Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η εκκλησία της Παναγίας Ελεούσας κοντά στο Ριζοκάρπασο ήταν το καθολικό ενός μικρού μοναστηριού που ήταν μετόχι του μοναστηριού της Αγίας Αικατερίνης του όρους Σινά.

Βλέπε λήμμα: Σινά μοναστήρι και Κύπρος

Τα μοναστηριακά κτίρια, κτισμένα με ωμά πλιθάρια και λάσπη, μετά την εγκατάλειψή τους καταστράφηκαν. Δεν είχαν πάντως τη μορφή ενός μοναστηριού. Μετά την ανακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Κύπρου η διαχειριστική επιτροπή του μοναστηριού του Αποστόλου Ανδρέα αγόρασε το μοναστήρι της Παναγίας Ελεούσας από το μοναστήρι του Σινά.

Βλέπε λήμμα: Το μοναστήρι του αποστόλου Ανδρέα

Αρχιτεκτονική

Η εκκλησία της Παναγίας Ελεούσας είναι δίκλιτη. Τα κλίτη χωρίζονται από δυο τόξα έντονης γοτθικής μορφής και καλύπτονται από οξυκόρυφη καμάρα που χωρίζεται σε δυο από εγκάρσιο οξυκόρυφο τόξο. Και τα δυο κλίτη καταλήγουν σε ημικυκλικές αψίδες καλυμμένες με τεταρτοσφαίριο. Το νότιο τόξο είναι πιο πλατύ από το βόρειο. Στο μέσο του νότιου τοίχου του νότιου κλίτους υπάρχει η κύρια είσοδος της εκκλησίας. Άλλες δυο θύρες υπάρχουν στον δυτικό τοίχο. Η νότια είσοδος είναι ιδιαίτερα διακοσμημένη. Οι ορθοστάτες της θύρας αυτής διακοσμούνται με κιονίσκους που ξεκινούν από βάση βαθμιδωτή και καταλήγουν σε απλά επίκρανα από τα οποία ξεκινούν τα οξυκόρυφα τόξα που επιστέφουν τη θύρα αυτή. Ανάμεσα στα τόξα αυτά υπάρχουν αστερόμορφα ανθύλια όπως και στο τόξο της νότιας θύρας της εκκλησίας του Αγίου Μάμα στο Δάλι. Η τοιχοδομία της εκκλησίας δεν είναι επιμελημένη κι ακολουθεί το ανισόδομο σύστημα.

 Στην εκκλησία αυτή υπάρχουν αναμειγμένα βυζαντινά και γοτθικά στοιχεία όπως και σε πλήθος άλλες παρόμοιες εκκλησίες στην Κύπρο. Πιθανότατα κτίστηκε τον 15ο αιώνα. Στην εκκλησία υπήρχαν αξιόλογες εικόνες του 15ου - 16ου αιώνα. Ανάμεσα σ' αυτές είναι μια εικόνα του Αρχαγγέλου που βρίσκεται σήμερα στο Βυζαντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ' στη Λευκωσία, ίσως του 15ου αιώνα και μια μισοκατεστραμμένη αλλά αξιόλογη εικόνα του απ. Θωμά.

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια