Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Καθολικό μοναστήρι που διοικείται από ηγούμενο ή ηγουμένη. Από αρχιτεκτονικής πλευράς, συνήθως αποτελείται από την εκκλησία και από τη στοά, χώρο συγκέντρωσης των μοναχών, με βοηθητικά κτίρια ολόγυρα (κοιτώνες, τραπεζαρία, μαγειρείο, νοσοκομείο κτλ.). Κατά το Μεσαίωνα μεγάλα αββαεία κατείχαν τεράστιες εκτάσεις γης και συγκέντρωναν πλούτο και δύναμη, γι’ αυτό και διαδραμάτιζαν σημαντικό ρόλο σε θέματα θρησκευτικά, οικονομικά και πολιτικά στη φεουδαρχική Ευρώπη.

Στη μεσαιωνική Κύπρο, αββαεία ιδρύθηκαν και λειτούργησαν κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1192 -1489), με σημαντικότερο εκείνο του Πέλλα Παΐς, που ανήκε στους Λατίνους μοναχούς του Τάγματος του Αγίου Αυγουστίνου.

Από τους Βενεδικτίνους διαδόθηκε στη Δύση η ονομασία «αββαείο», των οποίων τα ιδρύματα ήσαν κατά κανόνα αυτόνομοι οργανισμοί, με δική τους κτηματική περιουσία και κλειστή οικονομία. Πάντως, γενικότερα, τα αββαεία υπάγονταν στους οικείους επισκόπους, αργότερα όμως υπάγονταν απευθείας στην εξουσία του πάπα.

Το αββαείο του Πέλλα Παΐς ιδρύθηκε πάντως νωρίς κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, αρχικά ως κοινόβιο Αυγουστινιανών μοναχών. Το σωζόμενο αυτό μνημείο είναι ένα από τα λαμπρότερα μνημεία της Μεσαιωνικής Κύπρου. Βεβαίως κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας είχαν ιδρυθεί στο νησί και αρκετά άλλα λατινικά μοναστήρια, τόσο στις πόλεις όσο και στην ύπαιθρο, καθώς είχαν εγκατασταθεί πολλά λατινικά θρησκευτικά τάγματα. Όμως το αββαείο του Πέλλα Παΐς είναι εκείνο που κατάλοιπά του σώζονται σε τέτοιο βαθμό, ώστε να αποτελούν σήμερα εξαίρετο αλλά και μοναδικό στην Ανατολή παράδειγμα γοτθικής μοναστηριακής αρχιτεκτονικής.