Πλιθθάριν

Image

Το πλιθθάριν (από την αρχ. λέξη πλίνθος) ήταν για πολλούς αιώνες, μέχρι και σχεδόν πρόσφατα, το κύριο δομικό υλικό για οικοδόμηση κατοικιών και υποστατικών στην Κύπρο, ιδίως δε στις πεδινές και λοφώδεις περιοχές του νησιού.

 

Το πλιθθάριν είναι οικοδομική πλάκα, κατασκευασμένη από πηλό. Οι συνήθεις διαστάσεις της είναι περίπου 40 εκ. μήκος, 30 εκ. πλάτος και γύρω στα 6 εκ. ύψος. Κατασκευαζόταν ως εξής: το κατάλληλο χώμα αφού κοσκινιζόταν, ζυμωνόταν σε πηλό με την προσθήκη νερού. Στον πηλό προσετίθεντο και ποσότητες μικροκομμένων στελεχών δημητριακών (άχυρα) που αποτελούσαν συνδετικό υλικό το οποίο έδινε στερεότητα. Τα στελέχη αυτά λέγονταν κόντυλα*, ήσαν δηλαδή οι κόνδυλοι των δημητριακών που έσπαζαν κατά το αλώνισμα. Αφού ο πηλός ζυμωνόταν καλά, ετοποθετείτο σε κατάλληλα ορθογώνια ξύλινα καλούπια που αφήνονταν να στεγνώσουν στον δυνατό ήλιο. Οι πλάκες που κατασκευάζονταν με τον τρόπο αυτό χρησιμοποιούνταν για την οικοδόμηση κατοικιών και άλλων υποστατικών.

 

Ωστόσο η βάση των κτιρίων (και σε ύψος γύρω στο ένα μέτρο περίπου από την επιφάνεια του εδάφους) κτιζόταν πάντοτε με πέτρα για περισσότερη στερεότητα και ασφάλεια της βάσης. Σε αρκετές μάλιστα περιπτώσεις με πέτρα κατασκευαζόταν ολόκληρο το ισόγειο του σπιτιού και με πλιθθάριν ο όροφος. Ο ίδιος πηλός που εχρησιμοποιείτο για την κατασκευή πλιθθαρκών εχρησιμοποιείτο και σαν κονίαμα για το κτίσιμο ενώ, ακόμη πιο αραιωμένος, χρησιμοποιείτο και ως σοβάς.

 

Οι πλιθθαρόκτιστες κατοικίες και άλλες κατασκευές (οι λεγόμενες πλιθθαρένες ή και πλιθθαρέτινες) απαντώνται κυρίως στα πεδινά μέρη του νησιού όπου αφθονεί το χώμα. Αντίθετα στα ορεινά, όπου το χώμα είναι πολύ λιγότερο κι ακατάλληλο, οι κατοικίες κι οι λοιπές κατασκευές ήταν πετρόκτιστες.

 

Σαν δομικό υλικό, το πλιθθάριν ήταν το πιο φθηνό στην πεδιάδα. Είχε επίσης πολύ καλές μονωτικές ιδιότητες και στερεότητα κατασκευής.

 

(Βλέπε και λήμμα αρχιτεκτονική, κεφ. ε) λαϊκή αρχιτεκτονική).