Ιωάννης Α' Jean

Image

Ιωάννης Α', βασιλιάς της Κύπρου το 1284 - 1285. Ήταν ο πρωτότοκος γιος του βασιλιά της Κύπρου Ούγου Γ΄(1267 - 1284) και της Ισαβέλλας ντ’ Ιμπελέν, συζύγου του, και κόρης του Γουίδου (Γκυ) ντ' Ιμπελέν, κοντοστάβλη της Κύπρου. Ο Ιωάννης γεννήθηκε πριν από το 1271, χρονιά κατά την οποία, όπως γνωρίζουμε, είχε γεννηθεί ο δευτερότοκος γιος του Ούγου και της Ισαβέλλας, και διάδοχος του Ιωάννη, Ερρίκος Β'. Όταν ο Ερρίκος Β' ανήλθε στον θρόνο το 1285, ήταν ηλικίας μόλις 14 χρόνων. Συνεπώς ο αδελφός του βασιλιάς Ιωάννης, ο πρώτος από τα πολλά παιδιά του Ούγου, δεν θα πρέπει να ήταν κατά πολύ μεγαλύτερος.

 

Ο Ιωάννης Α' βασίλευσε ένα μόνο χρόνο. Μετά τον θάνατο του πατέρα του Ούγου Γ', το 1284, τον διαδέχθηκε στον θρόνο και η τελετή της στέψης του ως βασιλιά της Κύπρου έγινε στη Λευκωσία στις 11 Μαΐου του 1284.

 

Ήδη από το 1198, όταν ο βασιλιάς της Κύπρου Αμωρύ (1197 - 1205) είχε νυμφευθεί την βασίλισσα Ισαβέλλα των Ιεροσολύμων, οι Λουζινιανοί βασιλιάδες της Κύπρου ήσαν (με μικρές διακοπές) και βασιλιάδες των Ιεροσολύμων. Έτσι, μετά τη στέψη του στη Λευκωσία, ο βασιλιάς Ιωάννης Α' πήγε στη Συρία και στέφθηκε στην πόλη της Τύρου και βασιλιάς των Ιεροσολύμων (η ίδια η πόλη των Ιεροσολύμων είχε αλωθεί από τον Σαλαντίν της Αιγύπτου το 1187, κι έκτοτε βρισκόταν στα χέρια των Μουσουλμάνων, γι’ αυτό και η στέψη έγινε στην Τύρο).

 

Κατά την εποχή αυτή, οι περιοχές του βασιλείου των Ιεροσολύμων που δεν είχαν ακόμη κατακτηθεί από τους Μουσουλμάνους, δέχονταν τις πιέσεις τους κι αντιμετώπιζαν άμεσο όπως και μόνιμο κίνδυνο. Όμως ο βασιλιάς Ιωάννης δεν πρόλαβε να κάνει οποιεσδήποτε σημαντικές ενέργειες προς την κατεύθυνση αυτή, ούτε ν' αφήσει άλλα σημαντικά έργα. Επιστρέφοντας από την Τύρο στην Κύπρο, έζησε λίγο ακόμη και πέθανε στις 20 Μαϊου του 1285. Ο Λεόντιος Μαχαιράς σημειώνει ότι ο θάνατός του συνέβη στις 10 του μηνός αυτού, όμως άλλοι χρονογράφοι (Σανούτο, Αμάτι κ.α.) γράφουν ότι πέθανε στις 20.

 

Η αιτία του θανάτου του μας είναι άγνωστη. Ο Εστιέν ντε Λουζινιάν γράφει ότι ο λαός είχε επενδύσει μεγάλες ελπίδες στον νεαρό και ωραίο βασιλιά Ιωάννη. Φαίνεται όμως ότι ο βασιλιάς αντιμετώπιζε εσωτερικούς κινδύνους εξαιτίας των δολοπλοκιών· αναφέρεται μάλιστα ότι είχε επισπεύσει την επάνοδό του στην Κύπρο από την Τύρο, ματαιώνοντας ακόμη και προγραμματισμένη επίσκεψή του στην Άκρα, επειδή φοβόταν μήπως εκδηλωθεί, ενώ απουσίαζε, στασιαστικό κίνημα εναντίον του.  Έτσι, αμέσως μετά τον πρόωρο θάνατό του, κυκλοφόρησαν ευρύτατα φήμες ότι ο βασιλιάς είχε δηλητηριαστεί και διατυπώθηκαν κατηγορίες (ανεπίσημες βέβαια) κατά του νεότερου αδελφού του και διαδόχου του στον θρόνο, βασιλιά Ερρίκου Β' (1285 -1324). Τις διαδόσεις αυτές δεν παρέλειψαν να τις αναφέρουν μερικά χρονικά. Μερικοί μεταγενέστεροι ιστορικοί μάλιστα, έγραψαν ότι δεν ήταν απίθανο ο Ιωάννης να δολοφονήθηκε από τον αδελφό του, έχοντας υπόψιν ότι ο Ερρίκος απεδείχθη τόσο σκληρός βασιλιάς ώστε ακόμη κι ο μεγάλος Ιταλός ποιητής Δάντης να γράψει προσβλητικότατο γι' αυτόν σχόλιο.