Σέργιος αρχιεπίσκοπος

Image

Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κατά τα μέσα του 7ου μ.Χ. αιώνα, ο υπ' αριθμόν 15 στον κατάλογο των Ορθοδόξων αρχιεπισκόπων Κύπρου της Μεγάλης Κυπριακής Εγκυκλοπαίδειας. Ουσιαστικά ο Σέργιος ήταν κάτοχος του θρόνου της επισκοπής Κωνσταντίας. Επειδή όμως οι επίσκοποι Κωνσταντίας (Σαλαμίνος) είχαν την πρωτοκαθεδρία, θεωρούνται ως αρχιεπίσκοποι Κύπρου.

 

Ο χρόνος αρχιεπισκοπείας του Σεργίου δεν είναι απόλυτα σαφής, μπορεί όμως να υπολογισθεί περίπου μεταξύ του 642 και του 655 μ.Χ.

 

Ο Σέργιος αναφέρεται και σε μεσαιωνικούς καταλόγους των Ορθοδόξων αρχιεπισκόπων της Κύπρου. Στους καταλόγους τόσο του Λεοντίου Μαχαιρά όσο και του Φλωρίου Βουστρωνίου και του Strambaldi, ο Σέργιος τοποθετείται τρίτος, μετά τον απόστολο Βαρνάβα και τον άγιο Επιφάνιο και πριν από τον Δομέτιο.

 

Ο Σέργιος είναι γνωστός βασικά από την ανάμειξή του στην έριδα γύρω από την αίρεση των Μονοθελητών, μια από τις πολλές που συχνά συντάρασσαν τη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Η αίρεση αυτή εκδηλώθηκε επί αυτοκράτορα Ηρακλείου, ο οποίος και την ευνοούσε. Επειδή όμως ο αυτοκράτορας είχε ν' αντιμετωπίσει και σοβαρές πολεμικές περιπέτειες, εξέδωσε το 639 μ.Χ. ένα διάταγμα με το οποίο απαγόρευε, χάριν της ειρήνης, τη συνέχιση των συζητήσεων και των διαπληκτισμών περί της αιρέσεως. Η επέμβασή του όμως αυτή αύξησε τις έριδες αντί να τις τερματίσει, πολλοί δε ιεράρχες στράφηκαν κι εναντίον του επειδή επενέβη σε θέματα πίστεως.

 

Οι έριδες συνεχίζονταν, και σε κάποιο στάδιο συμμετείχε και η Κυπριακή Εκκλησία (Χάκκετ - Παπαϊωάννου, Ἱστορία τῆς  Ὀρθοδόξου ἐκκλησίας τῆς Κύπρου, τ. Α', 1923, σ. 54). Μεταξύ άλλων, αναφέρεται και σύγκληση επαρχιακής συνόδου στην Κύπρο από τον αρχιεπίσκοπο Σέργιο που καταδίκασε τον συμφιλιωτικό αυτοκρατορικό τύπο. Μάλιστα η απόφαση της κυπριακής συνόδου γνωστοποιήθηκε με επιστολή στον Θεόδωρο Ρώμης۠  η επιστολή αυτή ανεγνώσθη αργότερα (649 μ.Χ.) στη σχετική σύνοδο που οργανώθηκε από τον πάπα Μαρτίνο κατά του τύπου του αυτοκράτορα Κώνσταντος Β' (που διαδέχθηκε τον Ηράκλειο και που προσπάθησε, επίσης, με δικό του σχεδίασμα [τύπον], να συμβιβάσει τα πράγματα). Η επιστολή που λέγεται ότι εστάλη από τον Σέργιο στη Ρώμη σώζεται σε αντίγραφο, αλλά η γνησιότητά της αμφισβητείται σοβαρά. Ως χρόνος αποστολής της επιστολής, πάντως, αναφέρεται το 643 μ.Χ., ενώ αυτή είχε διαβαστεί στη δεύτερη συνεδρία της πρώτης λατερανής συνόδου (του 649).

 

Ο αρχιεπίσκοπος Σέργιος, πολέμιος των Μονοθελητών, θεωρήθηκε ότι αργότερα είχε προσχωρήσει στην αίρεση αυτή. Θα πρόκειται όμως μάλλον περί συγχύσεώς του με άλλον ιεράρχη, πιθανότατα τον επί Ηρακλείου πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Σέργιο. Φανατικός πολέμιος της μονοθελητικής αιρέσεως και της επεμβάσεως του Ηρακλείου, υπήρξε κι ο προκάτοχος του Σεργίου, αρχιεπίσκοπος Κύπρου Αρκάδιος Α ’*.

 

Μεταξύ των αγίων της Κυπριακής Εκκλησίας περιλαμβάνεται και τοπικός άγιος Σέργιος, που είναι δυνατό να ταυτιστεί με τον αρχιεπίσκοπο Σέργιο. Το χωριό Άγιος Σέργιος, αν και έχει ναό αφιερωμένο στους (όχι Κυπρίους) αγίους Σέργιο και Βάκχο, πιθανώς πήρε αρχικά το όνομά του από τον (άγιο;) αρχιεπίσκοπο Σέργιο.  Ότι το χωριό ευρίσκεται στην περιοχή της αρχαίας Σαλαμίνος/Κωνσταντίας (έδρας του αρχιεπισκόπου Σεργίου) αποτελεί ένδειξη. Αργότερα πιθανώς υπήρξε ταύτιση του (αγίου;) αρχιεπισκόπου Σεργίου προς τον (όχι Κύπριο) άγιο Σέργιο, τον συνεορταζόμενο με τον άγιο Βάκχο.