Λάρνακα επαρχία

Πληθυσμός και οικισμοί

Η επαρχία της Λάρνακας γνώρισε συνεχή πληθυσμιακή αύξηση από το 1881 μέχρι σήμερα. Η μεγαλύτερη ωστόσο πληθυσμιακή αύξηση σημειώθηκε μετά την τουρκική εισβολή του 1974, λόγω της εγκατάστασης στην πόλη και επαρχία μεγάλου αριθμού εκτοπισμένων, κυρίως από την επαρχία Αμμοχώστου. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πλήρεις απογραφές των κατοίκων της επαρχίας Λάρνακας έχουν ως ακολούθως:

Χρονολογία	Κάτοικοι
1881	20.766
1891	23.760
1901	26.073
1911	29.737
1921	34.918
1931	42.208
1946	52.189
1960	58.660
1973	60.714
1976	79.008
1982	84.496
1992	100.242
2001	115.268

Η επαρχία της Λάρνακας το 1973, ένα χρόνο πριν από την τουρκική εισβολή του 1974, είχε πληθυσμό 60.714 κατοίκων, που αντιπροσώπευαν το 9,6% ολόκληρου του πληθυσμού της Κύπρου. Από τον πληθυσμό αυτό οι 41.106 κάτοικοι (67,7%) ζούσαν στην ύπαιθρο, οι δε υπόλοιποι 19.608 (32,3%) αποτελούσαν τον αστικό πληθυσμό. Ο αστικός πληθυσμός αποτελείτο κατά 76,1% (14.914 άτομα) από Ελληνοκυπρίους, κατά 20,4% (4.000 άτομα) από Τουρκοκυπρίους και κατά 3,5% (694 άτομα) από άλλες εθνικότητες. Ο αγροτικός πληθυσμός αποτελείτο κατά 75,7% (31.106 άτομα) από Ελληνοκυπρίους και κατά 24,3% (10.000 άτομα) από Τουρκοκυπρίους. Το ποσοστό των Τουρκοκυπρίων, ενώ σ’ ολόκληρη την Κύπρο το 1973 ήταν 18,4%, στην επαρχία Λάρνακας ήταν 23,1%.

Από τους 60 οικισμούς της επαρχίας, οι 28 είναι αμιγείς ελληνοκυπριακοί, οι 10 αμιγείς τουρκοκυπριακοί και οι 22 μεικτοί οικισμοί.

Οι αμιγείς ελληνοκυπριακοί οικισμοί είναι οι ακόλουθοι: Αβδελλερό, Άγιοι Βαβατσινιάς, Αθηένου, Αραδίππου, Βαβατσινιά, Βάβλα, Βορόκλινη, Δελίκηπος, Κάτω Δρυς, Κίτι, Κόρνος, Λάγεια, Λειβάδια, Κάτω Λεύκαρα, Μαζωτός, Μελίνη, Μοσφιλωτή, Ξυλοτύμπου, Ξυλοφάγου, Οδού, Ορά, Ορμήδεια, Σκαρίνου, Τερσεφάνου, Τρούλλοι, Χοιροκοιτία, Ψεματισμένος, και Ψευδάς.

Οι αμιγείς τουρκοκυπριακοί οικισμοί είναι οι ακόλουθοι: Απλάντα, Κελλιά, Κιβισίλι, Κλαυδιά, Κόσιη, Μελούσεια, Μεννόγεια, Πέργαμος, Πετροφάνι και Σοφτάδες.

Οι μεικτοί οικισμοί είναι οι ακόλουθοι: Αγία Άννα, Άγιος Θεόδωρος, Αγκλεισίδες, Αλαμινός, Αλεθρικό, Αναφωτία, Άρσος, Δρομολαξιά, Καλαβασός, Καλό Χωριό, Κοφίνου, Λάρνακα (πόλη), Πάνω Λεύκαρα, Μαρί, Μαρώνι, Μενεού, Περβόλια, Πύλα, Πυργά, Τόχνη, Τρεμετουσιά και Ζύγι.

Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, η πόλη και επαρχία της Λάρνακας δέχτηκαν ένα μεγάλο αριθμό εκτοπισμένων, κυρίως από την επαρχία Αμμοχώστου. Στην περιοχή της επαρχίας Λάρνακας δημιουργήθηκαν οι ακόλουθοι κυβερνητικοί οικισμοί και συνοικισμοί αυτοστέγασης προσφύγων:

Κυβερνητικοί οικισμοί στέγασης προσφύγων:

Άγιοι Ανάργυροι (I) με 446 οικιστικές μονάδες
Τσιακκιλερό με 603 οικιστικές μονάδες
Κόκκινες με 576 οικιστικές μονάδες
Ορμήδεια με 71 οικιστικές μονάδες
Άγιοι Ανάργυροι (II) με 415 οικιστικές μονάδες
Άγιος Ιωάννης με 147 οικιστικές μονάδες
Καμάρες με 251 οικιστικές μονάδες
Κοφίνου με 177 οικιστικές μονάδες
Ζύγι με 92 οικιστικές μονάδες
Ζήνωνας με 306 οικιστικές μονάδες
Μακάριος III με 305 οικιστικές μονάδες
Α.Η.Κ. με 20 οικιστικές μονάδες
Τσιακκιλερό - Κόκκινες με 218 οικιστικές μονάδες

Συνοικισμοί αυτοστέγασης προσφύγων σε κυβερνητικά οικόπεδα:

Ψευδάς — 2 περιοχές με σύνολο 37 οικοπέδων
Καλό Χωριό — 5 περιοχές με σύνολο 254 οικοπέδων
Αγκλεισίδες — 2 περιοχές με σύνολο 70 οικοπέδων
Κοφίνου — 2 περιοχές με σύνολο 195 οικοπέδων
Ξυλοφάγου — 6 περιοχές με σύνολο 264 οικοπέδων
Ορμήδεια — 3 περιοχές με σύνολο 100 οικοπέδων
Κίτι — 4 περιοχές με σύνολο 213 οικοπέδων
Δρομολαξιά — 8 περιοχές με σύνολο 629 οικοπέδων
Λειβάδια — 8 περιοχές με σύνολο 433 οικοπέδων
Μοσφιλωτή — 2 περιοχές με σύνολο 433 οικοπέδων
Αλεθρικό — 2 περιοχές με σύνολο 77 οικοπέδων
Τερσεφάνου — 3 περιοχές με σύνολο 79 οικοπέδων
Βορόκλινη — 3 περιοχές με σύνολο 128 οικοπέδων
Αθηένου — 1 περιοχή με 39 οικόπεδα
Περβόλια — 4 περιοχές με σύνολο 120 οικοπέδων
Κόρνος — 1 περιοχή με 30 οικόπεδα
Μενεού — 1 περιοχή με 470 οικόπεδα
Κελλιά — 1 περιοχή με 29 οικόπεδα
Κλαυδιά — 1 περιοχή με 26 οικόπεδα
Δεκέλεια (Α.Η.Κ.) — 3 περιοχές με σύνολο 9 οικοπέδων
Μεννόγεια — 1 περιοχή με 9 οικόπεδα
Πύλα — 1 περιοχή με 1 οικόπεδο
Ζύγι — 1 περιοχή με 10 οικόπεδα

Συνολικά στην επαρχία Λάρνακας δημιουργήθηκαν 13 κυβερνητικοί οικισμοί με 3.627 οικιστικές μονάδες, και 23 συνοικισμοί αυτοστέγασης προσφύγων με σύνολο 3.412 οικοπέδων.

Το 2001 η επαρχία της Λάρνακας ήταν η τρίτη μεγαλύτερη σε πληθυσμό επαρχία της Κύπρου μετά τις επαρχίες της Λευκωσίας και της Λεμεσού. Ο πληθυσμός της (μαζί με τους Ελληνοκυπρίους πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν σ’ αυτή) ανερχόταν στους 115.268 κατοίκους, που αντιπροσώπευαν το 16,7% του πληθυσμού της ελεύθερης Κύπρου. Από τον πληθυσμό αυτό οι 36.166 κάτοικοι (38,8%) ζούσαν στην ύπαιθρο, οι δε υπόλοιποι 70.502 (61,2%) αποτελούσαν τον αστικό πληθυσμό της επαρχίας.

Αυξομειώσεις πληθυσμού μεταξύ 1960 και 1973: Ο συνολικός πληθυσμός της επαρχίας Λάρνακας αυξήθηκε κατά 3,5% μεταξύ 1960 και 1973. Αύξηση πληθυσμού σημειώθηκε σε 30 από τους 60 οικισμούς της επαρχίας. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις πληθυσμού σημειώθηκαν στα αμιγή τουρκοκυπριακά χωριά Κόσιη (46,1%), Σοφτάδες (46,1%), Κιβισίλι (45,4%), Μεννόγεια (44,7%), Κλαυδιά (44,5%), Κελλιά (43,7%), Πέργαμος (43,2%), Πετροφάνι (42,5%) και Μελούσεια (34,7%), καθώς και στο μεγάλο μεικτό χωριό Κοφίνου (με πολύ μεγάλη τουρκοκυπριακή πλειοψηφία), γιατί από το 1964 μέχρι το 1970 διαμορφώθηκαν οι τουρκοκυπριακοί θύλακοι με σύμπτυξη των Τουρκοκυπρίων ύστερα από οδηγίες της εξτρεμιστικής ηγεσίας τους.

Μελετώντας τους υπόλοιπους οικισμούς της επαρχίας, αξιόλογη πληθυσμιακή αύξηση σημειώθηκε στα χωριά Μοσφιλωτή (44,7%), Καλό Χωριό (30,8%), Ψευδάς (32,5%), Ξυλοτύμπου (28,7%), Ορμήδεια (27,6%), Ξυλοφάγου (23,0%), Τόχνη (17,9%) και Αραδίππου (14,9%).

Μεγάλη πληθυσμιακή μείωση σημειώθηκε στα μεικτά χωριά Αγία Άννα (-43,9%), Μαρώνι (-38,8%), Πάνω Λεύκαρα (-35,8%), Καλαβασός (-33,2%), Αναφωτία (-27,9%) και Πυργά (-26,2%), λόγω της μετακίνησης των περισσότερων Τουρκοκυπρίων κατοίκων τους σε γειτονικά τουρκοκυπριακά ή και μεγάλα μεικτά χωριά στο πλαίσιο οδηγιών της Άγκυρας για δημιουργία στο νησί ισχυρών τουρκοκυπριακών θυλάκων. Σημαντική πληθυσμιακή μείωση γνώρισαν επίσης μερικά ορεινά και ημιορεινά χωριά, σαν αποτέλεσμα της αστυφιλίας και της αποδημίας που άρχισε να αναπτύσσεται. Τέτοια χωριά είναι ο Κάτω Δρυς (-40,4%), η Λάγεια (-40,2%), τα Κάτω Λεύκαρα (-26,0%), η Βαβατσινιά (-26,2%), η Μελίνη (-28,5%), η Ορά (-28,6%) και η Βάβλα

(-23,3%).

Οι μεγαλύτεροι οικισμοί της επαρχίας το 1973: Οι μεγαλύτεροι είκοσι οικισμοί της επαρχίας κατά το 1973 ήσαν:

ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΟΙΚΩΝ

1. Λάρνακα (πόλη) 19.608

2. Αραδίππου 4.175

3. Αθηένου 3.739

4. Ξυλοφάγου 2.351

5. Ξυλοτύμπου 1.890

6. Ορμήδεια 1.876

7. Λειβάδια 1.301

8. Άγιος Θεόδωρος 1.191

9. Πέργαμος 1.190

10. Κίτι 1.161

11. Πάνω Λεύκαρα 1.136

12. Πύλα 1.074

13. Κοφίνου 1.025

14. Τόχνη 994

15. Κόρνος 978

16. Μαρί 964

17. Τρούλλοι 797

18. Περβόλια 784

19. Κλαυδιά 757

20. Καλαβασός 752

Αυξομειώσεις πληθυσμού μεταξύ 1973 και 1982: Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 η πληθυσμιακή εικόνα της επαρχίας άλλαξε με τη μετακίνηση των Τουρκοκυπρίων κατοίκων της στις κατεχόμενες περιοχές του νησιού και την εγκατάσταση στην πόλη και επαρχία της Λάρνακας χιλιάδων Ελληνοκυπρίων προσφύγων. Χωριά που δέχτηκαν μεγάλο αριθμό Ελληνοκυπρίων προσφύγων γνώρισαν αλματώδη πληθυσμιακή αύξηση μεταξύ των απογραφών πληθυσμού των ετών 1973 και 1982. Τέτοια χωριά είναι η Δρομολαξιά (505,7% αύξηση), το Μενεού (332,4%), τα Λειβάδια (128,1%), η Βορόκλινη (95,4%), το Καλό Χωριό (92,6%), το Κίτι (81,6%), το Αλεθρικό (75%), η Ορμήδεια (73,1%), η Ξυλοφάγου (69,3%), η Μοσφιλωτή (57,1%), η Ξυλοτύμπου (48,7%), οι Αγκλεισίδες (46%), τα Περβόλια (45,9%), η Τερσεφάνου (38,3%) και ο Ψευδάς (37,7%). Πολύ μεγάλη πληθυσμιακή αύξηση γνώρισε επίσης η πόλη της Λάρνακας (146,5%), όπου εγκαταστάθηκαν χιλιάδες Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες, κυρίως από την επαρχία Αμμοχώστου. Στην πόλη δημιουργήθηκαν 9 μεγάλοι κυβερνητικοί οικισμοί στέγασης προσφύγων με σύνολο 3.267 οικιστικών μονάδων το 1987.

Πληθυσμιακή μείωση σημειώθηκε σ’ όλα τα ορεινά και ημιορεινά χωριά της επαρχίας, εξαιτίας της συνεχιζόμενης αστυφιλίας και αποδημίας. Περισσότερο μειώθηκε ο πληθυσμός στα χωριά Βάβλα (-44,1%), Λάγεια (-37,0%), Μελίνη (-34,2%), Άγιοι Βαβατσινιάς (-31,5%), Βαβατσινιά (-29%) και Κάτω Δρυς (-24,6%).

Οι μεγαλύτεροι οικισμοί της επαρχίας το 2001: Με βάση την επίσημη απογραφή πληθυσμού του 2001 οι μεγαλύτεροι σε πληθυσμό οικισμοί της επαρχίας έχουν ως ακολούθως:

ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΤΟΙΚΩΝ

1. Λάρνακα (πόλη) 46.666

2. Αραδίππου 11.448

3. Δρομολαξιά 4.994

4. Ξυλοφάγου 4.957

5. Λειβάδια 4.883

6. Αθηένου 4.261

7. Ορμήδεια 3.960

8. Ξυλοτύμπου 3.438

9. Βορόκλινη 3.310

10. Κίτι 3.140

11. Κόρνος 1.863

12. Περβόλια 1.801

13. Πύλα 1.379

14. Καλό Χωριό 1.343

15. Κοφίνου 1.311

16. Μενεού 1.196

17. Μοσφιλωτή 1.110

18. Τρούλλοι 1.032

19. Ψευδάς 1.025

20. Αγκλεισίδες 997

Κατανομή πληθυσμού: Οι οικισμοί της επαρχίας Λάρνακας θα μπορούσαν να καταταγούν στις ακόλουθες έξι βασικές υποδιαιρέσεις με κριτήριο το μέγεθος του πληθυσμού, με βάση την απογραφή πληθυσμού του 2001:

ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΣ

ΟΙΚΙΣΜΩΝ

Μέχρι 250 20

251—500 5

501—1.000 12

1.001—2.000 9

2.001—5.000 8

5.001 και άνω 2

Σύνολο 56