Η Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια

Οι πολιτικές δολοφονίες στην Κύπρο τον 20ό αιώνα αντικατοπτρίζουν τις μεγάλες τομές της ιστορίας της: Ενωτικό Κίνημα το οποίο ξεκίνησε μετά την έλευση των Άγγλων, αντιαποικιακός αγώνας ο οποίος κλιμακώθηκε την περίοδο 1955-59, εθνοκοινοτικές συγκρούσεις την περίοδο 1963-64, διχασμός Μακαριακών-Γριβικών μετά την Ανεξαρτησία και μέχρι το πραξικόπημα της Χούντας του 1974, τουρκική εισβολή, αλλά και εσωτερικά «ξεκαθαρίσματα», τόσο στην Ε/κ όσο και την τουρκοκυπριακή κοινότητα.

 Οι πολιτικές δολοφονίες, άλλοτε στο πλαίσιο της αποικιοκρατίας κι άλλοτε σε εσωτερικές αντιπαλότητες, αποτυπώνουν τις δραματικές στιγμές ενός τόπου που αγωνίστηκε για την ελευθερία, αλλά δεν κατάφερε να αποφύγει τις διαιρέσεις.

Οι δολοφονίες αυτές δεν ήταν απλά εγκλήματα. Υπήρξαν ο καθρέφτης βαθιών ρηγμάτων που σημάδεψαν την Κυπριακή Κοινωνία:

• Η δολοφονία του Αντώνη Τριανταφυλλίδη το 1934 κατέδειξε την πόλωση στην αποικιακή εποχή.
• Η δολοφονία του Γιαννάκη Στεφανίδη έδειξε τις σκοτεινές πλευρές ενός εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.
• Οι εκτελέσεις αριστερών το 1958 ενίσχυσαν τον διχασμό που γέννησε ο ελληνικός εμφύλιος.
• Οι δολοφονίες Παναγιώτου και Νούρου το 1961 αποκάλυψαν ότι ακόμη και στο νέο κυπριακό κράτος, η πολιτική βία παρέμενε μέσο εξουδετέρωσης αντιπάλων.
• Οι δολοφονίες των Τουρκοκυπρίων από Τ/κ Εθνικιστές τη δεκαετία του 1960 στέλνουν το μήνυμα ότι υπήρξαν Τ/κ συμπατριώτες μας που πάλεψαν και πίστεψαν στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Η ιστορία αυτών των δολοφονιών δείχνει ότι η Κύπρος δεν υπήρξε μόνο θύμα της αποικιοκρατίας και των ξένων παρεμβάσεων, αλλά και των δικών της εσωτερικών αντιθέσεων. Είναι μια πτυχή της ιστορίας που εξακολουθεί να σκιάζει τη συλλογική μνήμη και να προκαλεί ερωτήματα για το πώς θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί η αυτοκαταστροφική βία.