Στεφάνι ή Στεφάνου

Image

Μεσαιωνικός οικισμός της Κύπρου, που δεν υφίσταται σήμερα. Φαίνεται να ήταν ο ένας από τους δύο διπλανούς οικισμούς που αποτελούσαν την Στεφάνου Βατιλήν την οποία μνημονεύει ο μεσαιωνικός χρονικογράφος Λεόντιος Μαχαιράς.

 

Στον Μαχαιρά, η Στεφάνου Βατιλή παρουσιάζεται ως ένας και μοναδικός οικισμός. Όμως σε παλαιούς χάρτες της Κύπρου (όπως εκείνος του Abraham Ortelius του 1573 και εκείνος του Jodocus Hondius του 1606), στην ίδια περιοχή σημειώνονται δύο διαφορετικοί πλην διπλανοί οικισμοί που αναγράφονται ως Vasili (=Βασίλι) και ως Stefani (=Στεφάνι).

 

Φαίνεται, λοιπόν, ότι η Στεφάνου Βατιλή του Λεοντίου Μαχαιρά ήταν κάποτε δύο διπλανοί οικισμοί που συχνά λογίζονταν ως ένας (όπως λ.χ. και τα χωριά της επαρχίας Αμμοχώστου Περιστερώνα και Πηγή, που συχνά αναφέρονται σαν ένα: Περιστερωνοπηγή).

 

Το σημερινό μεγάλο χωριό Βατιλή ή Βατυλή, δεν θα πρέπει, λοιπόν, να πήρε το όνομα κάποιου ιδιοκτήτη του (των Βυζαντινών Χρόνων) που ονομαζόταν Στέφανος Βατιλής – όπως συχνά θεωρείται από διάφορους μελετητές - αλλά να είναι ο διάδοχος οικισμός των χωριών Στεφάνι ή Στεφάνου και Βατιλή ή Βασίλι. Τα δύο αυτά μεσαιωνικά χωριά ίσως είχαν αρχικά τα ονόματα Άγιος Στέφανος και Άγιος Βασίλειος και ίσως να ενώθηκαν κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας σε ένα φέουδο εάν ένας ήταν ο ιδιοκτήτης τους, η οικογένεια ντε Μοντολίφ όπως μαρτυρεί ο Λεόντιος Μαχαιράς, και αργότερα ο ευγενής Αντώνιος ντε Μπον σύμφωνα προς τον ντε Μας Λατρί.

 

Στο χειρόγραφο του Κυπριακού Μουσείου, της περιόδου της Βενετοκρατίας, μνημονεύεται επίσης ο οικισμός Stefani μεταξύ εκείνων που βρίσκονταν στη γεωγραφική και διοικητική περιοχή της Άσσιας, ενώ στο περίπου σύγχρονο χειρόγραφο Λειμωνίδα το Stefani, καθώς και χωριστά η Vasili περιλαμβάνονται μεταξύ των οικισμών που διοικητικά ανήκαν στο διαμέρισμα της Μεσαορίας. Αλλά ήδη ο Φλώριος Βουστρώνιος (16ος αιώνας) αναφέρει: Στεφανοβατιλή (Stephanovatili), δηλαδή έναν οικισμό με το σύνθετο αυτό όνομα, και όχι δύο.

 

*Το χειρόγραφο του Κυπριακού Μουσείου μνημονεύει και άλλον οικισμό με την ονομασία Stefani ως βρισκόμενο στη διοικητική έκταση της Λαπήθου (επαρχία της Κερύνειας).   Δεν υπάρχουν όμως άλλες πληροφορίες για τον οικισμό αυτόν.

 

Ο ιστορικός Φλώριος Βουστρώνιος μνημονεύει τον οικισμό Stefani ως ένα από τα 9 χωριά που ο βασιλιάς της Κύπρου Ιάκωβος Β΄ παραχώρησε το 1460 στον Σορ ντε Νάβες προκειμένου να τον στρατεύσει στην υπηρεσία του.