Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η έκδοση στη Λευκωσία της εβδομαδιαίας εφημερίδας «Ἐλευθερία» στις 14 Μαϊου 1906 απετέλεσε όχι μόνο δημοσιογραφικό, αλλά και ιστορικό γεγονός, αφού στην πορεία αποδείχθηκε ως μια από τις σημαντικότερες εφημερίδες στη χώρα. Διευθυντής και ιδιοκτήτης της εφημερίδας και του τυπογραφείου που την εξέδιδε (κοντά στα παλαιά γραφεία της Φανερωμένης) ήταν ο Κύρος Θ. Σταυρινίδης, που διετέλεσε προηγουμένως προϊστάμενος του τυπογραφείου που εξέδιδε την εφημερίδα «Φωνή τῆς Κύπρου». Ο Κύρος Θ. Σταυρινίδης μαζί με τον νεότερο αδελφό του Δημοσθένη ήσαν οι κύριοι συντελεστές της έκδοσης της εφημερίδας. Αυτοί πλαισιώνονταν από μια πληθώρα άλλων διακεκριμένων λογίων και δικηγόρων της εποχής όπως ο Νεοπτόλεμος Πασχάλης, ο Νεοκλής Κυριαζής, ο Αντώνης Τριανταφυλλίδης και άλλοι. Με τους έγκυρους συνεργάτες της και μια πλειάδα ανταποκριτών από τις άλλες κυπριακές πόλεις και το εξωτερικό, η εφημερίδα κατόρθωσε σύντομα να επιβληθεί και να θεωρείται η πιο έγκυρη και ενημερωμένη κυπριακή εφημερίδα με μεγάλο, για τα δεδομένα της εποχής εκείνης, αναγνωστικό κοινό.

Η εφημερίδα εμφανίστηκε σε μια κρίσιμη περίοδο, όταν το αρχιεπισκοπικό ζήτημα βρισκόταν στην οξύτερή του φάση. Επιμελώς, όμως, απέφυγε την ανάμειξή της και δεν πήρε ενεργό μέρος στα κομματικά ζητήματα της εποχής.

Η «Ἐλευθερία» είχε μεγάλο μέγεθος (62 Χ 45 εκ.) που το διατήρησε μέχρι τέλους, σχήμα εξάστηλο (πλάτος στήλης 6 1/2 εκ.), που αργότερα έγινε οκτάστηλο και τελικά εννεάστηλο (πλάτος στήλης 4 εκ.). Ξεκίνησε ως τετρασέλιδη για να γίνει αργότερα εξασέλιδη, οκτασέλιδη και κάποτε πολυσέλιδη.

Όταν ο Κύρος Θ. Σταυρινίδης απεβίωσε το 1931, ανέλαβε τη διεύθυνσή της ο Δημοσθένης Θ. Σταυρινίδης. Σ’ αυτόν μεταβίβασε την ιδιοκτησία της εφημερίδας, το 1934, ο τρίτος αδελφός Δρ Γεώργιος Θ. Σταυρινίδης. Ο Δημοσθένης Σταυρινίδης διηύθυνε την εφημερίδα μέχρι το θάνατό του το 1957.

Ο Δημοσθένης Σταυρινίδης γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1878 και σπούδασε νομικά στην Αθήνα και στο Λονδίνο. Το 1911 εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο, όπου ίδρυσε και διηύθυνε την εφημερίδα «Ηχώ του Λονδίνου». Το 1915 επέστρεψε στην Αθήνα και διηύθυνε την εφημερίδα «Πολιτεία». Εκεί αναμείχθηκε στην πολιτική και ανέλαβε τη διεύθυνση του Γραφείου Εξωτερικού Τύπου της Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως μέχρι το 1920, οπότε διορίστηκε γενικός διοικητής Χίου, διοικητής Χαλκιδικής και Αγίου Όρους. Το 1923 εξέδωσε στην Αθήνα την «Ἐφημερίδα τῆς Ἑλλάδος» της οποίας διέκοψε την έκδοση το 1929 για να έλθει στη Λευκωσία ως συνεκδότης -συνδιευθυντής της «Ελευθερίας», γιατί ο αδελφός του Κύρος είχε προβλήματα υγείας. Λόγω της αναμείξεώς του στην πολιτική στην Ελλάδα και της δημοσιογραφικής του πείρας, αλλά και της ευχέρειάς του στο γραπτό λόγο (ήταν και πρωτοπόρος διηγηματογράφος) ο Δημοσθένης Σταυρινίδης κατόρθωσε με την εμβρίθεια των άρθρων του και το γλαφυρό του ύφος να επιβληθεί ως ο κυριότερος αρθρογράφος της εποχής του. Πολεμούσε όσους αμφισβητούσαν την ελληνικότητα της Κύπρου και υπέσκαπταν το ενωτικό ζήτημα. Οι απόψεις του ήσαν σεβαστές και προβλημάτιζαν ακόμη και την αποικιοκρατική κυβέρνηση. Ο Δημοσθένης Σταυρινίδης δεν ήταν μόνο διακεκριμένος δημοσιογράφος, ήταν και δημιουργός δημοσιογραφικής σχολής στην οποία μαθήτευσαν πληθώρα Κυπρίων δημοσιογράφων. Ήταν επιβλητικός αλλά και ανθρώπινος, με δημόσιο αίσθημα και χιούμορ.

Η εφημερίδα του «Ἐλευθερία» ξεχώριζε για τη σοβαρότητα, τη συντηρητικότητα και το στιλ της, για την πλούσια αρθρογραφία, σχολιογραφία και ειδησεογραφία της, για τις πλούσιες λογοτεχνικές, καλλιτεχνικές, λαογραφικές, ιστορικές και επιστημονικές της στήλες. Απ’ αυτές παρέλασαν τα κυριότερα ονόματα της πολιτικής, πνευματικής, καλλιτεχνικής και επιστημονικής ζωής της Κύπρου για εβδομήντα περίπου χρόνια. Τα περιεχόμενα της εφημερίδας αποτελούν πολύτιμη ιστορική πηγή για την πρόσφατη ιστορία της Κύπρου.

Η «Ἐλευθερία» ξεκίνησε ως εβδομαδιαία στις 14 Μάιου 1906, έγινε δισεβδομαδιαία (Τετάρτη και Σάββατο) στις 3 Ιανουαρίου 1923, καθημερινή (έξι μέρες την εβδομάδα) στις 1 Ιανουαρίου 1938 και από τις 15 Μαρτίου 1940 κυκλοφορούσε και κάθε Δευτέρα. Αργότερα ανέστειλε την έκδοση της Δευτέρας.

Μετά το θάνατο του Δημοσθένη Θ. Σταυρινίδη το 1957, τη διεύθυνση της εφημερίδας ανέλαβαν η θυγατέρα του Μηλίτσα Σταυρινίδη - Καρουάνα και ο σύζυγός της Γ. Καρουάνας, ενώ τη διεύθυνση της συντάξεως ανέλαβε ο Γεώργιος Χατζηνικολάου.

Η τελευταία έκδοση της εφημερίδας ήταν την Κυριακή 14 Ιουλίου 1974, αφού έζησε 69 σχεδόν χρόνια και κυκλοφόρησε 14.063 φύλλα. Η διεύθυνση της εφημερίδας πήρε την οδυνηρή απόφαση να αναστείλει την έκδοσή της για καθαρά δεοντολογικούς λόγους, μετά την εκδήλωση του πραξικοπήματος τη Δευτέρα 15 Ιουλίου 1974, αρνούμενη να συνεχίσει την έκδοση της «Ἐλευθερίας» κάτω από συνθήκες λογοκρισίας. Από τότε η εφημερίδα δεν έχει επανεκδοθεί.