Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Ανεξάρτητη Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Κυπριακή Υπηρεσία Πληροφοριών  είναι υπεύθυνη για την εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ως υπηρεσία πληροφοριών λειτουργούσε από το 1960 έχοντας ως επικεφαλής ανώτατα στελέχη της Αστυνομίας. Ως ΚΥΠ λειτούργησε την 1η Αυγούστου 1970  με αρχική ονομασία Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών με πρώτο πολιτκό προϊστάμενο το Γεώργιο Τομπάζο.

Πρώτος της επικεφαλής  ήταν ο Γ. Γεωργιάδης (1960-63) και ακολούθησαν ο Α Ρήγας (1963-1967) ο Γ. Πατσαλίδης το 1974, ο Κ. Μουρουζίδης (1975-78)  ο Φρίξος Γιάγκου (1974-1984) ο Γ. Αδρατζιώτης (1984-87)  ο Μ Παχίττης (1987-1989) και άλλοι.

Πρώτος πολιτικός προϊστάμενος της ΚΥΠ ήταν ο Γεώργιος Τομπάζος, ο οποιος διορίστηκε την 1η Αυτούστου 1974 και υπηρέτησε σε αυτό το πόστο έως τις 14 Ιανουαρίου 1975.  Επί προεδρίας Γιώργου Βασιλείου πολιτικός προιστάμενος της ΚΥΠ ήταν ο στρατιωτικός Κώστας Αχιλλείδης, επί προεδρίας Γλαύκου Κληρίδη ο Νίκος Ψωμάς, επί προεδρίας Τάσσου Παπαδόπουλου ο πρέσβης Τάσος Τζιώνης. Επί προεδρίας Δημήτρη Χριστόφια οι Βάσος Κυριάκου και Βάσος Γεωργίου. Πολιτικός Προϊστάμενος της ΚΥΠ επί προεδρίας Νίκου Αναστασιάδη ανέλαβε ο Ανδρέας Πενταράς. Τα κεντρικά γραφεία της Υπηρεσίας βρίσκονται στη Λευκωσία

Αναδιοργάνωση

Το 2016 ύστερα από νέα νομοθεσία μετονομάστηκε σε Κυπριακή Υπηρεσία Πληροφοριών. Καταργήθηκε το αξίωμα του Πολιτικού Προϊσταμένου έναντι του αξιωμάτος του Διοικητή. Η ΚΥΠ αποτελεί το κύριο όργανο για την ενημέρωση του Προέδρου της Δημοκρατίας για θέματα που άπτονται εξωτερικών και εσωτερικών κινδύνων που αφορούν στην κρατική ασφάλεια και στην κρατική κυριαρχία, καθώς και σε θέματα όπως η τρομοκρατία, η λαθρομετανάστευση και το οργανωμένο έγκλημα.

Με βάση το νόμο που ψηφίστηκε στην Βουλή στις 14 Απριλίου 2016 η Υπηρεσία αναδιοργανώθηκε. Αποτελεί πλέον  Ανεξάρτητη Αρχή και υπάγεται στον εκάστοτε Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο οποίος διορίζει την ηγεσία της που αποτελείται από ένα διοικητή και δύο υποδιοικητές οι οποίοι απαρτίζουν το Ανώτατο Συμβούλιο.

Ο νόμος δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 4 Μάιου 2016 και τέθηκε σε ισχύ με την δημοσίευση σύμφωνα με το Άρθρο 52 του Κυπριακού Συντάγματος.

Στην αναδιαμόρφωση της ΚΥΠ συνέβαλε τα μάλα ο διπλωμάτης Κυριακός Κούρος, ο οποίος ανέλαβε μετά την παραίτηση του Ανδρέα Πενταρά. Ήταν  ο πρώτος Διοικητής του σώματος αυτού με βάση τη νέα νομοθεσία του 2016. Την 1η Ιουνίου 2023 τον διαδέκτηκε ο διπλωμάτης Τάσος Τζιωνής, ο οποίος διετέλεσε πολιτικός προϊστάμενος της ΚΥΠ και επί προεδρίας Τάσσου Παπαδόπουλου έως το 2008.

Διοικητές - Προιστάμενοι ΚΥΠ

Η ΚΥΠ συνεργάζεται με αντίστοιχες υπηρεσίες ασφάλειας φίλων και συμμαχικών με την Κύπρο χωρών και ιδιαίτερα με την Ελληνική ΕΥΠ, τη Μοσάντ, τη CIA και γενικά με όλες τις Υπηρεσίες Πληροφοριών των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

» Βλέπε λήμμα: Γεργίνοι, οι πρώτοι κατάσκοποι της Κύπρου

Αρμοδιότητες

Με βάση το νόμο που ψηφίστηκε το 2016 η ΚΥΠ έχει ευθύνη να:

1. Αναζητεί, συλλέγει, εκτιμά, επεξεργάζεται και παρέχει δεδομένα, πληροφορίες και στοιχεία, και υποβάλλει προτάσεις στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για την πρόληψη ή την αποτροπή απειλής που σχετίζεται με τα όσα αναφέρονται στο άρθρο 4 του παρόντος Νόμου∙
2. μεριμνά για την πρόληψη και την αντιμετώπιση τρομοκρατικών δραστηριοτήτων∙
3. μεριμνά για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της κατασκοπευτικής δραστηριότητας σε βάρος της Δημοκρατίας∙
4. συντονίζει, στο πλαίσιο των αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου, τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών και ασφάλειας της Δημοκρατίας στον τομέα της συλλογής και διάθεσης πληροφοριών, που έχουν σχέση με το αντικείμενο της αποστολής της∙
5. παρέχει στα αρμόδια συλλογικά όργανα του κράτους, για την αντιμετώπιση κρίσεων, την αναγκαία πληροφοριακή συνδρομή για την επιτέλεση της αποστολής τους∙
6. παρέχει στους αρμόδιους φορείς του ΓΕΕΦ την εντός των ορίων της αρμοδιότητάς της, πληροφοριακή υποστήριξη, που είναι αναγκαία για την επιχειρησιακή σχεδίαση του ΓΕΕΦ∙
7. συνεργάζεται, με τις αντίστοιχες με αυτή υπηρεσίες άλλων κρατών μελών ή τρίτων χωρών ή διεθνών οργανισμών, για την αποτελεσματικότερη εκπλήρωση της αποστολής της∙ και
8. συντάσσει, με βάση τις πληροφορίες που διαθέτει, πληροφοριακά δελτία, μελέτες και εκθέσεις, τις οποίες διαβιβάζει, στις κατά περίπτωση, αρμόδιες αρχές της Δημοκρατίας.

Σκάνδαλα

Στις 11 Ιουλίου 2015 ο Πολιτικός Προϊστάμενος της ΚΥΠ υποστράτηγος Ανδρέας Πενταράς υποχρεώθηκε σε παραίτηση μετά από σκάνδαλο παρακολουθήσεων. Η ΚΥΠ  όπως αποκαλύφθηκε από διαρροές στο Wikileaks είχε επιδείξει ενδιαφέρον για αγορές λογισμικών παρακολούθησης όπως τα προϊόντα Da Vinci το Galileo της ιταλικής εταιρείας The Hacking Team. Από δοκιμές που έγιναν σε σχέση με τα λογισμικά αυτά διαφάνηκε από τις αποκαλύψεις του  Wikileaks ότι μεταξύ άλλων έγιναν δοκιμαστικά  Hacking στις δύο μεγάλες εφημερίδες της Κύπρου, τον Πολίτη και τον Φιλελεύθερο.

Καταγγελίες για παρακολουθήσεις έγιναν και επί προηγούμενων προέδρων. 

Πηγές

1. Polignosi
2. Ο περί της Κυπριακής Υπηρεσίας Πληροφοριών Νόμος