Λεοντιάς Σαπφώ

Image

Φιλολογικό ψευδώνυμο με το οποίο υπήρξε ευρύτατα γνωστή η εκπαιδευτικός, ποιήτρια και μεταφράστρια Σαπφώ Κληρίδου. Γεννήθηκε το 1832 στο χωριό Μουτουλλάς της επαρχίας Λευκωσίας και πέθανε το 1900 στην Κωνσταντινούπολη. Πατέρας της ήταν ο εκπαιδευτικός Λεόντιος Κληρίδης που πιθανώς είχε διατελέσει και διευθυντής της Ελληνικής Σχολής Λευκωσίας μεταξύ 1840 και 1845, κοντά στον οποίο η Σαπφώ Λεοντιάς μορφώθηκε και μαζί με τον οποίο ίδρυσε αργότερα σχολεία στην Κύπρο.

 

Η ίδια δίδαξε τα γράμματα στη Λευκωσία για επτά χρόνια καθώς και στη Μόρφου. Γύρω στο 1854 πήγε στη Σάμο όπου ίδρυσε παρθεναγωγείο το οποίο διηύθυνε και στο οποίο δίδαξε για τρία χρόνια. Τα επόμενα 3 χρόνια δίδαξε στο παρθεναγωγείο Αρώνη στη Σμύρνη και κατόπιν επέστρεψε ξανά στη Σάμο όπου διηύθυνε και δίδαξε σε τέσσερα παρθεναγωγεία. Επέστρεψε πάλι στη Σμύρνη όπου δίδαξε για αρκετά χρόνια στο παρθεναγωγείο Αγίας Φωτεινής. Τέλος, εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη όπου διηύθυνε για πολλά χρόνια το παρθεναγωγείο Παλλάδιον.

 

Στην Κωνσταντινούπολη εξέδωσε το 1870 το πρώτο διευθυνόμενο από γυναίκα ελληνικό λογοτεχνικό περιοδικό, που ονομαζόταν Ευρυδίκη, και στο οποίο δημοσίευσε η ίδια αρκετή από την πνευματική της εργασία. Το περιοδικό αυτό ήταν σημαντικό στην πνευματική ζωή των υπόδουλων Ελλήνων της Κωνσταντινουπόλεως. Εργασίες της η Σαπφώ Λεοντιάς δημοσίευσε και σε διάφορα άλλα έντυπα της εποχής της. Στην έκδοση του δικού της περιοδικού είχε ως βοηθό την αδελφή της Αιμιλία Λεοντιάδα.

 

Η Σαπφώ Λεοντιάς έγραψε ρομαντική κυρίως ποίηση, με θέματα εμπνευσμένα βασικά από τη φύση και τις έννοιες πατρίδα και θρησκεία.   Έγραψε ακόμη διηγήματα, άρθρα, μελέτες και διάφορα σχολικά κείμενα. Μετέφρασε επίσης αρχαίους Έλληνες συγγραφείς (Όμηρο, Αισχύλο κ.α.) καθώς και το έργο Εσθήρ του Ρακίνα. Εξέδωσε μικρό μέρος μόνο του έργου της σε ένα βιβλίο στην Κωνσταντινούπολη το 1899, με τίτλο Ὁ  Ἀνήρ καί ἡ Γυνή (διαλέξεις τρεῖς ἀναγνωσθεῖσαι ἐν τῷ  ἑλληνικῷ φιλολογικῷ συλλόγῳ, καί πέντε ποιήματα).

 

Η Σαπφώ Λεοντιάς υπήρξε μια από τις λαμπρότερες γυναικείες μορφές του υπόδουλου Ελληνισμού του 19ου αιώνα προς τον οποίο η εκπαιδευτική προσφορά της υπήρξε ανεκτίμητη. Μια από τις Κυπρίες μαθήτριές της, η ικανή εκπαιδευτικός και λογία της Λεμεσού Πολυξένη Λοϊζιάς, την ονόμασε τήν πρώτην σοφήν μεταξύ τῶν Ἑλληνίδων γυναικῶν (Πολυξένης Λοϊζιάδος, Πατριδογραφία Κύπρου, 1890, σ. 14).

 

Η Σαπφώ, η Πολυξένη Λοϊζιάς και η Καλιρρόη Παρέν θεωρούνται ως οι ελληνίδες φεμινίστριες, οι οποίες έθεσαν τις βάσεις για τη γυναικεία χειραφέτηση σε ολόκληρο τον ελληνικό χώρο.