Εξισωτής
Όρος του βυζαντινού δημοσιονομικού συστήματος, ισοδύναμος προς το ρωμαϊκό peraequator= επιθεωρητής ή επόπτης λογισμού, δηλ. υπολογισμού των φορολογικών επιβαρύνσεων, διανεμητής των φόρων κατά ίσο =«δίκαιο» τρόπο ανάμεσα στους φορολογούμενους πολίτες. Απαντάται ήδη κατά την αρχαιότητα, και το Λεξικό της Σούδας (ο «Σουίδας») θεωρεί συνώνυμα τον εξισωτή και τον επόπτη. Στον Θεοδοσιανό και στον Ιουστινιανό κώδικα ο peraequator αντιστοιχεί προς τον εξισωτή ή λογιστή, που, κατά τις ειδήσεις του Ευσεβίου και του Λιβανίου, έργο τους ήταν να επιτυγχάνουν αντιστοιχία των φορολογικών βαρών προς το φορολογητέο αντικείμενο, δηλαδή τα έσοδα (και την περιουσία) των φορολογουμένων, αναθεωρώντας τα πρώτα όταν υπήρχαν αιτήσεις («δεήσεις») των τελευταίων προς το κράτος.
Όπως σ' όλο το Ρωμαϊκό και Βυζαντινό κράτος, ο όρος εχρησιμοποιείτο βέβαια και στην Κύπρο, αλλά δεν βρέθηκε ακόμη μνεία σχετική σ' επιγραφή ή άλλο κείμενο. Μόνη γνωστή μνεία του όρου είναι σ' αναφορά με τον εξισωτή Καλλιπάριο*, που εστάλη στα 1092 από την Κωνσταντινούπολη να συμβάλει στην ειρήνευση του νησιού μετά την εξέγερση του Ραψομάτη*. (Βλ. και λήμμα αγροτική ζωή).