Ελ
Θεός σημιτικής καταγωγής που κατείχε σημαντική θέση σε διάφορες θρησκείες της Συροπαλαιστίνης, συνήθως εκείνη του ανώτατου θεού, η δε σημασία του ονόματός του φανερώνει τον κατ’ εξοχήν θεό. Το όνομά του με διάφορες παραλλαγές (Ιλ, Ιλάχ, Αλλάχ, Ουλλάχ) είναι εκείνο που φέρει και ο εβραϊκός θεός εκτός από το Γιάχβε, ο οποίος έγινε αργότερα και θεός των Χριστιανών, αλλά και στο Ισλάμ το όνομα του Θεού (Αλλάχ) αντλεί την καταγωγή του στις αρχαιότερες σημιτικές γλώσσες. Πρόκειται για ουράνια θεότητα που εθεωρείτο σαν ο «Πατέρας των θεών και των ανθρώπων». Η λατρεία του φαίνεται να ήταν κυρίως ανεικονική και σπάνιες είναι οι παραστάσεις από την αρχαία Συροπαλαιστίνη που υποθετικά έχουν ταυτισθεί με αυτόν. Όπως στην εβραϊκή θρησκεία και αργότερα στην χριστιανική και ισλαμική, δεν «επιτρεπόταν» η υπό ανθρώπινη μορφή σύλληψή του στην τέχνη, αλλά και όταν ακόμη παρουσιάστηκε σαν άνθρωπος, έλαβε τη μορφή σεβάσμιου γενειοφόρου γέροντα ή συμβολίζεται μέσω ενός οφθαλμού πάνω στην Ωραία Πύλη των εκκλησιών ή με ένα χέρι ή άλλους συμβατικούς τρόπους.
Μια στήλη από την Ουγκαρίτ, που έχει χρονολογηθεί στον 14ο αι. π.Χ., δείχνει τον Ελ καθισμένο σε θρόνο, γενειοφόρο και με κερασφόρα μίτρα στην κεφαλή, τη στιγμή που δέχεται τις προσφορές του βασιλιά της πόλης.
Σύμφωνα με τον Φίλωνα της Βύβλου (2ος μ.Χ. αιώνας), ο θεός Ελ είχε δυο ζεύγη φτερούγες, τέσσερα μάτια και δυο φτερά στην κεφαλή. Αυτή η μαρτυρία ενισχύει την ταύτιση πτεροφόρας ανδρικής μορφής πάνω στα νομίσματα της Βύβλου τον 4ο αι. π.Χ. με τον Ελ.
Στην Κύπρο, επίσης, ο θεός Ελ δεν μπορεί να ταυτισθεί σίγουρα με ορισμένες παραστάσεις όπως με δυο ορειχάλκινα ειδώλια από την Έγκωμη που παριστάνουν ένθρονη ανδρική μορφή ή τους πτεροφόρους άνδρες πάνω στις εξαρτύσεις αλόγου που βρέθηκαν στον 79ο τάφο της Σαλαμίνος. Αυτές οι μορφές ταυτίζονται πιο εύκολα με διάφορες θεότητες - πνεύματα γνωστά στην νεο-ασσυριακή τέχνη στην οποία θα μπορούσαν να ενταχθούν και οι παραστάσεις που βρέθηκαν στη Σαλαμίνα. Όμως, η ερμηνεία μιας από αυτές τις μορφές παρουσιάζει αινιγματικό χαρακτήρα κρίνοντας από τα σύμβολα που την συνοδεύουν αλλά και από τα διάφορα ζώα και θηριόμορφα πλάσματα που συγκλίνουν προς αυτήν και φαίνεται να της αποδίδουν λατρεία. Παρουσιάζεται σε μετωπική όρθια στάση πάνω σε δυσνόητο αντικείμενο κρατώντας ένα αίγαγρο στα χέρια. Στέφεται με κερασφόρα μίτρα πλαισιωμένη από φυτικά μοτίβα και από πάνω της υπερίπταται πτερωτός ηλιακός δίσκος. Φέρει γενειάδα, μακρύ χιτώνα και δυο ζεύγη φτερούγες. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, σε συνδυασμό με την ώριμη ηλικία και την παρουσία φτερούγων, προσδίδουν σ’ αυτό το πρόσωπο μια θεία φύση και θα μπορούσαν να το ταυτίσουν υποθετικά με τον Ελ.
Πηγή
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια