Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ένας από τους σημαντικούς λαϊκούς ποιητές της Κύπρου της περιόδου της Αγγλοκρατίας. Γεννήθηκε στο χωριό Αυγόρου της επαρχίας Αμμοχώστου το 1872 και πέθανε στις 29 Ιουλίου του 1949. 

Παιδί πολυμελούς οικογένειας (είχε 6 αδέλφια), κατόρθωσε με δυσκολίες να αποφοιτήσει από το δημοτικό σχολείο και δεν μπόρεσε να παρακολουθήσει ανώτερα μαθήματα. Εργάστηκε από μικρός σε γεωργικές ασχολίες ενώ συνέχισε να διαβάζει μόνος του. Απέκτησε και ο ίδιος πολυμελή οικογένεια (7 παιδιά) και για χρόνια εργαζόταν ως εργάτης σε κτήματα. Σιγά-σιγά άρχισε να γράφει στίχους που τους εξέδιδε σε ολιγοσέλιδες τυπωμένες φυλλάδες που τις διέθετε ο ίδιος σε διάφορα μέρη της Κύπρου. Τελικά αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στην ποίηση και για πολλά χρόνια τριγύριζε ολόκληρη την Κύπρο για την πώληση των ποιητικών φυλλάδων που εξέδιδε.

Πασίγνωστος σ’ ολόκληρο το νησί, ως επαγγελματίας ποιητάρης, αντλούσε τα ποιητικά του θέματα βασικά από την επικαιρότητα. Κατέλειπε όμως και αρκετά ποιήματα του κοινωνικού και πολιτικού περιεχομένου, καθώς και μερικά σχετικά μακροσκελή αφηγηματικά ερωτικά ποιήματα. Το ερωτικό στοιχείο, όπως και οι κοινωνικές καταστάσεις της εποχής, έχουν σημαντική θέση στην ποίηση του Παλαίσ'η, όπως εξάλλου και στη δημιουργία των περισσοτέρων Κυπρίων λαϊκών ποιητών.

Η ποίηση του Παλαίση διακρίνεται για τον πολύ καλό χειρισμό της κυπριακής τοπολαλιάς, όπως και για τις ωραίες ποιητικές εικόνες που δημιουργεί καθώς και για αφηγηματική ικανότητα. Τέτοια στοιχεία συγκινούσαν το αναγνωστικό ή και ακροαστικό κοινό του και αρκετά ποιήματά του αγαπήθηκαν ιδιαίτερα αλλά και συγκίνησαν τις πλατειές μάζες. Αλλά και η θεματογραφία του άγγιζε καίρια το κοινό του, όπως για παράδειγμα το ρομαντικό συγκινητικό θέμα του ποιήματος Ὁ  ἐκ τοῦ  ἔρωτος θάνατος τῆς Εἰρηνοῦς καί ἡ αὐτοκτονία τοῦ  ἐραστοῦ αὐτῆς Βάσου (1922) που έγινε πασίγνωστο στην Κύπρο.

Βλέπε βίντεο: Ψηφιακός Ηρόδορος- Αρχείο ΡΙΚ

Οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και στην Κύπρο, όπως και διάφορα σημαντικά γεγονότα (πόλεμοι, καταστροφές, θεομηνίες, φόνοι, δυστυχήματα) αποτελούσαν θέματα της επικαιρικής ποίησης του Παλαίση που εκδίδονταν σε φυλλάδες.

Ο Κ. Γ. Γιαγκουλλής, στην εκτενή μελέτη του Κύπριοι Λαϊκοί Ποιητές (εκδ. Χρ. Ανδρέου, τόμος Β΄, 1983, σσ. 462-469) απαριθμεί πέραν των 80 ολιγοσέλιδων ποιητικών φυλλάδων του Παλαίσ΄η. Εξ άλλου εξεδόθησαν και μερικά βιβλία με συλλογές ποιημάτων του, όπως η Συλλογή διαφόρων κυπριακῶν ποιημάτων (Λευκωσία, 1913), μια άλλη Συλλογή (Λευκωσία, 1931) και Τά Λιοβουττήματα (Λάρνακα, 1946).

Παρά το ότι κατά τα τελευταία δυο χρόνια της ζωής του ο Παλαίσης υπέφερε από ασθένεια, ωστόσο συνέχισε να γράφει μέχρι το τέλος της ζωής του.

Στις περιηγήσεις του σε πόλεις και χωριά του νησιού για διάθεση των ποιημάτων του, υπήρξε ήρωας και πολλών περιστατικών, αρκετά από τα οποία κυκλοφορούν ακόμη στην Κύπρο ως ανέκδοτα.

Αυτοβιογραφικό Ποίημα

Προχθές βρέφος γεννήθηκα, χθες ‘κόμα ήμουν νέος

σήμερον άνδρας βρίσκομαι και ποιητής γενναίος

Αύριον όμως δεν ξεύρω αν ζήσω να γεράσω

και τη μεθαύριον ζωή, τί τρόπο θα περάσω

Μάρτιες εξήντα δυο εις τη ράχη μ’ αριθμώ

με την ποίησην παλαίω, δεν αλλάσσω τον ρυθμό

Πάντα σκέπτομαι και γράφω κάθε νέον γεγονός

περί έρωτος ή φόνου ή τα πάθη κανενός

Πλην ο κόσμος δεν αλλάσσει, όσο κι αν κουπανιστεί

δυστυχώς χειροτερεύει αντό να σωφρονιστεί

(Από το οπισθόφυλλο της παλιάς έκδοσης του ποιήματος “Ο εκ του έρωτος θάνατος της Ειρηνούς και η αυτοκτονία του εραστού αυτής Βάσου”, Τύποις Αναγέννησις, Λευκωσία 1967. Εκδότης Αντώνης Χρ. Παλαίσιης).

Η προτομή του στο Αυγόρου

Το 1999, ο γλύπτης Γιώργος Κυριάκου φιλοτέχνησε την προτομή του Παλαίσιη  μετά από ανάθεση του Συνδέσμου Αυγοριτών Αγγλίας. Τοποθετήθηκε σε βάθρο στο ανατολικό προαύλιο της εκκλησίας του αγίου Γεωργίου στο Αυγόρου μετά από έγκριση του Τμήματος Αρχαιοτήτων.

Πρόκειται για μια πολύ τολμηρή προτομή η οποία ξεφεύγει από τη αναμενόμενη στάση του σώματος. Ο λαϊκός ποιητής παρουσιάζεται με το καπέλο το οποίο φορούσε πάντα όπως φαίνεται σε παλιές φωτογραφίες του, ενώ στο δεξί του χέρι κρατά πέννα.

Η προτομή στήθηκε πάνω σε  βάθρο από πέτρα τόχνης, με ανάγλυφη επιγραφή στίχων του λαϊκού ποιητή

ΤΗΝ ΚΑΛΩΣΥΝΗΝ ΝΑ ΣΙΕΙΣ ΕΙΣ

ΤΗΝ ΣΥΛΛΟΗΝ ΤΖΙ ΟΠΩΣ

ΚΑΜΕΙΣ ΕΤΣΙ ΕΝ ΝΑΒΡΕΙΣ

ΤΖΙΑΙ ΣΤΗΝ ΑΛΛΗΝ ΣΟΥ ΖΩΗΝ...

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια