αναλάβει κοινά αποδεκτός υποψήφιος. Στη συνέχεια κατηγόρησε μάλιστα τον Αρχιεπίσκοπο ότι αθέτησε τη συμφωνία και δικαιολόγησε τη δράση της ΕΟΚΑ Β'.

 

Από την πλευρά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι ο Μακάριος δεν είχε συμφωνήσει με την εισήγηση του Γρίβα για Πρόεδρο κοινής αποδοχής, αλλά επιφυλάχθηκε να απαντήσει. Την επιφύλαξη για την απάντηση επιβεβαίωσε και ο Σταύρος Σταύρου-Σύρος, ο οποίος ανέφερε ότι σε αυτό το σημείο της συνάντησης ήταν και ο ίδιος παρών (κατάθεση 17 Ιουνίου 2009, στην ερευνητική επιτροπή για το Φάκελο της Κύπρου, σελ. 113-115). Τελικά η απάντηση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου ήταν αρνητική και αντιπρότεινε στο Γ. Γρίβα να εγκαταλείψει την παρανομία και να προχωρήσει σε ανοικτή πολιτική δράση.

 

Σε επιστολή την οποία απέστειλε στις 17 Μαΐου 1972 ο Μάριος  Τριτοφτίδης προς το Γ. Γρίβα αναφέρει χαρακτηριστικά: "Προς αποφυγήν οιωνδήποτε παρεξηγήσεων θα επεθύμουν να διευκρινίσω τα λεχθέντα υπ' εμού προς τον σύνδεσμόν σας όσον και προς τον Μακαριώτατον κατά την συνάντησίν μου της 6 ης Μαΐου. Εκ της αναγνώσεως των δύο κειμένων του ιδικού σας ημ. 17 Απριλίου 1972 και του Μακαριωτάτου ημ. 4 Μαΐου 1972, τα οποία είχατε την ευγενή καλωσύνην να μου αποστείλετε, διεπιστώθη ότι εδίδετο διάφορος εξήγησις ως προς τα μεταξύ υμών και του Μακαριωτάτου συζητηθέντα κατά τη συνάντησίν σας της 26ης Μαρτίου 1972. [...] Ποία θέματα συνεζητήσατε και επί ποίων εκ τούτων συνεφωνήσατε ουδεμίαν γνώσιν είχον, μέχρι της ημέρας ότε έλαβον γνώσιν των δύο αναφερομένων εγγράφων, ότε και αντελήφθην ότι υπήρχε διαφορά γνώμης".

 

 

Πηγές:

• Polignosi
• Σημερινή: Μάριος Τριτοφτίδης
• All about Limassol: Ο Γιατρός που έφερε στον Κόσμο 40.000 παιδιά