Ατόκρεμμος

Image

Με την ονομασία Ατόκρεμμος και άλλες συγγενικές (Ατοφουλιά, Ατόπετρα, Ατόμουττη κλπ.) υπάρχουν πολλά τοπωνύμια στην Κύπρο. Η γνωστότερη και ωραιότερη τοποθεσία με την ονομασία Ατόκρεμμος βρίσκεται κοντά στη Μύρτου, 4 περίπου χιλιόμετρα ΒΔ. της, και πιο κοντά στα Πάναγρα. Δίπλα του περνά ο χείμαρρος των Πανάγρων. Ο γκρεμός αυτός έχει μέσο ύψος 30 μ. περίπου, και μήκος περί τα 200. Απότομος και επιβλητικός, είναι αδύνατο να πατηθεί από άνθρωπο χωρίς τη βοήθεια τεχνικών μέσων. Ο βράχος είναι πολύχρωμος και ολόγυρα η βλάστηση πολύ πλούσια. Φωλιάζουν εκεί πολλά πουλιά, κυρίως αγριοπερίστερα, χιλιάδες μαυροκολιοί, γεράκια, κλόκκαροι, κουκουβάγιες και, μόλις έλθουν την άνοιξη, καρακάξες. Στα παλαιότερα χρόνια φώλιαζαν εκεί και γύπες, που λέγονται και αετοί ή ατοί, κι απ' αυτούς πήρε ο βράχος την ονομασία του. Στις μικρές σπηλιές στα ριζά του βράχου, φωλιάζουν επίσης πολλά σερνάμενα (ερπετά) όπως το μαύρο θερκόν, φίδια και, σύμφωνα με διηγήσεις γερόντων, μια φοβερή όσο και θρυλική κουφή τεραστίων διαστάσεων. Δεν λείπουν βέβαια και οι κουρκουτάδες (Akama stellio), είδος μοναδικό που απαντάται μόνο στην Κύπρο. Φωλιάζουν ακόμη και άγρια μελίσσια.

 

Από τις ρωγμές του βράχου ξεπροβάλλουν μικρά κυπαρίσσια, χαρουπιές, στερατζ'ιές, τριμιθιές, σσ'ινιές (σχίνοι), ρασ'ιά (ασπάλαθοι), ενώ στους πρόποδες του υπάρχουν λίγες αντρουκλιές, θυμάρι, θεραπευτικά γλυφόνια, ασφόδελοι, καραπούζες. Την άνοιξη, από κάθε κοιλότητα του βράχου που διαθέτει λίγο χώμα, εμφανίζονται χιλιάδες λαλέδες (ανεμώνες), άγρια βατράχια, εφταχρονίτες, καππαρκές, αγριοαγρέλλια και αρκετές ποικιλίες βρύων. Οι πρόποδες του βράχου γεμίζουν επίσης από αγριολούλουδα και κυρίως ανεμώνες. Εδώ βλαστάνουν και οι περίφημες όσο και ωραιότατες τουλίπες των Πανάγρων, είδος κόκκινων τουλιπών μοναδικών στον κόσμο.

 

Στα πολύχρωμα πετρώματα του βράχου κυριαρχεί η γυψόπετρα ή γυαλλούφα, πέτρα που χρησιμοποιούσαν παλαιότερα για να κόβουν μάρμαρα και να κατασκευάζουν γύψο. Στη νότια πλευρά του Ατόκρεμμου υπήρχαν σε χρήση μέχρι και την 10ετία του 1950 αρκετά μικρά λατομεία, οι λεγόμενες βίνες, απ' όπου έβγαζαν μάρμαρα με τα οποία τροφοδοτούσαν αρκετές περιοχές της Κύπρου, όπως η Πιτσιλιά και η Μαραθάσα. Εργάζονταν επίσης τα γυψοκάμινα, για την κατασκευή του γύψου που αλεθόταν σε αλεστήρια στην Μύρτου. Κοντά στον ποταμό, στην ανατολική πλευρά του βράχου, υπάρχει δροσερή κι αστείρευτη πηγή, γνωστή ως Βρυσίν του Ατόκρεμμου.