Χριστοδουλίδης Κροίσος

Ο προτελευταίος αρχηγός της ΕΟΚΑ Β'

Image

Στρατιωτικός με κυπριακή καταγωγή που υπηρέτησε στον Ελληνικό Στρατό. Ανέλαβε για σύντομο χρονικό διάστημα την ηγεσία της ΕΟΚΑ Β μετά το θάνατο του στρατηγού Γρίβα.

 

Στην Κύπρο ανέλαβε δράση ως διοικητής του Λόχου της στρατιωτικής αστυνομίας της Ελληνικής Μεραρχίας που ήρθε στην Κύπρο μετά το 1964.

 

Στη συνέχεια υπηρέτησε από το 1967 -1974 ως βοηθός του 2ου Επιτελικού Γραφείου της ΕΛΔΥΚ

Κατέθεσε σε τρεις συνεδριάσεις για το Φάκελο Κύπρου τον Απρίλιο και το Μάιο του 2010.

 

ΕΟΚΑ Β

Ο Κροίσος Χριστοδουλίδης διετέλεσε τομέραχης της ΕΟΚΑ Β με το ψευδώνυμο Ποσειδώνας. Ο Κροίσος Χριστοδουλίδης φέρεται να βρίσκεται πίσω από τη συγγραφή του σχεδίου  του Γρίβα με την ονομασία «Αράχνη», που έπεσε στα χέρια των Αρχών στις 14 Φεβρουαρίου 1972. Το σχέδιο συνετάχθηκε, σύμφωνα με ισχυρισμούς, σε συνεργασία Ελλαδιτών αξιωματικών του 2ου Γραφείου του Γενικού Επιτελείου της Εθνικής  Φρουράς.

 

Ο Χριστοδουλίδης φαίνεται να έχει σχέση και με το σχέδιο πραξικοπήματος ΑΠΟΛΛΩΝ, με βάση την κατάθεση που έδωσε ενώπιον της Επιτροπής για το Φάκελο της Κύπρου. Το σχέδιο φαίνεται ότι διαμορφώθηκε σε διάφορες φάσεις και σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Την τελική επιμέλεια είχε ο Γρίβας, ο οποίος και θα ηγείτο της εφαρμογής του. Το τελικό κείμενο ήταν πολυσέλιδο και παρουσίαζε εξειδίκευση εκτέλεσης ανά επαρχία, πλην της Κερύνειας.

Σύμφωνα με τον Κροίσο Χριστοδουλίδη, ο πρώτος συγγράψας το σχέδιο ΑΠΟΛΛΩΝ ήταν ο ίδιος, κατόπιν εντολών του Γ. Γρίβα το 1968. Το σχέδιο αυτό υπέστη συμπληρώσεις μετά το 1971, με βάση τα νέα δεδομένα τα οποία είχαν δημιουργηθεί.

Στην τελική διαμόρφωση του σχεδίου επί ΕΟΚΑ Β’ συνέβαλαν εκτός από το Γ. Γρίβα και οι Γ. Καρούσος και Σταύρος Σταύρου-Σύρος. Η οδηγία που είχε ο Κροίσος Χριοτοδουλίδης από το Γ. Γρίβα ήταν:

“Κυοφορείται αντεθνική λύση του κυπριακού προβλήματος, φτιάξε μου ένα μηχανισμό μέσα στις ένοπλες δυνάμεις, στην αστυνομία και τον κυβερνητικό μηχανισμό της Κύπρου, έναν τέτοιο που να είμεθα εις θέσιν να καταλάβουμε την αρχή, εάν παραστεί ανάγκη”.

 

Μετά το θάνατο του Γεωργίου Γρίβα  τον Ιανουάριο του 1974, αρχηγός της ΕΟΚΑ Β ανέλαβε ο Γεώργιος Καρούσος για λίγες εβδομάδες. Μετά την αποχώρηση Καρούσου ο οποίος πίστευε ότι η οργάνωση έπρεπε να αποδεχθεί την αμνηστία που πρόσφερε ο Πρόεδρος Μακάριος την ηγεσία της ΕΟΚΑ Β ανέλαβαν από κοινού ο δημοσιογράφος Λευτέρης Παπαδόπουλος  και ο επιχειρηματίας Κίκης Κωνσταντίνου. Λόγω διαφωνιών το καθεστώς της Χούντας ανέθεσε την ηγεσία της ΕΟΚΑ Β στον Κροίσο Χριστοδουλίδη. Λίγο αργότερα το καθεστώς της Χούντας επέβαλε ως ηγέτη της ΕΟΚΑ Β το Νάσο Σκλαβενίτη, ο οποίος ήταν στενός συνεργάτης του Δημήτριου Ιωαννίδη.

 

Μαρτυρία Ιάκωβου Παπακώστα 

Μιλώντας σε επετειακή εκδήλωση για τη δράση του Εφεδρικού το 2019 ο εκ των ηγετικών του στελεχών Ιάκωβος Παπακώστας ανέφερε ότι ο Κροίσος Χριστοδουλίδης λίγες μέρες πριν το Πραξικόπημα είχε υποβάλει την παραίτηση του από την ΕΟΚΑ Β. Η πληροφορία αυτή προκύπτει από έγγραφα που βρέθηκαν στο κρησφύγετο του Λευτέρη Παπαδόπουλου μετά τη σύλληψη του από το Εφεδρικό.

 

Όπως ανέφερε ο Παπακώστας "τη νύχτα της 11ης Ιουλίου 1974 μετά τη σύλληψη των ανωτάτων στελεχών της ΕΟΚΑ Β’, ακολούθησε σχολαστική έρευνα στη συγκεκριμένη κατοικία. Ανάμεσα στα διάφορα τεκμήρια, όπλα και έγγραφα εντοπίστηκαν δύο επιστολές. Στην πρώτη ο λοχαγός του ελληνικού στρατού, Κύπριος στην καταγωγή, Κροίσος Χριστοδουλίδης (ψευδώνυμο Ποσειδώνας) ζητούσε έγκριση από τον Λευτέρη Παπαδόπουλο να αποχωρήσει από την ΕΟΚΑ Β’ για οικογενειακούς λόγους. Η δεύτερη επιστολή, την οποία παραθέτω αυτούσια, είναι η επιστολή απάντηση του Λευτέρη Παπαδόπουλου προς τον Κροίσο Χριστοδουλίδη.

 

”Δεν θα υποβάλεις την παραίτηση προ της 15ης Ιουλίου επ’ ουδενί λόγω. Δεν μπορείς να γράφεις ότι παραιτείσαι για οικογενειακούς λόγους. Θα σε φτύσουν όλοι. Άκουσέ με και δεν θα ζημιωθείς. Και όπως σου τόνισα, μέχρι τις 15 του μηνός Ιουλίου. Όχι πιο μπροστά, σε παρακαλώ θερμώς. Επιμένω σε τούτο”.

 

Από την  απάντηση προκύπτει ότι είναι πολύ πιθανό ο Λευτέρης Παπαδόπουλος να είχε ενημέρωση για την ακριβή ημερομηνία εκδήλωσης του Πραξικοπήματος. Μετά τη σύλληψη του Λευτέρη Παπαδόπουλου ο Κροίσος Χριστοδουλίδης παρουσιάστηκε οικειοθελώς και παραδόθηκε στην αστυνομία. Η ΕΟΚΑ Β ήταν ακέφαλη και είχε ουσιαστικά διαλυθεί. Είχαν παραμείνει 125 καταζητούμενοι στα βουνά. 

 

Η κατάθεση 

Ο Κροίσος Χριστοδουλίδης καταθέτοντας στην επιτροπή για το Φάκελο της Κύπρου το 2010 ανέφερε πως τα καταζητούμενα μέλη της ΕΟΚΑ Β'  λάμβαναν για σκοπούς βιοπορισμού μισθό, τον οποίο κατέβαλλε ο Σωκράτης Ηλιάδης, ενώ μηνιαίο μισθό λάμβαναν και άλλα ανώτατα στελέχη της οργάνωσης. 
 
Επιπλέον, όπως αναφέρει στην κατάθεση του ο Χάρης Παττίχης, διανομή χρημάτων σε διάφορα σωματεία και οργανώσεις προσκείμενες στη χούντα και την ΕΟΚΑ Β΄ της περιοχής Λευκωσίας γινόταν και από το Β' ΕΓ της ΙΙΙ ΑΤΔ την περίοδο κατά την οποία ήταν διοικητής ο Μιχαήλ Γεωργίτσης
 
Αναφορικά με την προέλευση της χρηματοδότησης της ΕΟΚΑ Β', ο Κροίσος Χριστοδουλίδης ανέφερε στην επιτροπή: 
 
"[...] ήξερα όμως αργότερα ότι ερχόντουσαν χρήματα από την Ελλάδα, διότι έτυχε εγώ να είμαι ο τελευταίος υπεύθυνος της οργανώσεως και ήξερα ότι κάθε μήνα έφθανε κάποιο ποσό, το οποίο είχα υποχρέωση να το διανέμω, για να πληρωθούν οι οικογένειες των ανθρώπου οι οποίοι ήσαν στην παρανομία, ήσαν αντάρτες και καταζητούμενοι. 
 
[...] ανέλαβε η Ελληνική κυβέρνηση, τώρα δεν ξέρω ποιος της Ελληνικής κυβερνήσεως είχε την ευθύνη, απλούστατα ερχόντουσαν λεφτά μέσω του Σκλαβενίτη (Αθανάσιου). Τώρα από πού ήταν η πηγή του ποσού αυτού δεν ξέρω".   
 
 
Πηγές:
  1. Εξεταστική Επιτροπή για το Φάκελο της Κύπρου: (κατάθεση Κροίσου Χριστοδουλίδη, 19 Μάιου 2010, σελ. 24-25).
  2. Ιστοσελίδα Διάλογος: Μαρτυρία Παπακώστα
  3. Δρουσιώτης, Μακάριος (2010). Η Μεγάλη Ιδέα της μικρής Χούντας. Λευκωσία: Αλφάδι.

Φώτο Γκάλερι

Image