Δάνδολος Πέτρος Α
Λαρνακέας λόγιος με διασυνδέσεις προς την ιταλική και την ελληνική παροικία της Αιγύπτου, όπου φαίνεται ότι έζησε κάποιο διάστημα, προφανώς γόνος της γνωστής βενετικής ομώνυμης οικογένειας, ίσως απόγονος των Δανδόλων του 1570 από κλάδο που επιβίωσε στο νησί, όπως κι άλλες λατινικές οικογένειες μετά την κατάληψη της Κύπρου από τους Τούρκους. Είναι γνωστός κυρίως για τη μετάφραση στα ελληνικά του βιβλίου Διήγησις τῆς Τρομερᾶς Πολιορκίας καί Ἁλώσεως τῆς Ἀμμοχώστου κατά τό ἒτος 1571 ἐκ χειρογράφου τινός τοῦ στρατηγοῦ Ἀγγέλου Γάττου ἐξ Ὀρβιέτου, Δημοσιευθεῖσα ὑπό τοῦ Ἱερέως Πολυκάρπου Κατιτζάνη, Μεταφρασθεῖσα ἐκ τοῦ Ἰταλικοῦ ὑπό τοῦ Φιλέλληνος Ἰταλοῦ Πέτρου Α. Δανδόλου, ἒκδοσις Β', ἐν Καΐρῳ (Αἰγύπτου), Τύποις Ι. Πολίτου, 1926, σσ. 2 ἀν. ἀρ. + 124 + ἀν. ἀρ. 2. Η πρώτη έκδοση έγινε στη Λάρνακα στα 1897 με τον ίδιο αριθμό σελίδων και επανεκδόθηκε από τη Μορφωτική Υπηρεσία του υπουργείου Παιδείας της Κύπρου στα 1972 ἐπ’ εὐκαιρίᾳ τοῦ Διεθνοῦς Ἒτους Βιβλίου. Στην σ. 2 της δεύτερης έκδοσης ο Πέτρος Α. Δάνδολος σημειώνει: ἐπεχείρησα τῇ συμπράξει Κυρίου τινός -ἐκ μετριοφροσύνης μή θελήσαντος νά γνωσθῇ τό ὂνομά του- τήν ἐν τῇ Ἑλληνικῇ γλώσσῃ μετάφρασιν τοῦ κατά τό ἒτος 1897 ὑπό τόν ἂνωθι τίτλον διά πρώτην φοράν ἐκδοθέντος Ἰταλιστί ὑπό τοῦ αιδ. κ. Πολυκάρπου Κατιτζάνη ἀξιολόγου ἱστορικοῦ συγγράμματος ἐπί τῇ βάσει χειρογράφου τοῦ Ἰταλοῦ στρατηγοῦ Ἀγγέλου Γάττου, αὐτόπτου... Στην σ.α' (ἀν. ἀρ.) ομιλεί για το ενδιαφέρον του για τήν πρόοδον καί ἀναγέννησιν τῆς γενέτειράς μου πατρίδος Κύπρου, που εξυπηρετείται και με έργα όπως η μετάφραση του έργου του Α. Γάττου, και αναφέρει την εξάντληση όλων των αντιτύπων της πρώτης έκδοσης, προσθέτοντας ότι την β' ἒκδοσιν καί νέαν ἐκτύπωσιν κάμνει ὓστερα ἀπό παράκλησιν πολλῶν Κυπρίων συμπατριωτῶν μου τόσον ἐν Αἰγύπτῳ ὃσον καί ἀλλαχοῦ και την αφιερώνει στον συμπαθῆ συμπολίτην μου καί ἀκάματον πρόεδρον τῆς ἐν Ἀλεξανδρείᾳ Κυπριακῆς Ἀδελφότητος ὀφθαλμίατρον κ. Γ.Σ. Ἰακωβίδην... εἰς ἐπιβράβευσιν τοῦ ἀξιοθαυμάστου ἀληθῶς ἒργου, τό ὁποῖον ἀπό δεκαετίας [δηλ. από το 1916] καί πλέον ἐπετέλεσεν ὡς πρόεδρος τῆς Ἀδελφότητός μας. Ὁ μεταφραστής Πέτρος Α. Δάνδολος. Κάιρον 1/3/6. Ώστε ο Πέτρος Α. Δάνδολος ζούσε ήδη από καιρό στο Κάιρο και συγχρωτιζόταν με τους εκεί Έλληνες Κυπρίους μετανάστες, σχεδόν τέλεια αφομοιωμένος γλωσσικά και πολιτιστικά, μερικώς και «εθνικά», όπως ο Γουσταύος Λαφφών, ο Ιερώνυμος Βαρλαάμ και άλλοι. Η περίπτωσή του είναι εξόχως ενδιαφέρουσα για τη μεικτή ελληνοευρωπαϊκή παιδεία και συνείδηση μιας ελίτ της Λάρνακας στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αι., με ρίζες στην Τουρκοκρατία. Σημαντική και επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι η εισαγωγή του στο έργο (σσ. 3-17) και πολύ διδακτικός και ενδεικτικός των πολλών σχέσεών του με Έλληνες, Ελληνογάλλους, Ελληνοϊταλούς, Μαρωνίτες κ.α. στη Λάρνακα, στην Κερύνεια, στην Αμμόχωστο, στην Αλεξάνδρεια, στην Aix-en- Provence, στη Μερσίνα, στην Ταρσό, στα Άδανα, στη Βηρυττό [sic], στην Λεμησσό [sic], στη Λευκωσία, στον Άγιο Παντελεήμονα (Μύρτου) και στην Ορά είναι ο Κατάλογος Συνδρομητών του στις σσ. 121-124, προφανώς της πρώτης έκδοσης 1897, που ανατυπώθηκε στην έκδοση του 1926 και σ’ εκείνη του 1972.