Φυτά με φαρμακευτικές ιδιότητες
Αφιερώματα
Στην Κύπρο οι φαρμακευτικές ιδιότητες διαφόρων τοπικών φυτών ήταν γνωστές από την αρχαιότητα. Στα χωριά και στις πόλεις υπήρχαν άνθρωποι που γνώριζαν τις φαρμακευτικές ιδιότητες τους και ασκούσαν το επάγγελμα του θεραπευτή. Συνήθως τα θεραπευτικά βοτάνια είτε τρώγονταν ωμά, είτε τοποθετούνταν τα φύλλα τους πάνω στο πάσχον μέρος του σώματος, είτε γίνονταν αφεψήματα και πίνονταν ως ροφήματα, είτε αναμειγνύονταν με άλλα υλικά (ξίδι, λάδι, λίπος κλπ.) και χρησιμοποιούνταν ως καταπλάσματα, είτε γίνονταν αλοιφές, είτε ξηραίνονταν και γίνονταν σκόνη. Μια γνωστή συλλογή συνταγών με βάση φυτά της Κύπρου, που συντάχθηκε εκ πείρας, περικλείεται στο περίφημο Ιατροσοφικόν του σκευοφύλακα του μοναστηριού Μαχαιρά Μητροφάνους.
Παράλληλα, σημαντικοί Έλληνες ιατροί στην αρχαιότητα όπως ο Διοσκουρίδης ο Πεδάνιος και ο Γαληνός έκαναν διάφορες περιηγήσεις στην Κύπρο για συλλογή υλικού που το χρησιμοποίησαν για τη συγγραφή φαρμακευτικών βιβλίων.
Τα περίφημα βότανα της Κύπρου βρίσκονταν σε χρήση μέχρι και τα νεότερα χρόνια, εξακολουθούν όμως να χρησιμοποιούνται και σήμερα σε αρκετές περιπτώσεις.
Λήμματα Αφιερώματος
Βότανον ή βοτάνι
Συνήθως η λέξη προσδιόριζε όλα εκείνα τα φυτά (κυρίως ποώδη) που είχαν θεραπευτικές ιδιότητες...
Ξινίδιν ή ξινούδιν ή οξινούδιν ή κουρτουλάσιν
Αυτοφυές και πολύ κοινό στην Κύπρο αγριόχορτο. Επιστημονική ονομασία: Oxalis pes-caprae....
Μαντζουράνα
Ορίγανον το αμάρακον, κοινώς μαντζουράνα. Επιστημονική ονομασία: Origanum majorana. Οικογέ...
Αδκιά ή ιδκιά ή ασκιά
Η ιτέα. Αγγλ. Willow, επιστημονικό όνομα Salix alba. Οικογένεια Σαλικιδών. Στην Κύπρο αυτοφύονται...
Αδωνις
Ωραίο ετήσιο αγριόχορτο, ιδίως των πεδινών περιοχών, που αυτοφύεται σε δύο είδη....
Ακουμένη
Μικρός θάμνος με αγκαθωτούς κλάδους. Λέγεται και εκουμένη, μαζουλιά, καζουλιά...
Αμουρέττα
Σησαμοειδές το εύοσμον, κοινώς ρεζεντάς. Reseda odorata, αγγλική ονομασία wild mignonette. Οικογέ...
Ανεμόχορτον
Αγριόχορτο που είναι γνωστό και ως κολλιτσίδα. Glaucium corniculatum. Οικογένεια Παπαβεριδών (Pap...
Αρκοκολόκασον
Λέγεται και αρκοκολοκάσιν, αρκοκολοκασούιν, αρκοκολοκασιά και παπο...
Αρκοτριφύλλιν
Με την ονομασία αρκοτριφύλλιν είναι γνωστά δύο συγγενικά είδη αυτοφυόμενων αγριόχορτων, ...
Βαρσαμόχορτον
Αυτοφυές ενδημικό φυτό της Κύπρου. Επιστημονική ονομασία: Hypericum repens. Οικογένεια: Υπερικωδώ...
Κισσός
Στην Κύπρο ονομάζεται και τέτσος ή και τέτσης (ο), ήκαι τετσίν (το). Επιστημονική ονομασία: Κισσός...
Τσικνίθθα ή τσουκνίθθα
Κνίδη, κοινώς τσουκνίδα. Επιστημονική ονομασία: Urtica sp. Οικογένεια: Κνιδωδών...
Φλόμος
Λέγεται και γαλατόχορτον ή και γαλόχορτον (το). Ευφόρβιον. Φυτό που περιλαμβάνει πέραν των 70 ειδών...
Χασκάσιν
Λέγεται και αφιόνιν (το) και παπαρούνα (η). Επιστημονική ονομασία: Papaver...
Ψυλλίνα ή ψυλλίτης
Με τις ονομασίες αυτές είναι γνωστά στην Κύπρο διάφορα αυτοφυή φυτά της οικογένειας των Υπερικωδώ...
Τσένερη ή τσήνερη
Λέγεται και αντρουκλιαστός (ο). Επιστημονική ονομασία: Salsola kali. Οικογένεια...
Πικραγγουρκά
Λέγεται επίσης πετραγγουρκά ή και σπουρτόχορτον (το). Επιστημονική ονομασία: Ec...
Λάανος
Το λάδανον ή και λήδανον (ladanum) των αρχαίων, το οποίο αναφέρουν ο Ηρόδοτος,...
Λασμαρίν
Καλλωπιστικός αρωματικός θάμνος που καλλιεργείται σε πολλούς κήπους και στις αυλές των σπιτιών...
Λαππάς
Παρασκεύασμα που εχρησιμοποιείτο παλαιότερα στην Κύπρο για θεραπεία των μολύνσεων ή για ανακούφισ...
Παραχωστίν
Λέγεται και βρουτσίν του παρπέρη, επειδή το άνθος του παρομοιάστηκε προς το βρου...
Πλατάνιν ή πλάτανος
Πλάτανος η ανατολική. Επιστημονική ονομασία: Platanus orientalis. Οικογένεια: Πλατανωδών (Platana...
Ρίγανη ή ρίανον ή ρούανον ή ρούβανον
Origanum heracleotium. Οικογένεια: Χειλανθών (Labiatae). Αυτοφυόμενο στην Κύπρο πολυετές...
Ροβκιά ή ροδκιά
Δενδρώδης θάμνος, φυλλοβόλος και ακανθοφόρος. Επιστημονική ονομασία: Punica granatum....
Αβρόσσιλλα
Με το όνομα αβρόσσ΄ιλλα ή και αφρόσσ΄υλλα ή αρκόσσ΄υλλα ή και κρομμυόσσ΄υλλα είναι γνωστά δύο είδ...
Αμάρακος
Amaracus. Γένος φυτών της οικογένειας των Χειλανθών που, πολλές φορές, συγχωνεύεται με τη μαντζου...
Ζαμπούκκος
Ακτέα η μέλαινα, ή ακτή (η). Στην Ελλάδα είναι γνωστός με τις ονομασίες σαμπούκος (ο), αφροξυλ...
Κρεμμύδκια ή κρομμύδκια
Κρόμμυον το κοινόν ή κρόμμυον το κεφαλωτόν. Επιστημονική ονομασία: Allium cepa....
Καλάδρωπος ή μηλοπιπονιά ή παπούτσα ή μανδραγόρας
Φυτό που αυτοφύεται σε πολλές περιοχές της Κύπρου. Επιστημονική ονομασία: Mandragora officinarum....
Σιμιλλούδιν ή σιμιλλούιν
Λέγεται και σιμιλλόχορτον (το) ή σίμιλλος (ο) ή και λάζαρος (ο). Χ...
Αρκοπαμπατζ΄ιά
Ιβίσκος ο ποώδης, κοινώς αγριοβαμβακιά. Επιστ. όνομα: Hibiscus trionum. Αγγλικά: Bladder ketmia....
Τρισατζ’ία ή τρισατζ’ίδα ή ατρατζ’ία
Κενταύρια. Επιστημονική ονομασία: Centavrea hyalolepis. Οικογένεια: Συνθέτων (Compositae)....
Τσάκρα
Λέγεται και τσακριστήρα ή και τσακροπιτσύλλα ή και φατσ’ιστήρα ή και φούσκα...
Ξισταρκά
Λέγεται και λαδανιά, λουβιδκιά, λεουδκιά, ληωνιά, λεούτιν. Είναι από τα πιο χαρακτηριστικά είδη...
Γαϊδουράγκαθο
Η βοτανική ονομασία του είναι "Silybum marianum". Πρόκειται για κοινό ποώδες φυτό που ανήκει στην οι...
Καρταμίλλα
Nasturtium fontanum. Οικογένεια Σταυρανθών. Υδρόβιο αυτοφυές στην Κύπρο φυτό που απαντάται στις κ...
Μακούτζιν
Αυτοφυές στην Κύπρο ωραίο και μικρό αγριολούλουδο. Επιστημονική ονομασία: Tetragonolobus purpureus...
Γαλινιά ή αλωνιά
Ονωνίς, κοινώς αλωνίδα. Ononis antiquorum. Οικογένεια: Ελλοβοκάρπων. Αγγλική ονομασία: Ononis. Πο...
