Τράπεζα Κύπρου & Εφημερίδα Πολίτης

Η Λευκωσία, λόγω των τειχών που την περιζώνουν, αντιμετώπισε προβλήματα διακίνησης από τα πρώτα χρόνια της αγγλικής κατοχής. Επί Τουρκοκρατίας τα λαβυρινθώδη σοκάκια εθεωρούντο ικανοποιητικά αν χωρούσαν ένα φορτωμένο γαΐδαρο ή ένα κάρο. Πλατιοί δρόμοι υπήρχαν μόνο στην περιοχή του σεραγίου και της Αρχιεπισκοπής. Εξάλλου μόνο οι δρόμοι που κατέληγαν στις τρεις πύλες είχαν διέξοδο από τα τείχη, ενώ οι υπόλοιποι, περιλαμβανομένης και της σημερινής οδού Λήδρας, ήσαν εσωτερικοί, χωρίς διέξοδο. Μετά την αγγλική κατοχή, όταν έγιναν τ’ ανοίγματα στα τείχη, μερικοί δρόμοι απέκτησαν διέξοδο και προσέλαβαν εμπορικό χαρακτήρα. Ένας τέτοιος δρόμος ήταν η οδός Λήδρας, τότε γνωστή ως Μακρύς Δρόμος, που έγινε ο κυριότερος εμπορικός δρόμος της πρωτεύουσας.

Βλέπε λήμμα: Οχυρώσεις

Οι δρόμοι μέσα στα τείχη χρειάστηκαν βελτιώσεις επί πολλά χρόνια για να μπορούν ν' αντεπεξέλθουν στην αυξανόμενη κίνηση των τροχοφόρων — κάρων, αμαξών και καπριολέ — αλλά ιδιαίτερα των ποδηλάτων και των αυτοκινήτων, τα οποία άρχισαν να πολλαπλασιάζονται από τις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας. Δεν δυσκολευόταν μόνο η κίνηση των τροχοφόρων στους στενούς δρόμους, αλλά και των ίδιων των πεζών, επειδή δεν υπήρχαν καθόλου πεζοδρόμια. Έτσι παράλληλα με την κατασκευή δρόμων στη νέα πόλη, με πρώτο τον κυκλικό δρόμο γύρω από τα τείχη, με τον καιρό άρχισε κι η διαπλάτυνση των δρόμων μέσα στα τείχη, η οποία ακόμη επιδέχεται βελτιώσεις.

Βλέπε λήμματα: Αυτοκίνητο και Ποδήλατο

Με τη συνεργασία της αποικιακής κυβέρνησης και του δήμου, οι δρόμοι της πρωτεύουσας βελτιώθηκαν σημαντικά επί Αγγλοκρατίας κι έξω από τα τείχη, και παρά την αύξηση του πληθυσμού η συγκοινωνία δεν συναντούσε πολύ σοβαρά προβλήματα. Το συγκοινωνιακό πρόβλημα έγινε πολύ πιο οξύ μετά την ανεξαρτησία, όταν ο αριθμός των αυτοκινήτων άρχισε ν’ αυξάνεται με αλματώδη ρυθμό και δημιουργήθηκε μια κατάσταση που επέβαλε την επιτάχυνση της βελτίωσης των συγκοινωνιών με τον εκσυγχρονισμό της υπηρεσίας αστικών λεωφορείων, ώστε αυτή να καλύπτει ολόκληρη την περιοχή της πόλης και των προαστίων, τη βελτίωση της διακίνησης με τη διαπλάτυνση των δρόμων, την τοποθέτηση φώτων τροχαίας, τη δημιουργία μονόδρομων και την κατασκευή πεζοδρομίων. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 και την εγκατάσταση στη Λευκωσία μεγάλου αριθμού Ελληνοκυπρίων εκτοπισμένων, ο αριθμός των τροχοφόρων αυξήθηκε σε μεγάλο βαθμό, πράγμα που έκαμε το κυκλοφοριακό πρόβλημα οξύτερο και την απάμβλυνσή του επιτακτικότερη.

Όταν ήλθαν οι Άγγλοι στην Κύπρο (1878) υπήρχε μόνο ένας υπεραστικός δρόμος, κι εκείνος σε πολύ κακή κατάσταση, που ένωνε την πρωτεύουσα με τη Λάρνακα. Όλοι οι άλλοι ήσαν μονοπάτια, στα οποία ακόμη και τα βοϊδάμαξα με δυσκολία μπορούσαν να ταξιδέψουν. Οι πρώτοι δρόμοι που ένωναν τη Λευκωσία με τις άλλες πόλεις και τα μεγάλα χωριά, κατασκευάστηκαν κατά τα τέλη του 19ου και την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, κι είχαν συνολικό μήκος 1.600 χιλιομέτρων. Η θέση της Λευκωσίας στο κέντρο περίπου των πεδινών περιοχών του νησιού, υποβοήθησε σημαντικά την ανάπτυξή της σε συγκοινωνιακό κόμβο. Στη συνέχεια οι κύριοι δρόμοι ασφαλτοστρώθηκαν, κι έτσι η συγκοινωνία της πρωτεύουσας με την υπόλοιπη Κύπρο βελτιώθηκε.

Παράλληλα με τους δρόμους, οι Άγγλοι κατασκεύασαν (λειτούργησε από το 1905) και σιδηροδρομική γραμμή από την Αμμόχωστο στ’ ανατολικά, μέσω Λευκωσίας, προς τη Μόρφου και την Ευρύχου στα δυτικά, συνολικού μήκους 122 χμ., με τριάντα ενδιάμεσους σταθμούς. Ο σιδηρόδρομος έπαυσε να λειτουργεί το 1951, επειδή το μέγεθος της Κύπρου δεν δικαιολογούσε πλέον όχι μόνο τον απαραίτητο εκσυγχρονισμό του αλλά και τη συνέχιση της λειτουργίας του. Ενόσω υπήρχε ο σιδηρόδρομος, η Λευκωσία, λόγω της κεντρικής της θέσης, αποτελούσε σημαντικό σταθμό.

Βλέπε λήμμα: Σιδηρόδρομος κυπριακός 

Η Λευκωσία, σαν πρωτεύουσα, ήταν το κέντρο των αεροπορικών συγκοινωνιών κι ο σύγχρονος διεθνής αερολιμένας της, ο οποίος κατασκευάστηκε το 1968, σε διαδοχή του παλαιού που κατασκευάστηκε το 1936, μπορούσε να δεχτεί ως 800 επιβάτες οποιαδήποτε στιγμή. Έχει κύριο δίαυλο μήκους 2.958 μ. και πλάτους 45 μ. και βοηθητικό δίαυλο μήκους 1.825 μ. και πλάτους 45 μ. και χώρο στάθμευσης για 11 αεροσκάφη. Μ’ όλες τις σύγχρονες διευκολύνσεις που διέθετε, για τη διακίνηση επιβατών και εμπορευμάτων, και τις επεκτάσεις και προσθήκες που σχεδιάζονταν, θα μπορούσε να εξυπηρετήσει το νησί για πολλά χρόνια. Ωστόσο τα σχέδια που υπήρχαν για βελτίωση και επέκταση του διεθνούς αεροδρομίου Λευκωσίας εμποδίστηκαν από την τουρκική εισβολή του 1974. Από τότε μέχρι σήμερα το αεροδρόμιο βρίσκεται στη «νεκρή ζώνη» και παραμένει κλειστό. Σ' αντικατάστασή του, το κράτος αναγκάστηκε να κατασκευάσει το 1975, μέσα σε οκτώ εβδομάδες, νέο αεροδρόμιο στη Λάρνακα και μετά δέκα χρόνια άλλο στην Πάφο.

Βλέπε λήμμα: Αεροδρόμια

Πηγή

Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια