Δάνη
Μεγάλο κυκλικού σχήματος πήλινο δοχείο, που σε παλαιότερες εποχές εχρησιμοποιείτο κυρίως για να πατούν σ’ αυτό τα σταφύλια που προορίζονταν για την κατασκευή κρασιού. Επειδή δεν υπήρχαν τα ειδικά μηχανήματα για άλεσμα των σταφυλιών, αυτά ετοποθετούντο στη δάνη, στην οποία ανέβαιναν και 2 - 3 ξυπόλυτοι άνδρες που τα πατούσαν και τα συνέθλιβαν με τα πόδια τους.
Η δάνη, μισοχωμένη στο έδαφος, εχρησιμοποιείτο επίσης και στα ελαιοτριβεία για την παραγωγή δεύτερης ποιότητας λαδιού. Αφού τα ζεμπίλια που περιείχαν τις ελιές συνθλίβονταν και πιέζονταν, το καθαρό λάδι (το λεγόμενο απάρθενον) χυνόταν κατ’ ευθείαν σε δοχεία λαδιού. Στη συνέχεια, τα πιεσμένα ζεμπίλια καταβρέχονταν με άφθονο ζεστό νερό, για να βγει και το υπόλοιπο λάδι. Το νερό, μαζί με το λάδι, έτρεχαν μέσα στη δάνη. Από εκεί μαζευόταν το λάδι που επέπλεε. Η μέθοδος αυτή, που είναι αρχαιότατη, χρησιμοποιείται ακόμη στην Κύπρο σε παραδοσιακά ελαιοτριβεία.
Οι δάνες, επειδή είναι ογκώδη δοχεία, δεν κατασκευάζονταν σε εργαστήρια αγγειοπλαστικής γιατί θα ήταν προβληματική η μεταφορά τους. Όπως και τα μεγάλα πιθάρια, κατασκευάζονταν στα διάφορα χωριά από περιοδεύοντες αγγειοπλαστουργούς.
Η λέξη δάνη ίσως προέρχεται από την αρχαία δάω (κόβω, τεμαχίζω) ή, ακόμη, από το όνομα των Δαναΐδων που, σύμφωνα προς τον αρχαίο ελληνικό μύθο, είχαν τιμωρηθεί να κουβαλούν νερό για να γεμίσουν ένα μεγάλο πίθο που ήταν όμως τρύπιος και δεν γέμιζε ποτέ.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια