Θεόδωρος αρχιεπίσκοπος

Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, ο υπ' αριθμόν 20 στον κατάλογο των Κυπρίων αρχιεπισκόπων της ΜΚΕ. Η αρχιεπιοκοπεία του τοποθετείται χρονικά στο τέλος του 7ου και στις αρχές του 8ου αιώνα. Θεωρείται ως διάδοχος στον αρχιεπισκοπικό θρόνο του Επιφανίου Β' ο οποίος μετείχε στην Στ' Οικουμενική Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως, το 680 μ.Χ.

 

Ο Θεόδωρος είναι, πιθανότατα, ο τέως επίσκοπος Τρεμιθούντος, που μετείχε στην ίδια Οικουμενική Σύνοδο του 680 (βλέπε λήμμα Θεόδωρος επίσκοπος).

 

Σώζονται τέσσερις συνολικά σφραγίδες του αρχιεπισκόπου Θεοδώρου.

 

Ο Λεόντιος Μαχαιράς (Χρονικόν, παρ. 30), στον κατάλογο των Ρωμαίων (=Ελλήνων Ορθοδόξων) αρχιεπισκόπων της Κύπρου που παραθέτει χωρίς χρονολόγηση, παραδίδει δυο αρχιεπισκόπους με το όνομα Θεόδωρος, τους υπ' αριθμόν 8 και 11 του καταλόγου του που περιέχει 22 συνολικά.

 

Ο κατάλογος του Στραμβάλδι εξάλλου, αντιγράφει τον κατάλογο του Μαχαιρά και παραδίδει επίσης δυο Θεοδώρους. Ο κατάλογος του Φλ. Βουστρωνίου πάλι, περιλαμβάνει συνολικά 29 Κυπρίους αρχιεπισκόπους, μεταξύ των οποίων έναν μόνο Θεόδωρον, τον υπ' αριθμόν 8, καθώς και αρχιεπίσκοπο με το όνομα Θεοδώρητος, τον υπ' αριθμόν 28 (υπ’ αριθμόν 42 στον κατάλογο της ΜΚΕ). Είναι πιθανόν ο δεύτερος αρχιεπίσκοπος που αναφέρουν οι Μαχαιράς και Στραμβάλδι με το όνομα Θεόδωρος, να είναι ο Θεοδώρητος, των μέσων του 12ου αιώνα.

 

Εξάλλου, κατά τους Ι. Χάκκετ, Χ. Παπαϊωάννου (Ἱστορ. τῆς Ὀρθοδ. Ἐκκλ. τῆς Κύπρου, Β, 1927, σ. 69 αρ. 8) υπήρξε ιεράρχης με το όνομα Θεόδωρος, ένας από τους (αρχι) επισκόπους Κωνσταντίας - Σαλαμίνος (Κύπρου) που είχε υποστεί μύρια από τον κλήρο της Αντιοχείας, σύμφωνα προς τον λίβελλον, δηλαδή την έκθεση παραπόνων των Κυπρίων ιεραρχών στην 7η συνεδρία της Γ' Οικουμενικής Συνόδου στην Έφεσο το 431 μ.Χ. Πρόκειται όμως για παρεξήγηση και παρερμηνεία του κειμένου του λιβέλλου, που (σύμφωνα προς τη νεότερη έκδοσή του από τον Schwartz από καλύτερους κώδικες εκείνων που είχε χρησιμοποιήσει ο Mansi, αλλά και σύμφωνα προς προσεκτική ανάγνωσή του) ομιλεί για ταλαιπωρίες του (αρχι)επισκόπου Κύπρου Τρωίλου (;-431,πιθανώς τον Μάιο) από τον Αντιοχείας Θεόδοτο. Στη λατινική μετάφραση των Πρακτικών της Συνόδου, ο Θεόδοτος έγινε Θεόδωρος και ετέθη στην ονομαστική, όπως ο Τρωίλος, ως (αρχι)επίσκοπος Κύπρου και αυτός! Κακώς έγινε δεκτή από τους Hackett -Παπαϊωάννου η παρεξήγηση αυτή, και επομένως ο Θεόδωρος εξοβελίζεται από τον κατάλογο των Κυπρίων αρχιεπισκόπων. Βλ. Κ. Χατζηψάλτη, Κυπρ. Σπουδ., Ι,1946 (1948), σσ. 59 - 68. Στον κατάλογο αρχιεπισκόπων της ΜΚΕ ο Θεόδωρος παρελείφθη επίσης ως ανύπαρκτος.