Ρίτσος Γιάννης
Ένας από τους μεγαλύτερους Νεοέλληνες ποιητές. Γεννήθηκε στη Μονεμβασία την 1η Μαϊου 1909 και πέθανε στην Αθήνα στις 12 Νοεμβρίου 1990. Καταγόταν από οικογένεια γαιοκτημόνων που όμως καταστράφηκε οικονομικά, οπότε ο ίδιος γνώρισε πολλές δυσκολίες παράλληλα προς οικογενειακά δράματα. Ο ίδιος στρατεύθηκε στις τάξεις της Αριστεράς. Εργάστηκε ως ηθοποιός, χορευτής, διορθωτής κι επιμελητής κειμένων κλπ. Επανειλημμένα γνώρισε διώξεις κι εκτοπίστηκε στη Λήμνο, και στη Μακρόνησο το 1948 -1952 και στη Γυάρο, Λέρο και Σάμο το 1967- 1971. Η καθολική αναγνώριση ήλθε μετά τη πτώση της τελευταίας δικτατορίας στην Ελλάδα, το 1974. Το 1975 αναγορεύθηκε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το 1978 επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ και το 1984 του Πανεπιστημίου Λειψίας. Στις 2 Μαϊου 1977 παραλαμβάνε το Διεθνές Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη. Πολλές τιμητικές διακρίσεις πήρε επίσης από τη Βουλγαρία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Γερμανία, την Αυστραλία κ.α. χώρες, ενώ τιμήθηκε κι από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ειρήνης το 1979.
Ο Γιάννης Ρίτσος εξέδωσε πλήθος βιβλίων, με πρώτο το Τρακτέρ (1934). Γνωστότερα έργα του είναι ο Επιτάφιος (1936), Αποχαιρετισμός (1957), Οι Γειτονιές του Κόσμου (1957), Ρωμιοσύνη (1966), Δεκαοκτώ Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας (1973), Καπνισμένο Τσουκάλι (1974), Η Κυρά των Αμπελιών (1975), Μονοβασία (1982), Ταναγραίες (1984), Επινίκια (1984), τέσσερις συλλογές με τίτλο Ποιήματα (1961,1961, 1964, 1975), κι αρκετές ακόμη ποιητικές συλλογές. Έγραψε επίσης κι εξέδωσε μυθιστορήματα, δοκίμια κι άλλα πεζά, ενώ μετέφρασε και ξένους ποιητές.
Πολλά ποιητικά του έργα μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη κι άλλους συνθέτες και χιλιοτραγουδήθηκαν. Ο Κύπριος συνθέτης Γιώργος Κοτσώνης μελοποίησε, μεταξύ άλλων, την ποιητική σύνθεση του Ρίτσου Η Κυρά των Αμπελιών.
Η σχέση του με την Κύπρο
Ο Ρίτσος σχετίστηκε πολύ στενά με την Κύπρο και τους αγώνες της. Εκτός του ότι πολλοί Κύπριοι δημιουργοί υπήρξαν καλοί του φίλοι, έδωσε ο ίδιος έργα εμπνευσμένα από την Κύπρο. Η εξαίρετη ποιητική του σύνθεση Αποχαιρετισμός (1957) είναι εμπνευσμένη από τον ηρωϊκό θάνατο του Γρηγόρη Αυξεντίου (τον Μάρτιο του 1957) κι αποτελεί ένα μονόλογο του ήρωα μέσα στο κρησφύγετο, λίγο πριν από το τέλος. Εξάλλου το 1974, αμέσως μετά την τραγωδία του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής, ο Γιάννης Ρίτσος έγραψε τον Ύμνο και Θρήνο για την Κύπρο, που επίσης μελοποιήθηκε κι αγαπήθηκε ιδιαίτερα.
Πέντε χρόνια μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, στις 16 Μαϊου 1979, ο Γιάννης Ρίτσος ήρθε στην Κύπρο προσκεκλημένος του υπουργού Παιδείας Χρυσόστομου Σοφιανού. Σε δηλώσεις του στο αεροδρόμιο Λάρνακας είπε μεταξύ άλλων: "Έρχομαι σαν προσκυνητής. Προσκυνητής της ιστορίας της πανάρχαιης της Κύπρου. Προσκυνητής του εξαίρετου πολιτισμού της. Προσκηνητής της σύγχρονης αγωνιστικής ιστορίας της. Προσκυνητής για όλους εκείνους που έπεσαν στους μεγάλους αγώνες για την ελευθερία.... Εύχομαι η Κύπρος πολύ σύντομα να βρει την ελευθερία της..."
(Βίντεο Ψηφιακός Ηρόδοτος -Αρχείο ΡΙΚ)
Ο Γιάννης Ρίτσος επισκέφθη επανειλημμένα την Κύπρο με τελευταία φορά το 1989, λίγους μήνες πριν το θάνατό του, οπότε η κυπριακή κυβέρνηση απέδωσε τιμές στον ποιητή για την προσφορά του, ο δε τότε πρόεδρος της Δημοκρατίας Γιώργος Βασιλείου, σε τελετή στο προεδρικό μέγαρο, του απένειμε τον μεγαλόσταυρο του Εθνάρχη Μακαρίου Γ', τη μεγαλύτερη διάκριση του κυπριακού κράτους.
Κατά την επίσκεψη του στην Κύπρο ο Ρίτσος ζήτησε να δει και να μιλήσει και με Κύπριους λογοτέχνες. Έτσι, ένα απόγευμα, διοργανώθηκε μία συνάντηση μαζι του που πραγματοποιήθηκε στη μεγάλη αίθουσα του Προεδρικού Μεγάρου. Η φωτογραφία είναι απο την είσοδο του ποιητή στη μεγάλη αίθουσα του Προεδρικού , υποβασταζόμενος απο τον Πρόεδρο Βασιλείου. Δίπλα-τους ο τότε Υπουργος Παιδείας Ανδρέας. Φιλίππου και πίσω ο λογοτέχνης Πανίκος Παιονιδης, ο Γιώργος Λιλλήκας, ειδικός σύμβουλος του προέδρου της Δημοκρατίας και ο δημοσιογράφος- λογοτέχνης Χρίστος Μαυρής.
Πηγή
Φώτο Γκάλερι
