Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Αμιγές ελληνικό χωριό της επαρχίας Πάφου, στη γεωγραφική περιφέρεια των αμπελοχωριών Λεμεσού-Πάφου, περί τα 20 χιλιόμετρα ανατολικά της πόλης της Πάφου.

Η Νατά είναι κτισμένη σε μέσο υψόμετρο 220 μέτρων. Το τοπίο της είναι διαμελισμένο από τους μικρούς παραπόταμους του Ξερού ποταμού που ρέουν στην περιοχή της.

Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι αποθέσεις του σχηματισμού Λευκάρων (κρητίδες, μάργες και κερατόλιθοι), οι άργιλλοι του σχηματισμού Μονής, οι σερπεντινίτες, οι αποθέσεις του σχηματισμού των Μαμωνιών και οι πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις της Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ασβεστούχα εδάφη, ξερορεντζίνες, εδάφη του σχηματισμού των Μαμωνιών και προσχωσιγενή.

Η Νατά δέχεται μια μέση ετήσια βροχόπτωση περί τα 490 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή της καλλιεργούνται κυρίως τα αμπέλια οινοποιησίμων ποικιλιών, οι αμυγδαλιές, οι ελιές, οι χαρουπιές, τα εσπεριδοειδή, οι καρυδιές, τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά και λίγα φρουτόδεντρα (μηλιές και δαμασκηνιές).

Σχετικά ανεπτυγμένη είναι και η κτηνοτροφία.

Από συγκοινωνιακής απόψεως, η Νατά συνδέεται στα βόρεια με το χωριό Αξύλου (περί τα 5 χμ.), στα νοτιοδυτικά με το χωριό Αναρίτα (περί τα 7 χμ.) και στα ανατολικά με το χωριό Χολέτρια (περί τα 2 χμ.).

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Το χωριό δεν αναφέρεται σε μεσαιωνικές πηγές. Ίσως επειδή είναι νεότερο, ίσως επειδή κατά το Μεσαίωνα ήταν μικρός κι ασήμαντος οικισμός. Η Νατά βρίσκεται πάντως πολύ κοντά στο εγκαταλελειμμένο σήμερα χωριό Φοίνικας* που ήταν σημαντικό κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας κι αποτελούσε την έδρα της κομμανταρίας του Φοίνικος. Ίσως, ακόμη, κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια η Νατά - εάν υφίστατο - να είχε άλλη ονομασία.

Η κύρια εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον άγιο Νικόλαο. Στην περιοχή της Νατάς υπάρχουν και άλλες εκκλησίες: του Αγίου Γεωργίου, της Αγίας Ειρήνης, της Παναγίας (Κυρά Ελεούσα), του Αγίου Κουρνούτα.

Η Νατά ήταν μεταξύ των χωριών της επαρχίας Πάφου που επλήγησαν από τους σεισμούς του 1953.

Αβέβαιη είναι η προέλευση της ονομασίας του χωριού, που αποδίδεται από μερικούς σε παρεφθαρμένο επώνυμο κάποιου οικιστή.