Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Δάσκαλος και συγγραφέας, με αξιόλογο έργο κυρίως στον τομέα της λαογραφίας. Γεννήθηκε στο χωριό Αγρός στις 30 Ιανουαρίου 1892 και πέθανε στις 11 Απριλίου 1969. Αποφοίτησε από το δημοτικό σχολείο του χωριού του με πολλές δυσκολίες και σε ηλικία 18 χρόνων, διότι ορφανός όπως ήταν, αναγκαζόταν να διακόπτει τη φοίτησή του και να εργάζεται. Στη συνέχεια φοίτησε στο Παγκύπριο Ιεροδιδασκαλείο της Λάρνακας, που το τέλειωσε το 1917. Αμέσως μετά άρχισε να εργάζεται ως δάσκαλος και μέχρι την αφυπηρέτησή του, το 1948, δίδαξε τόσο στο χωριό του όσο και σε αρκετά άλλα χωριά, καθώς και στη Λευκωσία ως διευθυντής δημοτικού σχολείου μεταξύ 1945 και 1948. Για σύντομο διάστημα (1921 -22) εργάστηκε ως συντάκτης στην εφημερίδα «Ελευθερία», ενώ από το 1936 μέχρι το 1955 υπηρέτησε και ως γραμματέας του Συνεργατικού Ταμιευτηρίου Διδασκάλων. Επίσης από το 1936 υπήρξε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών. Για τη μακρά και γόνιμη προσφορά του στην εκπαίδευση τιμήθηκε με διάφορα βραβεία και διακρίσεις, μεταξύ δε αυτών, με αργυρό μετάλλιο αξίας του βασιλιά Γεωργίου Β' της Ελλάδος και το παράσημο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (ΟΒΕ).

Παντρεύτηκε την Ερασμία Κληρίδη με την οποία απέκτησαν τον Φοίβο τον Λεύκο Κληρίδη, τον Αλέκο και το Ρένο. 

Συγγραφέας 

Η συγγραφική του δραστηριότητα υπήρξε πλούσια. Εξέδωσε περί τα 50 σχολικά και άλλα βιβλία και δημοσίευσε εκατοντάδες μελέτες, άρθρα και άλλα κείμενα σε διάφορα περιοδικά, επιστημονικά και μη, και σε εφημερίδες. Τα σχολικά του βιβλία, εκδομένα σε μια εποχή κατά την οποία απουσίαζαν σχεδόν ολοκληρωτικά οι κυπρολογικές μελέτες, συνέβαλαν σημαντικά στην καλύτερη αλλά και ευρύτερη γνώση πτυχών της ιστορίας αλλά και της γεωγραφίας της Κύπρου, ταυτόχρονα δε αποθησαύρισαν αρκετό μέρος του πλούτου της κυπριακής λαογραφίας και μυθολογίας, καθώς και της εκκλησιαστικής παράδοσης. Μεταξύ των έργων του περιλαμβάνονται:

1. Ὁ Τολστόι ὡς παιδαγωγός (1919).
2. Τοπωνυμικόν τοῦ Δαλιοῦ (1943).
3. Συμβολή στήν ἱστορία τῆς Πιτσιλιᾶς (1948).
4. Γεωγραφία τῆς Α΄ δημοτικοῦ (1951).
5. Μοναστήρια στήν Κύπρο. Θρῦλοι καί Παραδόσεις (1952 και 1958 β' έκδοση).
6. Ἐγχειρίδιον* Ἱστορίας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου (1956).
7. Ὁ ἐθνομάρτυς Κυπριανός (1957).
8. Ἡ Ἁγία Ἑλένη στά Ἱεροσόλυμα καί στήν Κύπρο (1958).
9. Ὁ Ἃγιος Σπυρίδων καί τά ἔργα του (1958).
10. Κυπριακά Παραμύθια (τόμοι Α' και Β', 1958).
11. Κυπριακά  Παραμύθια  (τόμος  Γ', 1958 και 1962 β' έκδοση).
12. Ἱστορία τῆς Λευκωσίας (1959).
13. Ἱστορίες τῶν ζώων τῆς Κύπρου (χωρίς χρονολογία έκδοσης).
14. Ὀδύσσεια (χ.χ.έ.).
15. Ἱστορία τῆς Λύσης (χ.χ.έ).
16. Τό Καϊμακλί, ἡ Παλαιά Χώρα, ὁ Λευκομιάτης καί ἡ Παλλουριώτισσα (χ.χ.έ.).
17. Δυό Ἕλληνες μυθικοί ἥρωες καί οἱ σχέσεις των μέ τήν Κύπρο (1960 και 1961, Α', ὁ Ἡρακλής, Β', ὁ Θησέας).
18. Ὁ Διγενής Ακρίτας. Ἱστορία καί θρῦλοι στό Βυζάντιο καί στήν Κύπρο (1961).
19. Χωριά καί Πολιτεῖες τῆς Κύπρου (1961).
20. Ὁ Μεγαλομάρτυς  Ἃγιος Μάμας (1963).
21. Ἡ ἀρχαία πολιτεία τῆς Ταμασσοῦ στά πρό καί μετά Χριστόν χρόνια. Ἡ Ταμασσός τόπος Ἁγίων. Ὁ  Ἃγιος Δημητριανός, ἐπίσκοπος Ταμασσοῦ (1963).
22. Ἡ τριανταφυλλιά στον Ἀγρό καί στά γειτονικά του χωριά (1964).
23. Τό Δάλι καί ή Ἱστορία του (1964).
24. Κυπριακά Δημοτικά Τραγούδια (τόμοι Α' -Β', 1967- 1968).
25. 25 Μοναστήρια στήν Κύπρο (1968).

Μεταξύ των σχολικών του βιβλίων σημειώνουμε και τα Μαθήματα Ἱστορίας για τις τάξεις Ε' δημοτικού (1962) και ΣΤ' δημοτικού (1962), τα Μαθήματα Πατριδογνωσίας (1968),τα Μαθήματα Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας για την Ε' δημοτικού (1961), τα Θρησκευτικά Μαθήματα για τις τάξεις Α΄ και Β' δημοτικού (1962) κ.α.

Μεταξύ των επιστημονικών ερευνών και δημοσιεύσεών του, βασικά στον τομέα της εκκλησιαστικής παράδοσης, που δημοσιεύθηκαν κυρίως στις Κυπριακές Σπουδές, αναφέρουμε μεταξύ άλλων:

1. Κυπριακή Ἁγιογραφία. Προλεγόμενα καί κείμενον τῆς Ἀκολουθίας τοῦ  ὁσίου καί θεοφόρου πατρός ἡμῶν Ἰωνᾶ τοῦ θαυματουργοῦ τοῦ  ἐν Περγάμῳ τῷ χωρίῳ (Κυπ. Σπ., Α', σο. 89-132).
2. Κυπριακή Ἁγιογραφία. Ὁ  Ἃγιος Σωζόμενος. Προλεγόμενα καί κείμενον τῆς Ἀκολουθίας του (Κυπ. Σπ., Β', σσ. 105-120).
3. Ἀνέκδοτος Ἀκολουθία τοῦ  Ἁγίου Θεοδώρου ἐκ τοῦ χωρίου Πολιτικοῦ τῆς Κύπρου (Κυπ. Σπ., Γ', σσ. 31-50).
4. Ἀκολουθία τοῦ  ἐν Ἁγίοις πατρός ἡμῶν Ἡρακλειδίου (Κυπ. Σπ., Ζ', σσ. 47-69).
5. Κυπριακή  Ἁγιογραφία. Προλεγόμενα Ἀκολουθίας ὁσίου Κενδέα (Κυπ. Σπ., Θ΄, σσ. 37-55).
6. Ἀκολουθία τοῦ  Ἁγίου Κενδέα (Κυπ. Σπ.,Γ,σσ. 69-84).
7. Προλεγόμενα καί κείμενον τῆς Ἀκολουθίας τοῦ  ἁγίου ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος Μάμαντος (Κυπ. Σπ., ΙΕ', σσ. 89-145).
8. Προλεγόμενα καί κείμενον της Ἀκολουθίας τοῦ  ὁσίου πατρός ἡμῶν Θεράποντος τοῦ θαυματουργοῦ  (Κυπ. Σπ., IΘ',σσ. 73-97).
9. Προλεγόμενα καί κείμενον τῆς Ἀκολουθίας τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός ἡμῶν Εὐφημιανοῦ τοῦ θαυματουργοῦ (Κυπ. Σπ., ΚΘ', σσ. 145-158).
10. Εἶναι τρεῖς οἱ  ἃγιοι Δημητριανοί στήν Κύπρο; (Κυπ. Σπ., ΚΖ΄ σσ. 137-144).

Ο Νέαρχος Κληρίδης συνεργάστηκε κατά καιρούς και με άλλους Κυπρίους ερευνητές και λογοτέχνες. Η όλη συμβολή του, κυρίως στους τομείς της κυπρολογικής έρευνας και της δημοτικής εκπαίδευσης, υπήρξε αξιόλογη και σημαντική.

Ιδρυμα Νέαρχος Κληρίδης

Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Νέαρχος Κληρίδης ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 2015 στη Λευκωσία. Κύριος στόχος του Ιδρύματος είναι η διαιώνιση της μνήμης του σημαντικού πνευματικού τέκνου της Κύπρου, Νέαρχου Κ. Κληρίδη ο οποίος διακρίθηκε ως δάσκαλος, λαογράφος, συνεργατιστής και συγγραφέας.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια