Σκάπτιος Μάρκος
Ρωμαίος τραπεζίτης από την Κιλικία (1ος αιώνας π.Χ.). Είναι γνωστός από το επεισόδιο του δανείου που συνήψαν οι κάτοικοι της κυπριακής Σαλαμίνας, το 57 ή 56 π.Χ. Τα σχετικά γεγονότα αφηγείται με λεπτομέρειες ο Κικέρων σε τρεις επιστολές του, του 50 π.Χ., προς τον φίλο του Αττικό. Σύμφωνα μ' αυτές, λίγο μετά την κατάληψη της Κύπρου από τους Ρωμαίους (58 π.Χ.), ο Ρωμαίος Μάρκος Ιούνιος Βρούτος, ο οποίος είχε συμμετάσχει στη διαχείριση του βασιλικού θησαυρού των Πτολεμαίων κατά την κατάληψη της Κύπρου, επεδίωξε να εξασφαλίσει για τον εαυτό του μόνιμο εισόδημα από το νησί.
Βλέπε λήμμα: Πτολεμαίοι και Κύπρος
Γι’ αυτό, μόλις επέστρεψε στη Ρώμη, πέτυχε έγκριση της Συγκλήτου να δανειστούν οι Σαλαμίνιοι από χρηματικές πηγές της Ρώμης ένα μεγάλο ποσόν, με τόκο 48% και ανατοκισμό του. Το συμβόλαιο που υπογράφτηκε ήταν παράνομο για δυο λόγους: πρώτο γιατί ο ρωμαϊκός Νόμος του Γαβινίου (Lex Gabinia) απαγόρευε να δανείζονται οι επαρχίες χρήματα προερχόμενα από την πρωτεύουσα του κράτους και δεύτερο γιατί δεν επιτρεπόταν τόκος μεγαλύτερος από 12%.
Το ποσόν του δανείου παραχώρησε ο Βρούτος, ως δανειστές όμως παρουσιάστηκαν δυο φίλοι του, ο Μάρκος Σκάπτιος και ο Πόπλιος Ματίνιος. Για να εξασφαλιστεί το δάνειο, ο Βρούτος έπεισε τον τότε διοικητή της επαρχίας της Κιλικίας, στην οποία ανήκε διοικητικά και η Κύπρος, να διορίσει τον Σκάπτιο νομάρχη της Σαλαμίνος και να του παραχωρήσει ιππικό, με το οποίο ο Σκάπτιος θα καταπίεζε τους Σαλαμινίους. Επειδή αργότερα η πόλη καθυστερούσε την καταβολή των τόκων, οι ιππείς του Σκάπτιου πολιόρκησαν τη σύγκλητο της Σαλαμίνας, με αποτέλεσμα να πεθάνουν από πείνα πέντε συγκλητικοί.
Όταν ο Κικέρων ανέλαβε τη διοίκηση της Κιλικίας, η υπόθεση του δανείου εξακολουθούσε να εκκρεμεί. Οι Σαλαμίνιοι του ζήτησαν την απομάκρυνση του Σκάπτιου, ο Σκάπτιος, όμως, αφού τον επισκέφθηκε, ζητούσε επέμβασή του για την είσπραξη του οφειλόμενου ποσού, καθώς και την ανανέωση του διορισμού του ως ιλάρχου. Ο Κικέρων αρνήθηκε να του αναθέσει ξανά τη διοίκηση του ιππικού και διέταξε να αποχωρήσουν οι ιππείς από την Κύπρο, πράγμα που δυσαρέστησε τον Σκάπτιο, του υποσχέθηκε, όμως, την εξασφάλιση των χρημάτων του. Οι αντιπρόσωποι των Σαλαμινίων και ο Σκάπτιος κλήθηκαν στην Ταρσό για να συζητήσουν το πρόβλημα με τον Κικέρωνα. Ο Ρωμαίος ρήτορας προέτρεψε τους Σαλαμινίους να ξεπληρώσουν το δάνειο, πράγμα που αποδέχτηκαν με ευχαρίστηση και ανακούφιση.
Κατά τον υπολογισμό, όμως, του ποσού ο μεν Σκάπτιος, με τον ανατοκισμό του 48%, υπολόγισε το χρέος σε 200 τάλαντα, ενώ οι Σαλαμίνιοι, με τον νόμιμο τόκο του 12%, σε 106 τάλαντα.
Βλέπε λήμμα: Νομίσματα της Κύπρου
Ο Κικέρων υποστήριξε τη θέση των Σαλαμινϊων, που ήταν σύμφωνη και προς τον νόμο του Γαβινίου και προς τα δικά του τοπικά διατάγματα. Ενώ, όμως, οι Σαλαμίνιοι ετοιμάζονταν να καταβάλουν τα 106 τάλαντα και να διευθετήσουν τελειωτικά το χρέος τους, ο Σκάπτιος, όπως γράφει ο Κικέρων, τον πήρε παράμερα και του ζήτησε αναβολή της αποπληρωμής, με την ελπίδα ότι ο διάδοχος του Κικέρωνος θα ήταν ευνοϊκός προς τις θέσεις των δανειστών.
Αν τελικά ο Σκάπτιος εισέπραξε το ποσό των απαιτήσεών του δεν μαρτυρείται. Επειδή, όμως, ο νέος διοικητής ήταν φίλος του Βρούτου, είναι πολύ πιθανόν ότι οι Σαλαμίνιοι αναγκάστηκαν να ικανοποιήσουν τις αξιώσεις του Σκάπτιου σ' όλη την έκτασή τους.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια