Υφυπουργείο Πολιτισμού
Το νομοσχέδιο για ίδρυση Υφυπουργείου Πολιτισμού στην Κύπρο ψηφίστηκε σε νόμο από την Ολομέλεια της Βουλής στις 31 Μαρτίου 2022, με ημερομηνία έναρξης την 1η Ιουλίου 2022.
Στο Υφυπουργείο συγκεντρώνονται όλες οι σχετικές αρμοδιότητες, οι οποίες ασκούνταν πριν, από διαφορετικά τμήματα και υπηρεσίες. Συγκεντρώνονται και συστηματοποιούνται η λειτουργία και οι αρμοδιότητες των Πολιτιστικών Υπηρεσιών, του Τμήματος Αρχαιοτήτων, της Υπηρεσίας Κυπριακής Χειροτεχνίας και μέρος της δραστηριότητας του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου (Θεατρική Ανάπτυξη).
Το νομοσχέδιο προνοεί το διορισμό Υφυπουργού παρά τω Προέδρω σε θέματα πολιτισμού και την ανάπτυξη συστηματικής πολιτιστικής διπλωματίας.
Οι ανάγκες στελέχωσης θα καλυφθούν σε αρχικό στάδιο με παραχωρήσεις υπηρεσιών δημόσιων υπαλλήλων, όπου αυτό κριθεί αναγκαίο και υπάρχει δυνατότητα. Το Υπουργικό Συμβούλιο θα εξουσιοδοτήσει τον Υφυπουργό Πολιτισμού, όταν διορισθεί, να προχωρήσει, σε μεταγενέστερο στάδιο, με την υποβολή σχετικού αιτήματος προς το Υπουργείο Οικονομικών για τη δημιουργία τυχόν πρόσθετων θέσεων.
Οι αρμοδιότητες του Υφυπουργείου
Χάραξη και εφαρμογή εθνικής στρατηγικής και πολιτικής για διαχείριση και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και της σύγχρονης πολιτιστικής δημιουργίας
Ανάδειξη και προβολή της πολιτιστικής ταυτότητας της Κύπρου
Διαχείριση αρχαιοτήτων και αρχαιολογικών χώρων, μουσείων και τη διεξαγωγή ερευνών και ανασκαφών
Καταγραφή και αποδελτίωση της πολιτιστικής κληρονομιάς στις κατεχόμενες περιοχές και προβολή της πραγματικής πολιτιστικής τους ταυτότητας
Διαχείριση ή και εποπτεία δημοσίων μουσείων, πινακοθηκών, βιβλιοθηκών και άλλων ανάλογων οργανισμών και ιδρυμάτων
Ανάπτυξη πολιτικής για την ενθάρρυνση των εκδόσεων και του βιβλίου
Προώθηση της κατάρτισης, εκπαίδευσης, επιμόρφωσης και ενημέρωσης σε θέματα πολιτισμού
Προώθηση και στήριξη επενδύσεων σε υποδομές
Υλοποίηση πολιτικών που σχετίζονται με την ενίσχυση της καλλιτεχνικής δημιουργίας και την πρόσβαση και συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή
Προαγωγή της θεατρικής τέχνης, διαμόρφωση πολιτικής και την ανάπτυξη προγραμμάτων και κινήτρων για στήριξη της θεατρικής δημιουργίας και ανάπτυξης με δυνατότητα συνεργασίας με τον ΘΟΚ
Καλλιέργεια θεατρικής παιδείας και ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ του κυπριακού θεάτρου και του θεάτρου άλλων χωρών
Παροχή χορηγιών και υποστηρικτικών δομών σε επαγγελματικές ομάδες ή θιάσους για θεατρικές δημιουργίες και ή παραστάσεις δυνάμει συγκεκριμένων σχεδίων και κινήτρων
Ανάπτυξη πολιτικής αποκέντρωσης
Διεξαγωγή ερευνών και μελετών και δημιουργία αρχείων σχετικά με την καλλιτεχνική δημιουργία και την παράδοση
Διενέργεια διαγωνισμών και απονομή βραβείων
Αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων και ταμείων
Ανάπτυξη πολιτιστικών συνεργασιών με άλλα κράτη
Ανάπτυξη οργανωμένης στρατηγικής πολιτιστικής
Εποπτεία πολιτιστικών θεμάτων και συνεργασία με άλλα τμήματα, υπηρεσίες και οργανισμούς
Προβολή και ανάπτυξη της λαϊκής τέχνης
Συνεχής αναβάθμιση και εκσυγχρονισμός της δομής και των υπηρεσιών, καθώς και προώθηση της καινοτομίας στον χώρο του πολιτισμού
Στελέχωση και λειτουργία
Ο Υφυπουργός Πολιτισμού έχει την πολιτική εποπτεία του Υφυπουργείου, καθώς επίσης την πολιτική εκπροσώπηση της Δημοκρατίας σε όργανα και θεσμούς της ΕΕ και σε διεθνείς οργανισμούς, την έκδοση εγκυκλίων και οδηγιών, αλλά και την προπαρασκευαστική εργασία για υποβολή στους Υπουργούς αναλόγως του θέματος νομοσχεδίων και προσχεδίων Κανονισμών που αφορούν εξουσίες ή καθήκοντα που του ανατίθενται.
Ο Υφυπουργός αποτελεί τον πολιτικό προϊστάμενο και την αρμόδια αρχή για τους υπαλλήλους του Υφυπουργείου, ο οποίος ενεργεί μέσω του Γενικού Διευθυντή του Υφυπουργείου, κατ’ αναλογία των αρμοδιοτήτων που έχουν οι Υπουργοί για το προσωπικό των Υπουργείων τους. Ο Γενικός Διευθυντής είναι ο αρμόδιος λειτουργός για την άσκηση διοίκησης.
Οι μόνιμοι υπάλληλοι, οι εργοδοτούμενοι αορίστου χρόνου και οι εργοδοτούμενοι ορισμένου χρόνου των Πολιτιστικών Υπηρεσιών, του Τμήματος Αρχαιοτήτων και της Υπηρεσίας Κυπριακής Χειροτεχνίας μεταφέρονται υπό την υφιστάμενη δομή θέσεων και εφεξής αποτελούν υπαλλήλους του Υφυπουργείου. Κάθε υπάλληλος που μεταφέρεται διατηρεί τη μισθολογική του κλίμακα, περιλαμβανομένων και προσωπικών ρυθμίσεων.
Με εντάσεις η μεταφορά του Τμήματος Αρχαιοτήτων
Η μεταφορά του Τμήματος Αρχαιοτήτων στο Υφυπουργείο Πολιτισμού από το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων που βρίσκεται σήμερα και οι προεκτάσεις στο Κυπριακό αποτελούν εδώ και χρόνια σημείο αντίθεσης ανάμεσα στους βουλευτές, με κάποιους να υποστηρίζουν την ανάγκη να παραμείνει σε ένα Υπουργείο το οποίο υπάγεται στην Κεντρική Κυβέρνηση.
Κατά τη διάρκεια ψήφισης του νομοσχεδίου για ίδρυση Υφυπουργείου Πολιτισμού, η απόφαση λήφθηκε κατά πλειοψηφία με το βουλευτικό σώμα να ξεπερνά τον σκόπελο της μεταφοράς του
που αποτέλεσε σημείο τριβής, υιοθετώντας την τροπολογία για ένταξη του Τμήματος Αρχαιοτήτων από την 1η Ιουλίου 2023.
Από τη Μορφωτική Υπηρεσία στο Υφυπουργείο
Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας με βάση τη συμφωνία Ζυρίχης- Λονδίνου (1959) παραχωρούσε την ευθύνη της παιδείας στις Κοινοτικές Συνελεύσεις. Ως εκ τούτου, τα θέματα εκπαίδευσης και πολιτισμού των Ελληνοκυπρίων ανέλαβε η Ελληνική Κοινοτική Συνέλευση, ενώ το αντίστοιχο συνέβη με τους Τουρκοκυπρίους. Πρώτος πρόεδρος της Ελληνικής Κοινοτικής Συνέλευσης, που άρχισε τις εργασίες της στις 20 Αυγούστου 1960, εξελέγη ομόφωνα ο Κωνσταντίνος Σπυριδάκης. Μετά τα γεγονότα της περιόδου 1963 -΄64 και την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων από τους διάφορους πολιτειακούς θεσμούς, για λόγους εθνικού συμφέροντος και με βάση το δίκαιο της ανάγκης αποφασίστηκε με το νόμο 12 του 1965 η διάλυση της Ελληνικής Κοινοτικής Συνέλευσης και η ίδρυση του Υπουργείου Παιδείας, που ανέλαβε τις εκπαιδευτικές και πολιτιστικές αρμοδιότητες. Το Υπουργείο Παιδείας μετεξελίχθηκε σε υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου το οποίο δημιουργήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 1993 και καταργήθηκε στις 9 Ιουλίου 2019 οπότε αντικαταστάθηκε από το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας.
Με αυτά τα δεδομένα, δημιουργήθηκε το 1961 το Τμήμα Πνευματικής και Πολιτιστικής Ανάπτυξης, το οποίο υπαγόταν στο γραφείο της Ελληνικής Παιδείας και αργότερα στην Ελληνική Κοινοτική Συνέλευση. Στο ίδιο πλαίσιο εντάχθηκαν και τα θέματα πολιτισμού, παιδείας και θρησκείας των τουρκοκυπρίων, μέχρι το 1965. Μετά τις διακοινοτικές ταραχές, την όλη ευθύνη ανέλαβε το υπουργείο Παιδείας που ιδρύθηκε με τον Νόμο 12 του 1965. Για τον χειρισμό των θεμάτων πολιτισμού ιδρύθηκε η Μορφωτική Υπηρεσία η οποία αργότερα μετονομάστηκε σε Πολιτιστικές Υπηρεσίες, που παρέμεινε έτσι μέχρι την ίδρυση του υφυπουργείου Πολιτισμού το 2022.
Βλέπε λήμμα: Εκπαίδευση- Ανεξαρτησία
Διατελέσαντες υπουργοί Παιδείας... και Πολιτισμού
01/03/2023- σήμερα Αθηνά Μιχαηλίδου
4.12.2019 - 28.2.2023 Πρόδρομος Γ. Προδρόμου
1.3.2018 - 3.12.2019 Κώστας Χαμπιαούρης
14.3.2014 - 28.2.2018 Κώστας Καδής
1.3.2013 - 14.3.2014 Κυριάκος Κενεβέζος
6.8.2011 - 28.2.2013 Γιώργος Δημοσθένους
29.2.2008 - 5.8.2011 Αντρέας Δημητρίου
28.2.2007- 29.2.2008 Άκης Κλεάνθους
1.3.2003 - 17.1.2007 Πεύκιος Γεωργιάδης
5.1.1999 – 28.2.2003 Ουράνιος Ιωαννίδης
1.3.1998 – 4.1.1999 Λυκούργος Κάππας
8.4.1997 – 28.2.1998 Γεώργιος Χατζηνικολάου
28.2.1993 – 7.4.1997 Κλαίρη Αγγελίδου
4.5.1990 – 27.2.1993 Χριστόφορος Χριστοφίδης
28.2.1988 – 3.5.1990 Ανδρέας Φιλίππου
7.1.1985 – 27.2.1988 Ανδρέας Χριστοφίδης
23.9.1982 – 6.1.1985 Στέλιος Κατσελλής
20.4.1982 – 22.9.1982 Πάνος Ιωάννου
10.9.1980 – 13.4.1982 Νικόλαος Κονομής
8.3.1978 – 9.9.1980 Χρυσόστομος Σοφιανός
5.10.1976 – 8.3.1978 Χρυσόστομος Σοφιανός
15.1.1975 – 4.10.1976 Ανδρέας Μικελλίδης
8.8.1974 – 15.1.1975 Ανδρέας Μικελλίδης
17.7.1974 – 7.8.1974 Περίοδος πραξικοπήματος
16.6.1972 – 16.7.1974 Ανδρέας Κούρος
1.7.1970 – 15.6.1972 Φρίξος Πετρίδης
31.3.1965 – 30.6.1970 Κωνσταντίνος Σπυριδάκις
Διατελέσαντες Υφυπουργοί Πολιτισμού
20/04/2022- 28/02/2023 Γιάννης Τουμαζής
01/03/2023- 11/07/2023 Μιχάλης Χατζηγιάννης
11/07/2023- σήμερα
Πηγή
Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού