Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ζωγράφος. Η παλαιότερη αναφορά του ζωγράφου αυτού γίνεται στον κώδικα Γ΄ της μητροπόλεως Κιτίου, σε λογαριασμό της εκκλησίας του Αγίου Λαζάρου στη Λάρνακα. Ο επίτροπος της εκκλησiας Χατζητζένιος πλήρωσε το 1797 «εἰς τόν ζωγράφον Χ΄΄ Μιχαήλ καί τόν μαθητήν του γρ. 2026» για το χρύσωμα του τέμπλου και τις εικόνες. Ποια η σχέση του ζωγράφου αυτού µε τον Μιχαήλ Κύπριο δεν είναι γνωστή.

Σε ηλικία 80 ετών ζωγράφισε την εικόνα της Μελλούσης Κρίσεως στην εκκλησία της Παναγίας στις Τρεις Εληές. Η εικόνα πρέπει να χρονολογηθεί μεταξύ 1814 και 1815. Το 1830 σε εικόνα της Θεοτόκου Οδηγήτριας στην εκκλησία του Αγίου Τυχικού στα Μέσανα, υπογράφει «χείρ τοῦ Μυριανθέως Χ΄΄ Μιχαήλ τοῦ ἐνενήκοντα καί ἕξ ἐτῶν».Το 1831 στην εικόνα του Χριστού στο τέμπλο της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου στον Άγιο Δημήτριο Μαραθάσας, υπογράφει «χείρ δέ εἶν Μιχαήλ Προσκυνητής». Δυο χρόνια αργότερα στην εικόνα της Παναγίας στην ίδια εκκλησία υπογράφει «χείρ Μιχαήλ προσκυνητοῦ τοῦ ἑκατόν παρά δύο ἐτῶν». Αναμφίβολα ο ζωγράφος αυτός είναι ο μακροβιότερος Κύπριος ζωγράφος. Στην ηλικία των 98 εξακολουθούσε να ζωγραφίζει με σταθερό χέρι.

Βλέπε λήμμα: Άγιος Λάζαρος, Λάρνακα

Από το 1797 που ζωγράφισε τις εικόνες της εκκλησίας του Αγίου Λαζάρου μέχρι το 1833 ο ζωγράφος εξελίσσεται συνεχώς και γίνεται πιο συντηρητικός. Τα χρώματα που χρησιμοποιεί στις εικόνες του Αγίου Λαζάρου είναι πιο φωτεινά, οι πτυχώσεις των ενδυμάτων πιο μαλακές και η προσπάθεια απόδοσης των όγκων πιο φανερή. Στις άλλες εικόνες του ζωγράφου αυτού αν και εξακολουθεί να υπάρχει δυτική επίδραση, αυτή είναι λιγότερο έντονη και τα χρώματα πιο σκούρα. Η τεχνοτροπία του ζωγράφου αυτού μπορεί να θεωρηθεί σαν συνέχεια της τεχνοτροπίας του Μιχαήλ Θετταλού και του Μιχαήλ του Κυπρίου που το 1774 μαζί με τον Μιχαήλ τον Θετταλό ή Θεσσαλονικέα εργάσθηκε στο χρύσωμα του τέμπλου του καθολικού του μοναστηριού του Αγίου Παντελεήμονος της Αχεράς και επηρεάσθηκε από την τέχνη του. Αν ο Μιχαήλ Προσκυνητής είναι ο ίδιος με τον Μιχαήλ Κύπριο, τότε το 1774 ήταν 38 ετών. Το 1782 που ζωγράφισε την εικόνα του αρχαγγέλου Μιχαήλ στο μοναστήρι του Αρχαγγέλου της Λακατάμιας, χαρακτηρίζει τον εαυτό του σαν αρχάριο. Φαίνεται ότι έμαθε την αγιογραφία σε σχετικά μεγάλη ηλικία. Από πού καταγόταν δεν είναι γνωστό. Ο ίδιος στην εικόνα της Παναγίας στην εκκλησία του Αγίου Τυχικού στα Μέσανα αναφέρει ότι καταγόταν από τη Μαραθάσα: «χείρ τοῦ Μυριανθέως Χ΄΄ Μιχαήλ». Στην εικόνα, εξάλλου, του Χριστού στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, στο χωριό Άγιος Δημήτριος γράφει «ΑΩΛΑ/ ἐν τῇ κώμῃ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου 1831...». Καταγόταν άραγε από το χωριό Άγιος Δημήτριος; Στις άλλες εικόνες δεν αναφέρει ότι έγιναν επί τόπου.

Αναμφίβολα στο μακρό χρονικό διάστημα που εργάστηκε ζωγράφισε πολλές εικόνες. Πιο συστηματική έρευνα μπορεί να φέρει σε φως και άλλες εικόνες με την υπογραφή του. Ανυπόγραφες εικόνες πάντως της ίδιας τεχνοτροπίας υπάρχουν σε διάφορες εκκλησίες. Όμως δεν είναι βέβαιο ότι ανήκουν σ’ αυτόν.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια