Η Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

Ζωγράφος, αγιογράφος. Αν και αυτοδίδακτος είναι ένας από τους λίγους πρωτοπόρους της σύγχρονης κυπριακής ζωγραφικής. Γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1889 και πέθανε το 1963 στο Τζοχάννεσμπουργκ. Μετά την ολοκλήρωση των γυμνασιακών του σπουδών στην Κύπρο, πήγε στην Αθήνα με προοπτική να σπουδάσει ιατρική κι ενεγράφη στο εκεί Πανεπιστήμιο. Σύντομα όμως εγκατέλειψε τις σπουδές του στην ιατρική κι ασχολήθηκε με τη ζωγραφική. Εργάστηκε σε αθηναϊκές εφημερίδες ως σκιτσογράφος και, κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων, υπηρέτησε στον ελληνικό στρατό ως εθελοντής.

Θέλοντας να διευρύνει τις γνώσεις του γύρω από την τέχνη της ζωγραφικής, ταξίδεψε στη συνέχεια στην Ιταλία και στην Ελβετία όπου έκαμε ατομικές μελέτες σε μουσεία. Μετά την επιστροφή του στην Κύπρο, διορίστηκε το 1916 καθηγητής της τέχνης στο Παγκύπριο Γυμνάσιο της Λευκωσίας. Μεταξύ των μαθητών του τότε, ήταν κι ο ζωγράφος Αδαμάντιος Διαμαντής. Αργότερα ο Κισσονέργης δίδαξε και στην Αγγλική Σχολή Λευκωσίας. Το 1946 εξέδωσε ένα βιβλιάριο με 15 μαυρόασπρα σχέδιά του με θέματα από την κυπριακή ζωή. Τίτλος του: Fifteen sketches In black and white of Cyprus life, by I. Kissonerghis. 

To 1953 εγκατέλειψε την Κύπρο κι εγκαταστάθηκε στη Νότιο Αφρική, όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του.'Εφυγε από την Κύπρο εκδιωγμένος και πικραμένος πρώτα τον διωξαν από το Παγκύπριο γιατί δεν είχε απόκτηση δίπλωμα λόγω ασθένειας και μετά οι Άγγλοι από την Αγγλική Σχολή διότι ήταν η εποχή της ΕΟΚΑ και δεν θέλαν Έλληνες.

Η όλη προσφορά του Ιωάννη Κισσονέργη στην πορεία της σύγχρονης ζωγραφικής στην Κύπρο, ήταν ουσιαστική. Ζωγράφισε σκηνές από την αγροτική και αστική ζωή του νησιού, κυπριακά τοπία, αρχαιότητες, μνημεία, προσωπογραφίες κ.α. Εργαζόταν τόσο με λάδι όσο και με νερομπογιά. Ήταν ο πρώτος που εισήγαγε την ακουαρέλα στην Κύπρο. Όπως έγραψε ο ζωγράφος Αδαμάντιος Διαμαντής (εφημερίδα Ἐλευθερία, 25.1.1963), ...ἡ καθαρότης, ἡ σαφήνεια, ἡ προοπτική (πού τόσο ἀγαποῦσε), τό ἀνάλαφρο χρῶμα, ἡ πίστη καί ὁ σεβασμός του πρός τό θέμα, ἦταν τά χαρακτηριστικά τῆς τέχνης του. Ὅλα αὐτά ἔδωσαν, σύν τοῖς ἄλλοις, ἕναν τοπογραφικό χαρακτῆρα στά ἔργα του... Οἱ ὑδατογραφίες τοῦ Κισσονέργη εἶναι πολύτιμες, ἐκτός ἀπό τίς καθαρῶς καλλιτεχνικές τοῦς ἀρετές, καί ὡς ντοκουμέντα. Τά σοκάκια, οἱ τύποι, οἱ ἀρχαιολογικοί χῶροι, ἐκφράζονται χωρίς φυγή ἢ ἀλλοίωση, χωρίς ἀμέλεια ἤ ἀσάφεια...

Απεικονίζοντας τη γυναικεία σαγήνη

Η πρώτη εικονική έκθεση της Λεβεντείου Πινακοθήκης που παρουσιάστηκε διαδικτυακά το 2020, αφορούσε το έργο του Ιωάννη Κισσονέργη, ενώ αργότερα παρουσιάστηκε ως φυσική έκθεση για το κοινό. Η έκθεση είχε ως θέμα «Απεικονίζοντας τη γυναικεία σαγήνη».

Μία από τις πτυχές της πρώιμης δημιουργίας του Ιωάννη Κισσονέργη, που είναι λιγότερο γνωστή στο ευρύτερο κοινό, εστιάζει σε έργα του με θέματα που άντλησε από πηγές, όπως η μυθολογία και η Βίβλος, και στα οποία πρωταγωνιστεί το γυναικείο γυμνό. Η πλειονότητα των έργων αυτών κινείται στο κλίμα της ακαδημαϊκής τέχνης και βρίσκεται κοντά σε Γάλλους, ως επί το πλείστον, καλλιτέχνες του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού ή σε καλλιτέχνες άλλων χωρών που είτε έλαβαν την εικαστική τους παιδεία στη Γαλλία είτε ακολούθησαν το ύφος και τη θεματογραφία της ακαδημαϊκής τέχνης. Ο Κισσονέργης είναι ο μοναδικός Κύπριος καλλιτέχνης που συνέδεσε το έργο του με το συγκεκριμένο κλίμα της ακαδημαϊκής τέχνης.

Η έκθεση οργανώθηκε στο πλαίσιο της συμφωνίας μεταξύ της Λεβεντείου Πινακοθήκης και των εγγονών του Ιωάννη Κισσονέργη, για τον μακροχρόνιο δανεισμό της συλλογής τους στη Λεβέντειο Πινακοθήκη.

Πηγές

1. Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
2. Λεβέντειος Πινακοθήκη