Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ζωγράφος. Γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1937 από Κύπριο πατέρα και μητέρα μικρασιάτικης καταγωγής. Έζησε από μικρός στην Αμμόχωστο καθώς ο πατέρας του ήταν κυβερνητικός υπάλληλος και όταν μετατέθηκε στην Αμμόχωστο πήρε και την οικογένειά του μαζί. Ο Σκοτεινός έζησε στην Αμμόχωστο μέχρι το 1974, όπου διατηρούσε το εργαστήρι του, όταν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πόλη του λόγω της τουρκικής εισβολής. Τα τελευταία χρόνια ζούσε στην Αγία Νάπα, όπου πέθανε στις 14 Δεκεμβρίου 2022.

Βλέπε λήμμα: Αμμόχωστος- Τέχνες

Ο Σκοτεινός έζησε τα παιδικά του χρόνια κοντά στη θάλασσα, γεγονός που καθόρισε την μετέπειτα καλλιτεχνική του πορεία. Φοίτησε στο Γυμνάσιο Αμμοχώστου, σε μια περίοδο που σε αυτό δεν υπήρχε καθηγητής τέχνης. Είχε, όμως, την τύχη να φοιτήσει στο Γυμνάσιο σε μια περίοδο που το σχολικό θέατρο ήταν σε άνθιση.  Διοργανώνονταν τότε παραστάσεις στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας υπό την καθοδήγηση του Παναγιώτη Σέργη, ο οποίος, εκτός από φιλόλογος, είχε σπουδάσει και θέατρο κι έτσι, μπορούσε και να αναλύσει φιλολογικά το αρχαίο δράμα και να του δώσει θεατρική μορφή. Το ταλέντο του Γιώργου Σκοτεινού διοχετεύτηκε από πολύ νωρίς στη σκηνογραφία των σχολικών παραστάσεων που διοργάνωναν, αφού δεν υπήρχε άλλη ευκαιρία, και σε ηλικία δεκαπέντε ετών, ήταν επικεφαλής της ομάδας που έκανε τα σκηνικά για τις σχολικές παραστάσεις.

Βλέπε λήμμα: Παραστάσεις στο θέατρο της Σαλαμίνας πριν και μετά το 1974

Τα μαθητικά του χρόνια ήταν δύσκολα, καθώς τον καιρό εκείνο ήταν σε εξέλιξη ο αγώνας της ΕΟΚΑ. Ο νεαρός Γιώργος είχε εμπλακεί ενεργά στον αγώνα, με αποτέλεσμα να συλληφθεί, να φυλακιστεί και να σταλεί εξορία στην Αγγλία. Τα πρώτα του βήματα στη ζωγραφική και την αγγειοπλαστική τα έκανε κατά τη διάρκεια των νυχτερινών μαθημάτων  στις φυλακές Wormwood Scrubs και Wakefield. Mετά την απόλυσή του από τις φυλακές, το 1959, πήγε στην Aθήνα με υποτροφία της νεοσύστατης τότε Κυπριακής Δημοκρατίας, για σπουδές Τέχνης. Παράλληλα, από το 1961 μέχρι το 1964, σπούδασε Θέατρο στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Στη συνέχεια πήγε στην Νέα Υόρκη, όπου σπούδασε  κινηματογράφο στις σχολές Visual Arts και Movie Subscription Group μέχρι το 1967 και επέστρεψε στην Αμμόχωστο, όπου δημιούργησε το εργαστήριό του, το οποίο διατηρούσε μέχρι το 1974. Μετά την τουρκική εισβολή και την κατάληψη της πόλης, το καλοκαίρι του 1974, περιπλανήθηκε για μερικά χρόνια και  έζησε κατά διαστήματα στην Αθήνα, την  Ύδρα, την Κρήτη, όπου επηρεάστηκε από τον αρχαίο Μινωικό πολιτισμό, με αποτέλεσμα να δώσει μια σειρά ανάλογων πινάκων. Αργότερα επέστρεψε στην Κύπρο και εγκαταστάθηκε στην Αγία Νάπα.

Στον χώρο της τέχνης εμφανίστηκε από το 1960, με συμμετοχές σε ομαδικές εκθέσεις. Την πρώτη ατομική έκθεσή του οργάνωσε στην Αμμόχωστο το 1964.  Έκτοτε εξέθεσε σε πολλές ατομικές εκθέσεις στην Κύπρο, Νέα Υόρκη, Τελ Αβίβ, Εδιμβούργο, Αθήνα, Χανιά, Βιέννη, Βασιλεία, Μόσχα κ.α. Επίσης, εκπροσώπησε την Κύπρο σε διεθνείς μπιεννάλε  και  τριεννάλε τέχνης (Ινδιών, 1982, όπου και διακρίθηκε, Παρισίων, 1967, Αλεξανδρείας, 1968, όπου διακρίθηκε, Βενετίας, 1968, Ινδιών, 1969, Σάο Πάολο Βραζιλίας, 1969, κ.α.).

Βλέπε βίντεο: Ψηφιακός Ηρόδοτος- Αρχείο ΡΙΚ

Το ταλέντο, καθώς και η συμμετοχή του στα εικαστικά δρώμενα της εποχής, κατέστησαν το έργο του σημείο αναφοράς, όχι μόνο για την Αμμόχωστο, αλλά και για την εικαστική Κύπρο της εποχής εκείνης. Μαζί με τον Στας Παράσχο, δημιούργησαν την Καλοκαιρινή Σχολή στην Αμμόχωστο, πρωτοποριακό βήμα για την εποχή. Στα 1969, ο Γιώργος Σκοτεινός ήταν ο πρώτος καλλιτέχνης της Αμμοχώστου που επισκέπτονταν πολλοί, τόσο από την Κύπρο, όσο και από το εξωτερικό.

Τα πρώτα του έργα ήταν επηρεασμένα από την ιστορία της Κύπρου και ειδικότερα της Αμμοχώστου. Η σειρά  «Τα άλογα της Έγκωμης» είναι εξπρεσιονιστικά, αλλά και με σουρεαλιστικά στοιχεία, που συνδυάζονται με ρεαλιστικές μορφές. Η σειρά αυτή επηρεάστηκε από τους πρωτόγονους μύθους, τα ειδώλια και τον αρχαιολογικό χώρο της Έγκωμης στην Αμμόχωστο.Ο Σκοτεινός συνέθεσε ένα δικό του ύφος, με τη δημιουργία μεγάλων, σχεδόν μνημειακών έργων με τελετουργικό χαρακτήρα, συνθέσεων που εμπνεύστηκαν από κυπριακά αρχαϊκά σύμβολα, στα οποία προσέδωσε έντονη συμβολική σημασία μέσω των ζωγραφικών τεχνικών που χρησιμοποιούσε.

Το 1974, στάθηκε καθοριστικό για τη θεματογραφία του και τα έργα του, διακατέχοντας εφεξής το έργο του μια δραματική ατμόσφαιρα.  O Σκοτεινός υπήρξε από τους λίγους Κύπριους καλλιτέχνες που εμπνεύσθηκαν άμεσα από την εισβολή του 1974. Αποτέλεσμα τούτου ήταν η σειρά έργων,  με τίτλο  «Κύκλος της Καταγγελίας- Κύπρος 1974». Η σειρά «Πολιτικά», που παρουσιάστηκαν σε πολλές χώρες του εξωτερικού εκφράζοντας τη διαμαρτυρία του καλλιτέχνη για την τουρκική εισβολή στην Kύπρο.  Την θεώρησε ως  παράδειγμα διαμαρτυρίας μέσω της τέχνης και την περιόδευσε σε πρωτεύουσες της Ευρώπης, την Αθήνα και στο COMMONWEALTH INSTITUTE του Λονδίνου υπό την αιγίδα του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης.

Βλέπε βίντεο: Ψηφιακός Ηρόδοτος- Αρχείο ΡΙΚ

Ο Γιώργος Σκοτεινός τίμησε την Κυπριακή Δημοκρατία με δύο διεθνή βραβεία, στην Μπιενάλε Αλεξανδρείας με έπαινο το 1968, και στην Τριενάλε των Ινδιών όπου του απονεμήθηκε το μεγάλο βραβείο της «LALIT KALA AKATEMI» το 1982.

Η ζωγραφική του δουλειά μπορεί να χωριστεί σε ορισμένες μεγάλες ενότητες: 1)Λιθοσέβεια (1965-1974) με τις υποδιαιρέσεις: Μικρόκοσμος-Μακρόκοσμος (1965-1967), Μεταβολισμός (1967-1971) και  Ηλιολατρεία (1971-1974). 2) Ο Κύκλος της Καταγγελίας (1974-1975), μια σειρά μεγάλων έργων από την τραγική εμπειρία του 1974, την τουρκική εισβολή και κατοχή, τον πόλεμο. Η σειρά των έργων αυτών εξετέθη τόσο στην Ελλάδα όσο και σε μεγάλες πόλεις της Ευρώπης. 3) Μινωική Τέχνη (1975-1977). 4) Τοίχοι, 5) Περιπλανώμενα Αγάλματα. 6) Βυθός (σειρά από θαλασσινά έργα), 7) Αντανακλάσεις.

Πηγή

1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

2. Η Αμμόχωστος της εικαστικής δημιουργίας, Μαρίνα Σχίζα, Σύλλογος Αποφοίτων και Φίλων των Ελληνικών Γυμνασίων Αμμοχώστου, Λευκωσία, 2008