Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Μεικτό, κατεχόμενο χωριό της επαρχίας Κερύνειας, στα νότια του Πενταδάκτυλου, 250 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Βρίσκεται κάπου 25 χμ. στα βορειοδυτικά της Λευκωσίας και κάπου 5 χμ. στα βόρεια της Σκυλλούρας. Το χωριό μνημονεύεται σε παλαιό χειρόγραφο και φαίνεται ότι υφίστατο κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια. Δεν απαντάται όμως σε παλαιούς χάρτες, επειδή ήταν ανέκαθεν μικρός οικισμός.

Ο ιστορικός Φλώριος Βουστρώνιος (16ος αιώνας) περιλαμβάνει το χωριό αυτό μεταξύ των φεούδων του βασιλείου της Κύπρου κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Κατά την αναδιανομή των φεούδων που έκανε ο βασιλιάς της Κύπρου Ιάκωβος Β’ μετά την άνοδό του στο θρόνο το 1460, το χωριό Άγιος Ερμόλαος (Sando Armola) εκχωρήθηκε ως φέουδο σε κάποιον Πλισί Μουσταντόζο, μαζί με άλλα δύο χωριά, τον Σύσκληπο και το Φάσλι.

Το υψόμετρο στην περιοχή του κυμαίνεται μεταξύ 200 και 300 μέτρων. Το τοπίο είναι διαμελισμένο από μικρά ρυάκια που πηγάζουν από τον Πενταδάκτυλο και συνεχίζουν νοτιότερα για να ενωθούν με άλλα μεγαλύτερα ρυάκια και ποτάμια. Από γεωλογικής απόψεως, στη διοικητική έκταση του χωριού κυριαρχούν οι αποθέσεις του φλύσχη της Κυθρέας, οι προσχώσεις των αναβαθμίδων και οι πρόσφατες αλλουβιακές αποθέσεις της Ολόκαινης γεωλογικής περιόδου. Πάνω στα πετρώματα αυτά αναπτύχθηκαν ξερορεντζίνες.

Πάνω στα κιμωλιούχα και μαργαϊκά πετρώματα και τα εδάφη της ξερορεντζίνας, η μέση ετήσια βροχόπτωση των 450 χιλιοστομέτρων είναι περιοριστικός παράγοντας για την ανάπτυξη της γεωργίας. Οι κύριες καλλιέργειες, πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, ήταν τα σιτηρά, οι χαρουπιές και οι αμυγδαλιές. Η κτηνοτροφία του χωριού ήταν σχετικά ανεπτυγμένη. Το 1973 εκτρέφονταν από 81 κτηνοτρόφους 1.508 πρόβατα, 478 κατσίκες, 19 βόδια και 15.750 πουλερικά.

Αν και το συγκοινωνιακό δίκτυο στα βόρεια του Αγίου Ερμολάου δεν είναι ικανοποιητικό, στα δυτικά ένας χωματόδρομος ενώνει το χωριό με τον Κοντεμένο, ενώ στα νότια ένας άλλος ασφαλτόστρωτος δρόμος το ενώνει με τη Σκυλλούρα. Έτσι το χωριό βρίσκεται κοντά στην κύρια οδική αρτηρία Λευκωσίας - Κερύνειας, μέσω Μύρτου. Συγκοινωνίες: Ο Άγιος Ερμόλαος συνδέεται επίσης με ασφαλτόστρωτο δρόμο στα βόρεια με το χωριό Σύσκληπος (περί τα 3 χμ.) και με σκυρόστρωτο δρόμο στα ανατολικά με το χωριό Κρηνί (περί τα 6,5 χμ).

Το χωριό χρωστά το όνομά του στον προστάτη του, τον άγιο Ερμόλαο. Οι δυο εκκλησίες του χωριού, η παλιά και η καινούργια, είναι αφιερωμένες στον άγιο Ερμόλαο.

Ο Άγιος Ερμόλαος, αν και βρίσκεται κοντά σ' ένα σύμπλεγμα τουρκοκυπριακών χωριών (Πυλέρι, Κρηνί, Φώττα, Κιομορτσιού, Αγίρτα), εντούτοις κατοικείται από πολύ λίγους Τουρκοκυπρίους, που ο αριθμός τους το 1960 ανερχόταν σε 20.

Το 1881 ο Άγιος Ερμόλαος ήταν ένα από τα σχετικά μεγάλα χωριά, με 226 κατοίκους. Ο πληθυσμός αυτός αυξήθηκε στους 335 το 1921, στους 495 το 1946 και στους 508 το 1973, ένα χρόνο πριν από την τουρκική εισβολή. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία οι πλήρεις απογραφές πληθυσμού έχουν ως ακολούθως:

Οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι του χωριού προσφυγοποιήθηκαν το καλοκαίρι του 1974. Αργότερα στο χωριό εγκαταστάθηκαν κυρίως Τούρκοι έποικοι που μεταφέρθηκαν από τη Μικρά Ασία. Το 1975 οι Τούρκοι, στην προσπάθειά τους να εξαφανίσουν κάθε ελληνικό τοπωνύμιο από τις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου, μετονόμασαν το χωριό σε Sirinevler, που μπορεί να μεταφραστεί ως «ωραία σπίτια».