Γκεργκέλογλου

Image

Διοικητής της Σελεύκειας στην Καραμανιά, που μαζί με άλλους διορίστηκε, με εισήγηση του νέου μουχασίλη της Κύπρου Σουλεϊμάν εφέντη και του ως τότε στρατιωτικού υπευθύνου για το θέμα Ιμπραχίμ μπέη, κατά τα μέσα του 1766, με ειδική αποστολή να μεταφέρουν στην Κύπρο στρατεύματα για να καταστείλουν το λαϊκό κοινωνικό κίνημα «Τούρκων», λινοβαμβάκων και Ελλήνων χωρικών, που αρχηγός του είχε εκλεγεί ο Χαλίλ αγάς (στις 17 Ιουλίου/ 7 Αυγούστου 1765 στο πανηγύρι του αγίου Παντελεήμονος στη Μύρτου).

 

Στόχος του κινήματος ήταν η απαλλαγή από την βαριά φορολογία, και στα μέτρα καταστολής του είχαν ισχυρό λόγο κι οι  Έλληνες Κύπριοι επίσκοποι. Στις 16/27 Ιουνίου 1766 ο Γκεργκέλογλου αποβίβασε 200 άνδρες στην Αμμόχωστο, που λεηλάτησαν άγρια τη γύρω περιοχή της, όπως λίγο πριν στις 7 Ιουνίου 1766, οι 200 άνδρες του άλλου «υπεύθυνου» για την καταστολή του κινήματος κουρσάρου Τζαφέρ. Ο τρίτος «υπεύθυνος» Κιόρ Αχμέτ, de facto αρχηγός των «υπευθύνων», διέταξε τον Γκεργκέλογλου να μεταφέρει τους άνδρες του στην Αλυκή, που το φρούριό της είχε καταληφθεί από 500 άνδρες του Χαλίλ αγά στις 9 Ιουνίου 1766. Μόλις οι άνδρες του Γκεργκέλογλου έφθασαν στον δρόμο της Αλυκής, οι επαναστάτες εκκένωσαν το φρούριο στις 29 Ιουνίου 1766, και στις 30 το κατέλαβαν εκείνοι. Όταν ο Κιόρ Αχμέτ πασάς μετέφερε τις δυνάμεις του (2.700 άνδρες) στη Λευκωσία, όπου συγκεντρώθηκαν οι επαναστάτες, με εισήγηση του Βρετανού προξένου στη Λάρνακα Τιμόθεου Τέρνερ, που τότε μεσολάβησε στο Χαλίλ για ειρηνική λύση του θέματος με υποβολή, μέσω του, των αιτημάτων των οπαδών του Χαλίλ στην κυβέρνηση, οι τελευταίοι πανικοβλήθηκαν προ του όγκου του στρατού που ήρθε στις 2 Ιουλίου 1766, να τους αντιμετωπίσει και διαλύθηκαν πλην 200, που με το Χαλίλ κατέφυγαν στην Κερύνεια. Ταυτόχρονα όμως πανικοβλήθηκαν και οι Λαρνακείς από τις τρομοκρατικές αρπακτικές δραστηριότητες των ανδρών του Γκεργκέλογλου, που μόλις τους συγκρατούσε πριν φύγει ο Κιόρ, και δεν μπόρεσε να τους ελέγχει ο Μελεκί μπέης, καπετάνιος τουρκικού πλοίου που ο Κιόρ είχε αφήσει στην Αλυκή για να τηρεί την τάξη. Μόλις ο Κιόρ έμαθε τις λεηλασίες διέταξε τον Γκεργκέλογλου να μεταφέρει όλους τους άνδρες του στη Λευκωσία. Μια φήμη ότι παρά την διαταγή ξαναγύρισαν (3 - 4 Ιουλίου) και πυρπόλησαν τη Λάρνακα σφάζοντας τον κόσμο πανικόβαλε πάλι τους Λαρνακείς, ωσότου επιβεβαιώθηκε ότι πράγματι βρισκόταν στη Λευκωσία. Ο Χαλίλ πείσθηκε από τον Μελεκί να παραδοθεί στον ίδιο, με υπόσχεση τιμής, ότι δεν θα τον παραδώσει ούτε στον πασά (3/14 Αυγούστου 1766). Τελικά όμως τον παρέδωσε και απαγχονίστηκε στις  19 Αυγούστου 1766. Μετά δυο μέρες, ο Κιόρ απαλλάγηκε και από τον ταραξία Γκεργκέλογλου και τους άνδρες του, αποστέλλοντάς τους στην Καραμανιά. Αν και κοινοί ληστές, όπως κι ο αρχηγός τους, οι άνδρες αυτοί που ήρθαν για να «επιβάλουν την τάξη» καταστέλλοντας ένα κοινωνικό κίνημα, κρατήθηκαν ως δύναμη καταστολής μέχρι την τελευταία στιγμή που η καταστολή ήταν πραγματικότητα. Ταυτόχρονα με την επιστροφή του Γκεργκέλογλου παλουκώθηκαν ο υπαρχηγός του Χαλίλ, Αχμέτ, και 200 οπαδοί του, προφανώς εκείνοι που είχαν καταφύγει μαζί του στην Κερύνεια.

 

Ο Γκεργκέλογλου αναφέρεται και ως Κιορκελόγλους από τον αρχιμανδρίτη Κυπριανό ή Κεργελόγλους στο Χρονικόν του Ιωακείμ, ή Ghierghilouglic κατά τον Τζιοβάννι Μαρίτι ή Güllüoghlu κατά τον Φικρέτ Αλάσυα.