Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Λυρική σοπράνο.  Μία από τις πιο χαρακτηριστικές φωνές της κυπριακής έντεχνης-μελοποιημένης μουσικής, με επιτυχίες που αποτελούν πια μέρος της μουσικής παράδοσης και της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου. Ήταν προικισμένη με μεταλλική φωνή που την ανέδειξε σαν την πιο άρτια ερμηνεύτρια δημοτικών και έντεχνων τραγουδιών.

Βλέπε λήμμα: Τραγούδι

Η Καλλιόπη Σπύρου (Καλλιόπη Κωνσταντίνου Παρτακέλα) γεννήθηκε στην Κυθρέα το 1932 και πέθανε στη Λευκωσία στις 12 Αυγούστου 2025.

Καταγόταν από  φτωχή οικογένεια και ήταν το έκτο και το πιο μικρό παιδί της οικογένειας. Μετά τον πρόωρο θάνατο του πατέρα της, 8 χρονών, μετακόμισε με την οικογένειά της στη Λευκωσία όπου από πολύ μικρή ηλικία μπήκε στη βιοπάλη.

Σε ηλικία δεκατεσσάρων χρονών, με την προτροπή του αδελφού της έγινε μέλος της χορωδίας των Λαϊκών Οργανώσεων Λευκωσίας. Ο μαέστρος Ζαχαρίας Χαβάς την όρισε σολίστ της χορωδίας και ταυτόχρονα τη παρότρυνε να γραφτεί στη Μουσική Ακαδημία του Γιώργου Αρβανιτάκη.

Βλέπε λήμμα: Γεώργιος Αρβανιτάκης

Βασικός σταθμός στην πορεία καριέρα της Καλλιόπης Σπύρου ήταν η γνωριμία της με τον Αχιλλέα Λυμπουρίδη, με τον οποίο συνεργάστηκε συστηματικά μέχρι και τον θάνατό του, το 2006. Μαζί του ξεκίνησε μια πολύχρονη επιτυχημένη καλλιτεχνική πορεία στο λαϊκό και στο έντεχνο κυπριακό τραγούδι. Αρχικά ερμήνευσε τις ωραιότερές του συνθέσεις σε στίχους γνωστών κυπρίων ποιητών σε κυπριακή διάλεκτο, Λιπέρτη, Πασιαρδή, Μόντη, Ροδίνη και στη συνέχεια σε στίχους Τ. Ανθία, Θ. Πιερίδη, Γ. Σεφέρη, Ε. Π. Πετρώνδα.

Βλέπε λήμμα: Αχιλλέας Λυμπουρίδης

Το 1964 έκανε την πρώτη της εμφάνιση σε τηλεοπτικό μουσικό πρόγραμμα του ΡΙΚ και το κοινό της Κύπρου γνώρισε το έντεχνο κυπριακό τραγούδι με πρωτεργάτη τον Αχιλλέα Λυμπουρίδη και από τότε ακολούθησαν πολλές άλλες εμφανίσεις. Το 1966 η Καλλιόπη Σπύρου εξέδωσε με τον Αχιλλέα Λυμπουρίδη τους πρώτους μικρούς δίσκους με το Ματσικόριδον, την Βρύσην, το Βούττημαν ήλιου, το Γαινεκάτον και άλλα.

Σημαντικός σταθμός στην καλλιτεχνική της πορεία ήταν και η γνωριμία και συνεργασία της με τον μουσικοσυνθέτη Αρμάνδο Τζιοζεφέν, μαζί με τον οποίο δημιούργησαν ορχήστρα, με την οποία πήραν μέρος σε διάφορες εκδηλώσεις στην Κύπρο και στο εξωτερικό.

Βλέπε λήμμα: Αρμάνδος Τζοζεφέν

Εκπροσώπησε την Κύπρο σε Παγκόσμια Φεστιβάλ και Φεστιβάλ Νεολαίας, συμμετείχε σε άλλες εκδηλώσεις και συναυλίες όπου διακρίθηκε, στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λονδίνο, Μόσχα, Ρουμανία, Βουλγαρία.

Η τραγουδιστική της καριέρα έκλεισε με τη συνεργασία της με τον Αντρέα Αρτέμη στον ψηφιακό δίσκο «Τρίλες στο Φως» στον οποίο ερμήνευσε με μοναδικό τρόπο δώδεκα συνθέσεις του σε στίχους Γιώργου Σοφοκλέους και Ελλαδιτών μεσοπολεμικών ποιητών του ΄30, καθώς και δυο παραδοσιακά τραγούδια της Κύπρου σε διασκευές του.

Βλέπε βίντεο: Ψηφιακός Ηρόδοτος- Αρχείο ΡΙΚ

Το 2007 με τον σύζυγο της, Γρηγόρη, είχαν ανθολογήσει σε διπλό ψηφιακό δίσκο επιλογές από αξέχαστες ερμηνείες της σε μουσική των Λυμπουρίδη, Τζοζεφέν, Κοτσώνη, Βιολάρη, Αρτέμη. Στο ραδιοφωνικό του αρχείο ο μουσικοσυνθέτης Ανδρέας Αρτέμης διατηρεί όλες τις συνομιλίες τους από εκπομπές του, όπως κι όλο τον πλούτο των ερμηνειών της.

Ο Ανδρέας Αρτέμης στην ανάρτησή με αφορμή το θάνατό της Καλλιόπης, αναφέρει ότι «η μουσική κληρονομιά της μικρής μας πατρίδας θα ήταν τόσο φτωχή αν δεν είχαμε τη Καλλιόπη Σπύρου στην ερμηνεία τραγουδιών του Λυμπουρίδη και τις αλησμόνητες διασκευές του σε παραδοσιακά τραγούδια της Κύπρου, με μια σοπράνο να αφήνει κατάπληκτα τα πλήθη με τις ερμηνείες της».

Η σπουδαιότερη της διάκριση μέσα από την 40χρονη επιτυχημένη καλλιτεχνική της πορεία είναι αναμφίβολα η αποδοχή με την οποία αγκάλιασε και αγάπησε ο κόσμος τις διαχρονικές ερμηνείες της όπως "Μαύρα μάθκια", "Η Μαρικκού", "Η Δροσούλα", "Η Αππωμένη" κ.ά.

Βλέπε βίντεο: Αρχείο Ιστορίας Γυναικών- Ινστιτούτο Ερευνών Προμηθέας

Πηγές

1.Εφημερίδα Πολίτης- Έφυγε από τη ζωή η Καλλιόπη Σπύρου

2.Ψηφιακός Ηρόδοτος- Αρχείο ΡΙΚ

www. polignosi.com