Η Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

Καπνοβιομήχανος, ευεργέτης. Γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1880 και πέθανε το 1950. Πατέρας του ήταν ο Γεώργιος Διανέλλος, ο οποίος καταγόταν από το Πήλιο και έφτασε στην Κύπρο το 1870. Μητέρα του ήταν η Δόμνα Δημητρίου Καρεμφυλάκι από τη Λάρνακα με καταγωγή την Κρήτη. Ο  Γεώργιος Διανέλλος το 1874 ίδρυσε το καπνεργοστάσιο στην Λάρνακα και συνεργάστηκε με τον Ιωάννη Βεργόπουλο στην επέκταση της καπνοβιομηχανίας στην Κύπρο. Όλα τα τσιγάρα γίνονταν με τα χέρια. Οι  πιο γνωστές μάρκες του εργοστασίου ήταν τα τσιγάρα φίλτρου “Samarita”, “Palmyra” αλλά και τα άφιλτρα “Grace”, τα “Μινέρβα φίλτρου” και τα “Σκαλιώτικα”.

Βλέπε λήμμα: Κύπρος η Ιστορία του Τσιγάρου 

Ο Δημήτριος Γ. Διανέλλος μετά τον θάνατο του πατέρα του (και έως τον δικό του θάνατο) συνέχισε τις εργασίες και ανέπτυξε την καπνοβιομηχανία του. Ένα νέο εργοστάσιο εγκαινιάστηκε στη Λευκωσία στην Πύλη Κερύνειας στις 18 Ιουλίου 1938.

Μεταξύ 1950-1953 οι εργασίες του εργοστασίου διακόπηκαν και από το 1953 το εργοστάσιο εκσυγχρονίστηκε και επαναλειτούργησε με την επωνυμία «Καπνοβιομηχανία Γ.Δ. Διανέλλος και Υιός Λτδ», με στόχο την εξασφάλιση πόρων για τη συντήρηση του Ορφανοτροφείου και της Επαγγελματικής Σχολής, που είχαν δημιουργηθεί με το κληροδότημα του Δ.Γ. Διανέλλου. Η λειτουργία του εργοστασίου συνεχίστηκε έως και τη δεκαετία του 1960 και επεκτάθηκε με εγκαταστάσεις και στη Λευκωσία.

Βλέπε Λήμμα: Η καλλιέργεια του καπνού στην Κύπρο

Ο Δημήτριος (1880 – 1950), πέραν της ενασχόλησης του με τις επιχειρήσεις του πατέρα του, ασχολήθηκε με τα κοινά της Λάρνακας και διετέλεσε αντιδήμαρχος από το 1914 μέχρι το 1917.

Με δική του δωρεά κτίστηκε  το Διανέλλειο Ορφανοτροφείο και η Διανέλλειος Τεχνική Σχολή.

Δύο πυρκαγιές έπληξαν τα υποστατικά της καπνοβιομηχανίας «Διανέλλος», το εργοστάσιο της οποίας βρισκόταν στο παραλιακό μέτωπο, στη συμβολή της λεωφόρου Αθηνών με την οδό Κοσμά Λυσιώτη. Η πρώτη, ήταν στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Η πυρκαγιά κατέστρεψε το εργοστάσιο και έθεσε οριστικό τέλος στη λειτουργία του. Η δεύτερη, το 1976, κατέκαψε τους αχρησιμοποίητους χώρους του εργοστασίου  που τότε χρησιμοποιούνταν ως αποθηκευτικοί χώροι. Στη θέση των υποστατικών κτίστηκε τα επόμενα λίγα χρόνια, σειρά κέντρων αναψυχής.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχή, η είδηση του θανάτου του προκάλεσε μεγάλη θλίψη στην Κύπρο και τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων αφιέρωσαν εκτενή άρθρα για τον Κύπριο ευεργέτη. Τον Απρίλιο του 1950 ο Διανέλλος διαγνώστηκε με σοβαρή ασθένεια και πήγε στην Αθήνα για θεραπεία. Δεν τα κατάφερε όμως και πέθανε εκεί. Η σωρός του μεταφέρθηκε στην Κύπρο με το πλοίο "Ιωνία" που κατέπλευσε στη Λεμεσό την Κυριακή 23 Απριλίου. Μόλις το ατμόπλοιο αγκυροβόλησε ήχησαν πένθιμα οι καμπάνες των εκκλησιών της πόλης. Στο πλοίο ανέβηκαν κληρικοί, προσωπικότητες της πόλης, ο δήμαρχος Σανταμάς για την τέλεση τρισαγίου. Στις 3.30 μ.μ. το φέρετρον μεταφέρθηκε στη Λάρνακα όπου έγινε η κηδεία την επόμενη μέρα από τον Ιερό Ναό Αγίου Λαζάρου.

Χιλιάδες κόσμου γέμισε την πλατεία γύρω από την Εκκλησία, τα καταστήματα έκλεισαν και οι σημαίες της πόλης κυμάτιζαν μεσίστιες. Της κηδεία προέστη ο  Μητροπολίτης Κιτίου Μακάριο, ο οποίος εκφώνησε και τον επικήδειο, ο οποίος είπε μεταξύ άλλων: ".....Πενθοφορούσα η πόλις, προπέμπει είς τόν τάφον του τόν Μεγάλον Ευεργέτην της Δημήτριον Διανέλλον. Ότε ανεχώρει εκ Κύπρου τόν προπέμψαμεν όλοι με το Καλήν αντάμωσιν, αλλά άλλοι ήσαν αι ανεξιχνιάστοι βουλαί του Υψίστου. Ασθένια δυσίατος υπέσκαψε την υγείαν του, ή δε επιστήμη δεν κατέστη δυνατόν νά του φανή χρήσιμος. Ειργάσθη είς όλην του την ζωήν και πολλαπλασίασε τήν περιουσίαν του αποβλέπων είς ένα καί μόνον σκοπόν: νά τη διαθέσεη δι' άνακούφισιν της δυστυχίας. Και πράγματι διέθεσεν όλην διά τήν ίδρυσιν Ορφανοτροφείου  και Επαγγελματικής Σχολής...."

Βιβλιογραφία

1. Βιογραφικόν Λεξικόν Κυπρίω, Τόμος Α', Αριστείδης Λ. Κουδουνάρης, Λευκωσία 2018
2. Εφημερίδα Έθνος,"Η κηδεία του μεγάλου ευεργέτου της Λάρνακος", 25 Απριλίου, 1950